Bijna zeven miljoen Britten hebben een eigen weblog, las ik gisteren in de NRC. Engelsen zijn gek op bloggen. Vooral vrouwelijke bloggers, die zich enigszins de levenstijl van Bridget Jones hebben eigen gemaakt, zijn populair. Maar verder doen jong en oud het, pubers en politici, door seks geobsedeerde jongeren, maar ook bejaarden en ambulancemedewerkers. Zelf journalisten doen het. Zij hebben aan de vertrouwde media als krant en tv niet genoeg en gaan in hun blogs net iets verder met commentaren en persoonlijke ontboezemingen.

Vanwaar die nieuwe rage? Britten zijn van oudsher verzot op het woord, dat zou een verklaring kunnen zijn. Ik betwijfel dat. De opmars van het bloggen is immers geen typisch Brits fenomeen. In de hele wereld wordt het bloggen ontdekt. Bloggen lijkt een therapeutische functie te hebben. Het kan je een nieuwe identiteit verschaffen of een bestaande identiteit versterken. Het bloggen geeft je eigen wereld meer eenheid. In die zin is het een nieuw ritueel. Het is een gevolg van de extreme individualisering, de versplintering van de wereldbeelden die als reactie een sterke behoefte creëert aan een nieuwe samenhang vanuit individueel perspectief.
.
Het blog is een nieuwe mengvorm van twee vertrouwde, burgerlijke fenomenen: het dagboek en het feuilleton. Zowel het dagboek als het feuilleton ontstonden bij het begin van de moderne tijd. Het dagboek beantwoordde aan een individuele behoefte aan expressie, het feuiileton aan een collectieve behoefte aan een gedeelde subjectieve ervaring. Internet heeft beide pre-moderne media samengevoegd in een postmoderne, hybride gedaante. De blogger schrijft elke dag zijn eigen interactieve dagboek-feuilleton, leest die van anderen en voorziet op die manier zelf in al zijn behoeften.

Het blog is ook een capsule, een virtuele cel die zich ogenschijnlijk opent naar de wereld, maar in feite een scherm rondom het eigen ik optrekt. Bloggen is dan ook tevens een een symptoom van de capsularisering van de samenleving. Ieder ego trekt zich terug in zijn eigen burcht. Straks leeft ieder mens in een ommuurde woonwijk, slapend in metalen kokers voorzien van minuscule computers. De wereld wordt één groot geïntegreerd netwerk van miljarden gesloten capsules. Kortom: een mondiaal capsule hotel.
.
Natuurlijke samenlevingsverbanden maken plaats voor een steeds meer complexe en vertakte mondiale samenleving. Alle communicatie wordt vloeibaar in een oneindige schuimstructuur die Peter Sloterdijk zo treffend beschreven heeft. In elk belletje zit leven. Straks is er helemaal geen samenhang meer. Alles is dan samenhang. De techniek maakt het bestaan uiterst comfortabel, zodat de vraag naar de laatste dingen steeds meer verdampt.

De politieke macht lost zich op in de terreur van een virtuele hyperdemocratie. Zelfs de individuele subjectiviteit verdwijnt in een onbestemd samenraapsel van meningen en gevoelens, zodat het absoluut onmogelijk wordt om de wereld te interpreteren op basis van één enkel principe. De apocalyps zal geen vuur zijn dat uit de hemel neerdaalt, maar een borrelende schuimvloed die de wereld overspoelt. Het blog is het begin van het einde, een symptoom van de naderende ondergang.