Een kudde Drentse heideschapen stond gisteren voor de ingang van het gemeentehuis in Wolvega. Aanleiding: de onthulling van de kunstwerken die Claudy Jongstra voor dit nieuwe gebouw heeft gemaakt. Het was een raar gezicht. Drie honden hielden de kudde in bedwang. Dat deden ze zo fanatiek dat er voor de schapen bijna geen ruimte meer overbleef om weg te komen. Ze kropen zelfs bij elkaar op de rug om niet onder de voet te worden gelopen. In de ruiten van het gebouw zagen de schapen zichzelf weerspiegeld. Daar werden ze behoorlijk opgewonden van. Ze wilden naar binnen, maar dat kon niet.

Het was een surrealistisch gebeuren, dat me deed denken aan een film van Luis Buñuel, waarvan ik de naam ben vergeten. Die film gaat over mensen die in een kerk zitten opgesloten. Als de priester na de Mis naar buiten wil gaan, wordt hij opeens door een vreemde angst bevangen. Hij kan de kerk niet uit. Deze angst slaat over naar alle kerkgangers. Niemand kan de kerk meer uit, of hij nou wil of niet. De deur is gewoon open, maar een vreemde fobie heeft zich meester gemaakt van de menigte.

De hele film gaat over de absurde gewaarwording dat je opgesloten bent in een gebouw dat niet op slot zit. Er is sprake van een collectieve blokkade waar niemand zich aan onttrekken kan. De kudde van gelovigen heeft zichzelf gegijzeld, dat is de moraal van het verhaal. Die gijzeling wordt pas opgeheven als er uiteindelijk echte schapen de kerk in komen lopen. Dieren blijken niet vatbaar te zijn voor de neuroses van de mens.

Als kunst de nieuwe religie is, wat velen tegenwoordig beweren, dan wordt het hoog tijd dat er een nieuwe Buñuel
opstaat. Dat wil zeggen: een cineast die de neuroses van de kunst vlijmscherp aan het licht kan brengen. Kunstenaars en kunstgelovigen zitten steeds meer gevangen in een zelfopgelegde gijzeling. De wereld van de kunst is een kerk geworden, waar op een raadselachtige manier niemand aan weet te ontsnappen. Zelfs als echte schapen voor de deur staan te trappelen van ongeduld, wordt de ban niet meer verbroken.