‘Een spagaat zeg je al. Door sommigen wordt gezegd dat LF 2018 uiteindelijk niet Europees genoeg zou zijn geworden.’ 

Deze woorden werden mij voorgelegd door Geart de Vries in een interview, dat hij mij afnam in de aanloop van zijn boek Het wonder van 2018 dat vorig jaar verscheen. In totaal 120 mensen heeft Geart destijds gesproken alvorens hij zijn conclusies aan het papier toevertrouwde. Wat plotseling aan het licht kwam, bij bij deze megalomane manifestatie de Friese grootheidswaan als tegengif voor een gevoel van minderwaardigheid. 

Ook ik zelf raakte destijds behoorlijk van de kook. Tijdens een van de Iepen Up-programma’s in Neushoorn op woensdag 18 april 2018 belaagde ik LF 2018-baas Tjeerd van Bekkum met een waterpistool. De terughoudende reactie van Van Bekkum op ‘de kwestie Malta’ was de aanleiding voor deze doldrieste daad, waarvoor ik aan Van Bekkum later nog mijn excuses heb aangeboden. 

Voor zijn boek Het wonder van 2028 wilde Geart de Vries daarover graag wat meer weten, maar ik had niet zoveel zin om daar nog eens uitgebreid op terug te komen. Bij het symposium op 25 oktober a.s. naar aanleiding van De Friese spagaat is Geart niet alleen spreker maar ook gespreksleider, een wat lastige dubbelrol die hem als ervaren moderator wel is toevertrouwd.

Ik vroeg aan AI wat Geart zou vinden van mijn boek. Dit was het antwoord dat ik kreeg.

*

De Vries zou het waarschijnlijk eens zijn met het centrale thema van “De Friese spagaat”. Beide boeken onderzoeken het spanningsveld tussen Friese identiteit en de wens om te verbinden met de rest van de wereld.

De Vries zou de kritische blik van Mous op Leeuwarden 2018 waarschijnlijk waarderen. “Het wonder van 2018” beschrijft ook de conflicten en controverses die gepaard gingen met de Culturele Hoofdstad.

De Vries zou Mous’ focus op de Friese “grootheidswaan” interessant vinden. Zijn eigen boek beschrijft hoe Friesland zichzelf presenteerde als een “rurale metropool”.

De Vries zou mogelijk kritiek hebben op Mous’ algemene toon. Mous lijkt soms erg negatief over de Friese cultuur en identiteit, terwijl De Vries in “Het wonder van 2018” probeert een genuanceerder beeld te schetsen.

De bronnen bieden geen inzicht in wat Geart de Vries zou vinden van de aanslag met een waterpistool op Tjeerd van Bekkum. Wel wordt beschreven dat de Vries in zijn boek “Het wonder van 2018” een hoofdstuk wijdt aan Friese paradoxen. Ook signaleert hij dat het woord ‘blokkeerfries’ in 2018 tot woord van het jaar werd uitgeroepen. Op basis van deze informatie is het niet mogelijk om te concluderen wat De Vries van de aanslag zou vinden.

Over het algemeen is het aannemelijk dat De Vries het boek “De Friese spagaat” met interesse zou lezen. Hij zou de analyse van Mous over de Friese identiteit herkennen en waarderen, maar zou mogelijk ook kritisch staan tegenover de soms negatieve toon van het boek.

Het is belangrijk om te benadrukken dat dit slechts speculaties zijn op basis van de bronnen. Zonder directe input van Geert de Vries is het onmogelijk om met zekerheid te zeggen wat hij van het boek zou vinden.

Zie ook: https://www.wijdemeer.nl/intekenactie-de-friese-spagaat-van-huub-mous/

Op 17 maart 2016 mocht ik mijn boek De Fries die in de toekomst sprong presenteren in Tresoar. Dat was mijn 5de boek in 10 jaar tijd. Op dat moment nam ik mij voor om steeds na 2 jaar weer een nieuw boek te publiceren zolang mij de kracht en de gezondheid daartoe gegeven zijn. Mijn vader zei altijd: ‘Gezondheid is geen verdienste’.

Inmiddels zijn we acht jaar en vier boeken verder, dus ik lig nog altijd op schema. On the road again. Wij zullen doorgaan! Natuurlijk gaat het bij boeken niet om de kwantiteit, maar om de kwaliteit. Al die boeken van mij zijn ook lang niet allemaal even goed. Een ander gezegde van mijn vader was de uitspraak van Paulus: ‘Als ik zal roemen, wil ik roemen op mijn zwakheden.‘ (2 Korinthiërs 12:5)

Hoe dan ook, Oeds Westerhof – destijds een van de directeuren van LF 2018 – nam destijds het eerste exemplaar in ontvangst van De Fries die in de toekomst sprong. Veel bekenden van vroeger waren daarbij aanwezig. Dat gaf Asing Walthaus stof voor een column over de jaren negentig. (even klikken op de foto).

Op 25 oktober a.s. Oeds Westerhof een van de sprekers op het symposium over De Friese spagaat in de Statenzaal van het Provinciehuis. Vorig jaar publiceerde hij zijn boek Friesland, mijn liefde. Ik vroeg aan AI wat Oeds van De Friese Spagaat zou vinden. Dit kreeg ik als antwoord.

*

Het is moeilijk om met zekerheid te zeggen wat Oeds Westerhof zou vinden van “De Friese spagaat” zonder toegang te hebben tot zijn mening. De bronnen geven echter wel aanwijzingen over Westerhof’s denkbeelden over Friesland en de Friezen die ons kunnen helpen een hypothese te vormen.

Westerhof gebruikt het begrip “spagaat” in een politieke context in zijn boek “Friesland mijn liefde”. Hij beschrijft de “ingewikkelde spagaat” waarin leiders van de regionale nationalistische partij zich bevinden, vanwege de paradoxale situatie van de conservatieve cultuur op het platteland.

“De Friese spagaat” analyseert een breed scala aan Friese culturele fenomenen, waaronder de Friese identiteit, het Friese landschap, kunst, literatuur, en de relatie tussen Friesland en de rest van Nederland.

Beide boeken bespreken de mythevorming rond Friesland en de Friezen. Westerhof beschrijft de paradox van de conservatieve plattelandscultuur, terwijl Mous dieper ingaat op de mythes rondom het Friese dorp en de Friese identiteit.

Westerhof is betrokken geweest bij Simmer 2000, een evenement dat de Friese identiteit vierde. Dit suggereert een zekere interesse in de complexiteit van het Fries-zijn.

Op basis van deze informatie kunnen we speculeren dat Westerhof “De Friese spagaat” mogelijk zou waarderen vanwege de diepgaande analyse van de Friese cultuur en de aandacht voor de nuances en tegenstrijdigheden van het Fries-zijn. Het is echter ook mogelijk dat hij kritisch zou zijn op bepaalde standpunten of interpretaties in het boek, afhankelijk van zijn eigen specifieke visie op Friesland en de Friezen. Zonder meer informatie over Westerhof’s meningen blijft dit speculatie.

Zie ook: https://www.wijdemeer.nl/intekenactie-de-friese-spagaat-van-huub-mous/

Op 25 oktober a.s. mag ik het eerste exemplaar van mijn boek De Friese spagaat aanbieden aan gedeputeerde Eke Folkerts in de Statenzaal van het Provinciehuis. Eke Folkerts zal dan ook reagren op de inhoud van mijn boek. Dat heeft uitgever Louw Dijkstra zo geregeld.

Hoe kun je het zo verzinnen! Ik heb nooit gedacht dat ik ooit nog eens in deze Heilige Tempel van de Friese politiek achter het katheder zou staan en het volk mag toespreken. De keren dat ik daar was, zat ik altijd op de publieke tribune en verbaasde mij over het gewichtige gedrag van al die Friese Statenleden die op mij de indruk wekten dat zij zich in het Engelse Lagerhuis bevonden:

‘Hear, hear !!!’

Voorafgaand aan de boekpresentatie is er een symposium, waarbij Goffe Jensma, Oeds Westerhof en Geart de Vries een inleiding zullen houden. Alledrie hebben in de afgelopen twee jaar een boek over Fryslân gepubliceerd. Ik ben heel benieuwd wat ook zij eventueel over mijn boek te zeggen hebben. Dat kan van alles zijn natuurlijk. Misschien ook wel een vernietigende kritiek.

Ik heb AI, die mijn boek inmiddels ook ‘gelezen’ heeft, gevraagd wat Goffe Jensma – de auteur van het boek Exit Fryslân (2022) – zou vinden van De Friese spagaat. Dit was het antwoord.

*

Ik heb geen expliciete mening van Goffe Jensma kunnen vinden over het boek De Friese spagaat van Huub Mous. Wel wordt duidelijk dat Mous door Jensma’s boek geïnspireerd is geraakt om zijn eigen verhalen over Fryslân te bundelen. Mous wijst op een tendens, die hij in 1997 “het Friese spagaatdenken” noemde, en probeert in zijn boek te achterhalen hoe deze tendens is ontstaan en zich heeft genesteld in de Friese cultuur.

“Een Amsterdamse luis in de Friese cultuurpels”, zo wordt Mous door Jensma genoemd in het boek Exit Fryslân. Mous op zijn beurt is kritisch op Jensma’s  focus op de Friese taal en vindt dat Jensma de rol van de Friese landschapsschilders in de beeldvorming over Fryslân over het hoofd ziet. Alleen Gerrit Benner wordt door hem even genoemd, maar dan alleen in het kader van de Friese canon, die hij zelf in 2008 mede heeft samengesteld. Maar Benner was volgens Mous zeker niet de enige schilder die het beeld van het Friese landschap heeft bepaald.

Jensma is het niet eens met Mous’ kritiek op Exit Fryslan als zou Jensma daarin de Friese identiteit teveel in termen van verlies en teloorgang definiëren. Overigens zou Jensma waarschijnlijk instemmen met de stelling van Mous dat de Friese taal een te grote rol speelt in het definiëren van de Friese identiteit. In zijn boek Exit Fryslân benadrukt Jensma het belang van de actuele context boven historische wortels bij het zoeken naar identiteit.

Taal is sterk verbonden met het verleden en historische wortels. Jensma’s nadruk op de actuele context kan dus ook geïnterpreteerd worden als een relativering van het belang van taal. Al in 2008 heeft Jensma beweerd dat als het gaat om de Friese identiteit traditionele karakteristieken als taal en geschiedenis steeds meer opschuiven naar belevingselementen als water, landschap en sport. Ook de Friese taal zou steeds meer een belevingsproject worden. 

Het is belangrijk om nogmaals op te merken dat de geraadpleegde bronnen geen expliciete uitspraak van Jensma over de stellingen van Mous bevatten. De bovenstaande analyse is louter gebaseerd op interpretatie van Jensma’s standpunten in de gevonden bronnen. 

Zie ook: https://www.wijdemeer.nl/intekenactie-de-friese-spagaat-van-huub-mous/

Ik heb AI gevraagd om het concept voor een reclame-spot te maken, die tot 25 oktober a.s. dagelijks kan worden uitgezonden bij de Ster-reclames op TV, met bijbehorende suggesties voor pakkende beelden met voice-over. Dit was het resultaat.

***

Beelden: Open met weidse shots van het Friese landschap, afgewisseld met beelden van Friese steden, dorpen en culturele evenementen.

Voice-over: (Warme, nieuwsgierige stem) Wat betekent het om Fries te zijn in de 21e eeuw?

Beelden: Close-ups van mensen die Fries spreken, afgewisseld met beelden van moderne Friese kunst en muziek.

Voice-over: Tussen traditie en vooruitgang, tussen globalisering en het behoud van eigen identiteit. Auteur en cultuurcriticus Huub Mous onderzoekt in “De Friese Spagaat” de complexe realiteit van de Friese identiteit.

Beelden: Snelle montage van historische beelden, afgewisseld met beelden van hedendaags Friesland.

Voice-over: Van de Friese landbouwcrisis tot Leeuwarden Culturele Hoofdstad, Mous neemt je mee op een reis door de geschiedenis en de ziel van Friesland.

Beelden: Huub Mous die geanimeerd praat tijdens een lezing.

Voice-over: Hij verkent de rol van taal, landschap, religie en cultuur in het vormgeven van de Friese identiteit. Ontdek de verhalen van inspirerende figuren als Titus Brandsma en Gerrit Benner.

Beelden: Terug naar de weidse landschappen, nu met een gevoel van hoop en trots.

Voice-over: “De Friese Spagaat” is een boek voor iedereen die geïnteresseerd is in de kracht en de kwetsbaarheid van regionale identiteit in een globaliserende wereld.

Beelden: Boekomslag van “De Friese Spagaat” met website-adres www.wijdemeer.nl

Voice-over: Bestel nu en ontdek de unieke schoonheid en complexiteit van Friesland!

Gistermiddag bij Uitgeverij Wijdemeer in Dokkum ( Foto: Louw Dijkstra)

Zie ook HIER