Het rommelt al enige tijd bij Omrop Fryslân. Directeur Pim Gaanderse (zie foto) gaat binnenkort met pensioen, maar afgezien daarvan is er kennelijk ontevredenheid bij het personeel over de huidige bedrijfsstructuur en het management. Naast de directeur functioneert er een hoofdredacteur en bovendien is er ook nog een managementteam en een raad van commissarissen. Drie weken geleden werd bekend dat zowel de raad van commissarissen als de OR een extern rapport had laten opmaken over de interne problematiek en de gewenste veranderingen in de bedrijfsstructuur. Opvallend was dat de uitkomsten van beide rapporten in de LC waren te lezen. Naast een ‘bedrijfscultuur’ bestaat er bij de Omrop kennelijk ook zoiets een ‘lekcultuur’.
Dat levert voor een buitenstaander natuurlijk spannende lectuur op. Zo viel te lezen dat de samenwerking tussen de huidige directeur en hoofdredacteur nogal te wensen overlaat. Er werden spanningen geconstateerd die waren af te leiden uit ‘lichaamshouding’ en ‘heftige woordenwisselingen op de kamer van de directeur’. Kijk, zulke dingen hoor je niet elke avond bij ‘Hjoed’ of ‘Brekking’. Terwijl je van dat soort nieuws als kijker natuurlijk wel pap lust.
Eén van de externe adviesbureaus liet zich ook behoorlijk kritisch uit over ‘de zeer lange dienstverbanden’, waar de Omrop mee te kampen heeft. Anders gezegd, mensen die decennia lang in dienst zijn en dus een beetje naast hun schoenen lopen. Dat soort werknemers hebben natuurlijk voor- en nadelen. Ze hebben inderdaad vaak veel ervaring en betrokkenheid, maar ze zijn ook nog wel eens geneigd eigenwijs en weinig flexibel te zijn. De nadelen zouden niet opwegen tegen de voordelen, zo concludeerde het rapport.
Deze laatste problematiek is niet specifiek voor Omrop Fryslân. Heel wat Friese culturele instellingen hebben te maken met ‘langlopende dienstverbanden’. Neem Tryater bijvoorbeeld, het Fries Museum of Stadschouwburg De Harmonie. Ik zelf heb in mijn dagelijkse functie bij een Friese culturele instelling ook een behoorlijk lang dienstverband (op 19 september a.s werk ik dertig jaar lang in mijn huidige functie). Dat heeft inderdaad voor- en nadelen, daar weet ik alles van. Ik kan natuurlijk niet beoordelen of – wat Omrop Fryslân betreft – de conclusie van het externe adviesbureau juist is, maar ik waag te beweren dat dit oordeel ook kan zijn ingegeven door de waan van de dag.
Ervaring en expertise worden tegenwoordig vaak wat minder gewaardeerd dan vroeger. Een goeie directeur weet ervaring en expertise bij zijn werknemers vaak ook wat beter te waarderen dan een directeur die zelf wat minder goed functioneert. Van een werknemer wordt tegenwoordig vooral flexibiliteit verwacht. Een te grote inhoudelijke betrokkenheid ziet het management niet zelden als een obstakel om interne veranderingen te aanvaarden.
Ik vraag me af of deze mogelijke obstakels ook altijd bij het management zelf gemeten worden. Hoe zit het eigenlijk met de expertise en de inhoudelijke betrokkenheid van mijnheer Gaanderse? Daar las je niets over in de krant. Managers hebben vaak de neiging om zich zelf op dit soort punten niet al te kritisch te bekijken. Eerlijk gezegd kwam de heer Gaanderse op mij niet altijd over als een bevlogen directeur met baanbrekende ideeën. Ik vind dat Omrop Fryslân inhoudelijk nogal zwabbert in zijn beleid. Men wil duidelijk op de jongeren mikken, maar het programma-aanbod, dat zich specifiek richt op dat marktsegment, blinkt niet bepaald uit in kwaliteit.
Dat is ook niet verwonderlijk als je te kampen hebt met het zogeheten probleem van ‘veel werknemers met een langlopend dienstverband’. Ouwe lullen dus. Omgekeerd zijn de programma’s waar ervaring en expertise aan te pas komt zo’n beetje het handelsmerk van de Omrop geworden. Ik denk hierbij aan programma’s als ‘Brekking’, ‘Faktor Freed’, en met name de zondagse documentaires op Nederland 1. Kortom: de Omrop zit in een spagaat. Ze hebben veel kwaliteit te bieden maar niet voor de doelgroep die ze zelf willen opzoeken, en juist voor die doelgroep hebben ze niet de specifieke kwaliteit in huis.
Pim Gaanderse lijkt me niet bepaald de man die dit dilemma op kan lossen. Eerlijk gezegd heb ik hem nooit op een visie kunnen betrappen. Het zou goed zijn als de directeur, die hem straks opvolgt, zich eens gaat afvragen of Omrop Fyslân er wel goed aan doet om kost wat kost een jonge doelgroep te willen bereiken. Temeer omdat Friesland – of we dat nu leuk vinden of niet – een sterk vergrijzende provincie aan het worden is.
Misschien ligt de kracht van de Omrop juist in een kwaliteitsaanbod voor een wat oudere generatie. Die weten doorgaans ook wat beter wat kwaliteit precies inhoudt. Om tot dat inzicht te komen is een objectieve en diepgaande interne bedrijfsanalyse nodig. Een zogeheten SMOT-analyse. Wat zijn je sterke en zwakke eigenschappen als bedrijf en wat doe je daar mee? Wat zijn de kansen en bedreigingen? Het is soms een hele kunst voor een directeur om de kwaliteit van zijn eigen personeelsbestand echt op waarde te kunnen schatten, en bovendien in het juiste perspectief te zien.
In een recent persbericht staat te lezen dat Omrop Fryslân de huidige bestuursstructuur handhaaft. Dat wil zeggen: de algemeen directeur blijft verantwoordelijk voor de gehele organisatie en daarnaast blijft sprake van een hoofdredacteur. Het is dus te hopen dat de Omrop straks een zeer goeie directeur krijgt. Iemand die duidelijk beter is dan Pim Gaanderse. Iemand met hart voor de zaak. Dat wil zeggen: met een jong hart, maar van de oude stempel. Dat soort managers zijn helaas dun gezaaid tegenwoordig.