‘Mar Gerben Abma wie doe wol de ‘gevreesde polemist’, itselde status as Huub Mous yn dize tiid hat’, aldus Pieter de Groot in zijn rubriek Dwêrs in de Leeuwarder Courant van gisteren. Zo hoor je nog eens wat. Ik heb me nooit gerealiseerd, dat ik ooit nog eens polemist zou worden, laat staan ‘gevreesd polemist’. Volgens mij is het ook iets te veel eer. Maar als Pieter het schrijft, zal het wel zo wezen. Die man krijgt prijzen. Ik niet.

Gerben Abma is een ander verhaal. Ik kan me die rare sik van die man nog goed herinneren. Eind jaren zeventig werkte ik bij de Fryske Kultuerried. Ik zat op de kamer bij Jimke Brandsma, destijds ‘stêfmeiwurker Fryske literatuer’. Die functie is later overgegaan naar het FLMD, waar hij eerst door Bouke Oldenhof en later door Teake Oppewal werd vervuld. Tiden hawwe tiden, no. Op een gegeven moment kwam Gerben Abma binnen met een handgeschreven briefje van hemzelf. Dat moest Jimke maar even bij het FLMD afgeven om voor de eeuwigheid bewaard te worden. Raar volk, dacht ik toen, die Fryske skriuwers.

Gerben Abma is niet opgenomen in het ‘Wolkenboek’, het onlangs verschenen overzicht van de Friese literatuur. Volgens Pieter de Groot is dat een tragische omissie. Deze ‘gevreesde polemist’ van destijds is kennelijk met terugwerkende kracht’ geëxcommuniceerd uit het Pantheon van de Friese literatuur. Excommunicatie is een proces dat in Fryslân wel vaker voorkomt. Meestal gebeurt het geruisloos, zonder dat iemand het in de gaten heeft. Wie het mikpunt wordt van een gevreesd polemist richt zich bijvoorbeeld tot de werkgever van die gevreesde polemist. Ook kan het zijn dat de provinciale overheid de subsidies stopzet voor de activiteiten van de gevreesde polemist, ook al zijn die activiteiten niet in strijd met de kerntaken van de instelling waar hij voor werkt.

Zelfs kan het voorkomen dat de gevreesde polemist per aangetekende brief van zijn eigen bestuur de ene officiële waarschuwing na de andere ontvangt, omdat zijn publieke uitspraken schadelijk zouden zijn voor de instelling waar hij voor werkt. Dat zijn allemaal processen waar een gevreesd polemist in Fryslân mee te maken kan krijgen. Het eind van het liedje kan zijn, dat de gevreesde polemist uit Fryslân verdwijnt. Niet alleen uit de boeken, maar ook voorgoed.

Raar land dat Fryslân, denk ik dan.

En toch, ik heb het hier nog altijd uitstekend naar mijn zin.