Wat is het geluid van één klappende hand? Met deze vraag begon Hanshan Roebers gisteren zijn betoog voor een volle zaal in de Harmonie in Leeuwarden (zie foto). Mensen waren daar voor het symposium ‘Romte foar kwaliteit.’ Na de pauze moest Roebers als beeldend kunstenaar uitleggen wat hij verstond onder het begrip ‘ruimtelijke kwaliteit’. Dat is tegenwoordig een toverwoord voor planologen, maar niemand weet wat het eigenlijk inhoudt.

Roebers koos de benadering van de zenmeester. Hij stelde een vraag waar niemand het antwoord op kan vinden. Planologen hebben tegenwoordig antwoorden op alles. Het landschap is volledig maakbaar geworden. Beekjes en stroompjes die eerst kronkelig waren en daarna recht werden getrokken worden nu weer kronkelig gemaakt. Dat heet dan een ‘gere-de-naturaliseerd beekje’. Hele stukken grond die niet meer nodig zijn voor de landbouw worden onder water gezet om ruimte te bieden voor recreatieve lustoorden van de oprukkende pensionado’s. Ruimtelijke kwaliteit moet worden geoptimaliseerd – zo heet dat dan – waarbij aan alle belangen recht moet worden gedaan: recreatie, economie, cultuurhistorie, milieu en natuur.

Dat kan natuurlijk niet. De ruimtelijke kwaliteit van Fryslân is de ruimte zelf. Daar moet je dus zoveel mogelijk met je poten van afblijven. Maar voor zo’n simpele boodschap organiseer je geen symposium. Toch had Hanshan Roebers in feite deze les voor zijn gehoor in petto. ‘Problemen moet je niet oplossen in de termen die tot de confrontatie van het probleem hebben geleid’. Die simpele zin herhaalde hij wel drie keer. Het zijn woorden van Einstein.

En dat antwoord op de vraag van de zenmeester? Dat antwoord is er niet. Nadat de leerling zich helemaal had suf gepiekerd, liet hij uiteindelijk alle geluiden in zijn hoofd de revue passeren en oversteeg die. Het geluid van één klappende hand is het geluid van de geluidloosheid: the sound of silence.