Het Zaailand in Leeuwarden is de laatste jaren bezaaid met leugens en bedrog. Het begon allemaal met een zak geld van Abe Bonnema, een dode architect die – zo wil het verhaal – wil regeren over zijn eigen graf. Daarna volgde een foutieve interpretatie van wat er in de statuten van de Bonnemastichting te lezen stond. Daarin wordt immers gesproken over een nieuwbouw van het Fries Museum en niet over de bouw van een geheel nieuw Fries Museum. Verder werd besloten om de bijlage van de statuten, waarin de laatste wil van de architect nader werd toegelicht, niet openbaar te maken. Zo doe je dat als het volk voor het lapje wilt houden.

Maar dat was nog lang niet het eind van de ellende. Daarna ging immers burgemeester Dales in de fout door zijn eigen gemeenteraad te chanteren met de openlijke bedreiging dat niemand in de Randstad het cancelen van het plan Nieuw Zaailand ooit zou kunnen begrijpen. Leeuwarden zou voor paal staan als men deze kans aan zich voorbij liet gaan. Vervolgens kwam er een referendum dat zo sneaky was opgesteld dat de hele vertoning bij voorbaat als een wassen neus kon worden bestempeld. En toen kwam de statenvergadering van eergisteren.

Het werd uiteindelijk weer een zwarte dag voor Leeuwarden. Het plan voor een nieuw Fries museum op het Zaailand gaat door. Met 28 stemmen voor en 26 tegen zijn de Provinciale staten overstag gegaan. Er moest zelfs een statenlid van zijn ziekbed worden getild om dit besluit er door te drukken. Daarmee heeft het dramatische slotakkoord geklonken in een jarenlange symfonie van regentengekonkel en volksverlakkerij. De dode Bonnema kan zich definitief omdraaien in zijn graf.

Nooit zullen we weten hoe hij het in zijn testament nu eigenlijk had bedoeld. De hoge heren hebben aan zijn sterfbed gestaan om zijn laatste wil te verdraaien en verdonkeremanen. Het verslag van het gesprek dat twee dagen voor zijn dood heeft plaatsgevonden met een bestuursdelegatie van de Bonnemastichting is – zoals gezegd – geheim. Maar dat geheim gaat stinken naarmate de tijd verstrijkt. Deze waarheid kon immers het daglicht niet velen. Wij Leeuwarders worden in tot op de dag van vandaag in onwetendheid gelaten. De leugen regeert. Het volk zwijgt en de regenten ontkurken de flessen champagne.

Maar is het verhaal daarmee uit? Nee! Gisteren las ik ook dat de rechter besloten heeft om het graf van de weduwe in de Deventer moordzaak te laten openen. De veroordeelde heeft er immers recht op om te weten of het echte moordwapen nu wel of niet onder die grafsteen verborgen ligt. Wij Leeuwarders hebben er ook recht op om te weten wat de laatste wil van Bonnema nu precies is geweest. Moest dat museum nu persé van Bonnema zelf op het Zaailand komen of hebben ze die woorden op zijn sterfbed in zijn mond gelegd. Er is nooit duidelijkheid verschaft over wat er in die laatste uren voor zijn dood heeft plaatsgevonden. De ‘smoking gun’ ligt nu onder de zoden.

Bij deze stel ik dan ook voor om bij het gerechtsgebouw op het Zaailand een verzoek in te dienen om het graf van Bonnema te mogen openen. Ik kan me niet voorstellen dat deze superslimme manipulator, die menig opdracht in deze stad op slinkse wijze in de wacht wist te slepen, zich op het laatst op zo’n stupide wijze door zo’n stelletje minkukels in het ootje heeft laten nemen. Deze sluwe vos zal een kopie van zijn testament zeker in zijn binnenzak mee het graf in hebben genomen. De Leeuwarder bevolking heeft recht op de laatste wil van Bonnema. De wil zoals hij werkelijk was. Dus vandaar mijn oproep: Open het graf van Bonnema !

Mocht deze ultieme poging tot waarheidsvinding om piëteitsredenen niet haalbaar zijn, dan stel ik voor om het graf van Bonnema per direct over te brengen naar de parkeergarage van het Zaailand. Daar zou het lijk in een speciale crypte kunnen worden bijgezet in afwachting van betere tijden. Wellicht zou de kist ooit nog eens door onze kleinkinderen geopend kunnen worden, zodat de waarheid alsnog aan het licht kan treden. Direct boven deze crypte kan dan op het Zaailand zelf – of beter gezegd op wat daar straks nog van over is – een grote leugenbank worden geplaatst. Op die gigantische pijnbank van de waarheid kunnen straks alle tegenstanders van het plan Nieuw Zaailand nog jarenlang napraten over het grote onrecht dat hen door een stelletje konkelende regenten is aangedaan.

Het Zaailand gaat voor drie jaar op de schop en dan zitten we voorgoed opgescheept met een steenklomp met een slurf eraan die geen spleetje zonlicht meer zal toelaten op het enige plein dat deze stad nog rijk is. Het mausoleum van Bonnema wordt opgetrokken om ruimte te bieden aan het gebalsemde lijk van de Friese cultuur. De leugen daalt wederom neer over het Zaailand. Dat is altijd zo geweest en dat zal altijd zo blijven. Sjoch dizze stêd, sjoch wat er rûnom bart, it alde spegelt him yn wat de takomst hat!