‘Se wennet yn New York, mar it is in frisse Fryske faam dy’t Eastermar it moaiste plakje fynt.’ aldus een persbericht van de Provincie Fryslân. Gedeputeerde Anita Andriesen kwam het eergisteren voor de camera van Omrop Fryslân nog even toelichten. Fotomodel Doutzen Kroes (zie foto) gaat reclame maken voor het gebruik van de Friese taal. ‘It Frysk moat wer sexy wurde’. Dat is niet wat je noemt ‘geaf Frysk’, dacht ik nog, maar mijn aandacht werd acuut afgeleid door de uiterst merkwaardige pruik die Anita Andriesen zich heeft laten aanmeten. Het is een soort kruising tussen een vergeelde badmuts van Erica Terpstra uit het begin van de jaren zestig en de hoofdtooi van Pipo de Clown die te lang op zolder heeft gelegen. Nu weet ik dat je over dit gevoelige onderwerp geen grapjes mag maken. De gedeputeerde heeft vorige week haar eerste chemokuur achter de rug, zo las ik in de krant. Maar ik kon het niet helpen dat zelfs de oogverblindende schoonheid van Doutzen Kroes mij niet bij de les kon houden. Ik zat alleen maar ademloos te wachten op het volgende shot van Anita.

Ik vraag me in alle redelijkheid af of de boodschap van Anita op deze wijze wel goed is overgekomen. Met de presentatie van Doutzen was in ieder geval niets mis. Ze spreekt met een ontroerende onschuld. Deze Friese promotor van ondergoed en cosmetica, onder meer voor l’Oréal en Victoria’s Secret, is nu gestrikt voor een taaloffensief van de Afûk. Zo wordt dit fysiek fraaie geschapen boegbeeld van de zelfbewuste Friese vrouw als ‘rolmodel’ ingezet voor een goodwillcampagne voor het Fries. Het ene rolmodel kondigde dus het andere aan. De een staat model voor het zelfbewust omgaan met kanker. De ander voor het zelfbewust gebruik van de Friese taal. Waar is de tijd gebleven dat fotomodellen politiek niet correct waren vanwege de exploitatie van het vrouwelijk lichaam ten behoeve van de commercie? Maar ja, dit is voort de goede zaak. Foar it Frysk, no. Dan knijp je als oprjochte Fries een oogje dicht, ook al ben je een rooie vrouw.

Deze eigentijdse strategie ter promotie van het Fries komt op mij over als een wanhoopsoffensief. Dit is het inzetten van een paardenmiddel. Zoiets als een mooie vrouw op de Auto-RAI, die in bikini op de motorkap van een onbetaalbare auto zit te kroelen om het onverkoopbare model voor het brede publiek alsnog aantrekkelijk te maken. ‘Sex sells’, dus waarom niet voor het Frysk? De vraag is natuurlijk of je die boodschap dan moet laten aankondigen door Anita Andriesen met een verknipte badmuts op. Zo wordt de boodschap onbedoeld overschaduwd door de fascinerende hoofdtooi van de boodschapper. Het is maar goed dat dit nieuws-item niet buiten de Friese provinciegrenzen is uitgezonden, want men had zeker gedacht dat hier het carnaval van start was gegaan.

Ik weet het. Het moet kunnen. Alle argumenten zijn inmiddels gewisseld over de wijze waarop deze gedeputeerde haar ziekte wenst te combineren met haar politieke functioneren. Een en ander wordt zelfs met grote openheid vanuit het Provinciehuis aan de man gebracht. Ik vraag me nu wel af, of de gekozen strategie niet aan het doorslaan is. Waarom kiest Anita Andriesen voor zo’n opzichtige markering om de gevolgen van haar chemokuur te maskeren? Is dit een vorm van politiek exhibitionisme? Hebben we te maken met een schrijnend gebrek aan decorum? Of is het gewoon een kwestie van slechte smaak? Misschien vindt Anita deze hoofdtooi wel heel mooi, zo niet modieus. Welnu, ik kan haar uit de droom helpen. Deze pruik is niet mooi en ook niet modieus. Hij is potsierlijk.

Door zich zo uit te dossen plaatst Anita Andriesen de media ook voor een dilemma. Het wordt zoals het sprookje van de kleren van de keizer. Het beste is om er maar gewoon niets van te zeggen. Het is immers te gênant voor woorden. De hele goegemeente houdt daarom keurig zijn mond. Want zo zijn wij Friezen. Wij zijn nette mensen. Over zoiets spreken wij niet in het openbaar. Ondertussen is het natuurlijk wel het gesprek van de dag. ‘Hawwe jo juster dy malle prúk fan Andriesen sjoen? Bjusterbaarlik, no’. Zo gaat dat dan. De pruik van de gedeputeerde is inmiddels ‘the talk of de town’, om het maar eens in ‘geaf Frysk’ te zeggen. Het medium wordt de boodschap. Je hebt helemaal geen Doutzen Kroes nodig om het Frysk aan de man te brengen. Anita kan het alleen wel af.