Seks en charisma
Dat is wellicht zijn opdracht: te blijven worstelen, te blijven zoeken. Hij wil zowel deelheb ben aan het sublieme als aan de diepste inferioriteit en beseft dat die niets betekenen zolang ze niet met elkaar verbonden zijn. SM fascineert hem, al zegt hij het niet te praktiseren. Maar het liefst wordt hij toch geprezen door degenen die hij kritiseert. In dark rooms weet hij zich on derdeel van een realiteit die groter is dan hijzelf. Hij kan daar eenzelfde extase beleven als tijdens mooie momenten in de rooms-katholieke liturgie. ‘In die duistere ruimte valt een groot deel van je identiteit weg, je wordt teruggebracht tot een essentie.’ Maar ook daar is hij een buitenstaander. Hij blijft zichzelf, wat beangstigend is. Hij houdt zichzelf onder con trole, wat afstoot. Hij is in staat plotseling het grote licht aan te doen, waardoor alle aanwezi- gen in hun naaktheid te kijk staan.
Helderheid wil hij, maar tege lijk is hij gefascineerd door het duistere en morsige in de mens. Hij wil ontmaskeren, analyse ren, verhelderen, doorprikken. Hij combineert de vrije associ atie, de intuïtie, met de rationele benadering. Als socioloog wil hij tegelijkertijd wegzinken in het geheimzinnige menselijke bedrijf als ook daar een heldere verklaring voor geven. Al dit paradoxale maakt dat men hem niet begrijpt en maakt hem on grijpbaar. Hij is een intellectue le terrorist die mensen vernielt; een geestelijke exhibitionist die het achterste van zijn tong tracht te tonen; hij is een incon tinente auteur die alles uit zijn hoofd laat lopen.
Hij ziet zijn leven religieus, als een vertelling. Hij wil een kud de leiden, wat zijn preken ver klaart. IJdel genoeg om uniek te willen zijn, is hij nu uitgesloten van geluk, respect en een maat schappelijke positie. Daar heeft zijn gevecht tegen de elites hem gebracht.
Deze typering van het fenomeen Pim Fortuyn is een passage uit een portret dat Bas van Kleef in 1997 schreef in De Volkskrant. Pim Fortuyn nam het artikel integraal op in zijn in 1998 verschenen boek ‘Babyboomers, autobiografie van een generatie. Kennelijk herkende hij zichzelf in deze woorden. In de tweede druk, die kort na zijn dood in 2002 verscheen onder de titel ‘Autobiografie van een babyboomer’, komt dit portret echter niet meer voor. Voor de nabestaanden legden deze woorden kennelijk een al te pijnlijk verband tussen Fortuyns hang naar een charismatisch leiderschap en de duistere kant van zijn seksualiteit. Hoe zit dat met charisma en seks? Ook Joh F. Kennedy en Martin Luther King neukten er driftig op los, terwijl zij ook heel begeesterd een menigte konden toespreken. Een tomeloos libido gaat kennelijk samen met een hang naar ‘mindfucking with the millions’. Misschien ligt een ongebreidelde seksuele drift wel aan de basis van het charisma. De seksualiteit kan onderdrukt zijn of overmatig gesublimeerd – zoals bij het geval Hitler – maar het kan ook zo zijn dat seks en charisma beide simultaan een uitweg zoeken.
Kennedy en Fortuyn hebben veel gemeen. Ook Fortuyns drang naar seksuele ontladingen is legendarisch. De psychoanalyse, waaraan hij na een kortstondige ziekte begon, brak hij vroegtijdig af, waardoor de beheersing van zijn libido nooit geheel op orde is gekomen. Zijn coming out als gevoelsmens was slechts een dekmantel voor zijn honger naar seks een aandacht. Of zoals Bas van Kleef schreef: ‘Uitzenden kan hij, maar niet ontvangen. Overal vormt hij direct het centrum, want hij is nadrukkelijk en opzichtig aanwezig en zoekt voortdurend aandacht. En dan volgt de meest vileine typering die ooit van het fenomeen Fortuyn is gegeven: ‘Hij werd de Emile Ratelband van de rede, de Willem Oltmans van het publieke debat en de Jan des Bouvrie van de staatsinrichting.’ Het knappe is dat deze woorden geschreven werden vijf jaar voordat de ware coming out van Pim Fortuyn als charismatisch leider zijn beslag zou krijgen.
Waar ligt de link tussen de hoogste vormen van inspiratie en de duistere krochten van de lust? ‘It was God who gave us the flesh, but the devil cooked it.’ Van Kennedy is bekend dat hij vrouwen verslond alsof hij zijn neus snoot. Zelfs een tussendoortje op het toilet van een luchthaven vormde geen uitzondering in dit obsessieve paringsgedrag. Het verhaal gaat dat hij aan drie vrouwen per dag ternauwernood voldoende waren om zijn lusten te bevredigen. Op de lijst van zijn veroveringen staan illustere namen als Marilyn Monroe, Audrey Hepburn, Jayne Mansfield, en Angie Dickenson. Er gaan zelfs geruchten dat hij ook met zijn waanzinnig hitsige echtgenote zo af en toe seks had. Kortom, Kennedy was een seksuele veelvraat, voor wie de bodem nooit in zicht kwam. Maar deze bodemloze lust ging niet alleen gepaard met een uitzonderlijk charisma, maar ook met een net van complotten en samenzweringen, waarin hij zelf steeds meer verstrikt raakte.
Dat hij niet kieskeurig was in zijn seksuele voorkeuren en af en toe ook een vriendinnetje van een maffiabaas te grazen nam, heeft waarschijnlijk tot zijn ondergang geleid. Enige jaren geleden doken er beelden op, waarop te zien zou zijn dat JFK orale seks heeft met Marylin Monroe. Het filmpje werd direct voor anderhalf miljoen dollar opgekocht door anoniem gebleven miljonair. Alle complottheorieën rond Kennedy’s dood zijn mogelijk te herleiden tot een ongelukkige kortsluiting tussen zijn seksuele escapades en afrekening vanuit de maffia die hem genadeloos chanteerde. De speech die Kennedy kort voor zijn dood wijdde aan de complot-samenleving – ’the secret societies’ – zou deze theorie ondersteunen. Kennedy kwam in het nauw doordat hij chantabel werd door seks.
Hoewel voor deze theorie veel te zeggen valt, acht ik zelf versie die Don DeLillo in zijn boek Libra geeft van de moord op Kennedy altijd nog het meest geloofwaardig. De aanslag op Kennedy had eigenlijk moeten mislukken, maar het complot van de CIA, die zo’n mislukte aanslag als enige uitweg zag om een oorlog met Cuba te beginnen, liep jammerlijk uit de hand, waardoor Kennedy uiteindelijk onbedoeld alsnog de dood vond. De laatste berichten wijzen erop dat de moordaanslag – al dan niet bedoeld om te mislukken – werd voorbereid op Amerikaanse Ambassade van Cuba met medeweten van Fidel Castro. Hoe dan ook, na de uit de hand gelopen moordaanslag durfden de Amerikanen geen represailles meer te nemen uit angst voor een kernoorlog. Als dit allemaal waar is, dan heeft de moord op Kennedy wellicht onbedoeld een Derde Wereldoorlog voorkomen.
Daarmee komt een oude waarheid aan het licht. Als het libido van Kennedy ietsje kleiner was geweest, dan had de wereld er vandaag de dag heel anders uitgezien. Dat is een variant op de de beroemde uitspraak van Pascal, dat ‘de wereldgeschiedenis heel anders verlopen was, als de neus van Cleopatra iets korter was geweest. De mens neukt, maar God beschikt. Kennedy had één zwakke plek en die hing tussen zijn benen. Ook Pim Fortuyn wist heel goed dat daar zijn achilleshiel voor een kwaad willende buitenstaander te vinden was. Om daarop te anticiperen deed hij in zijn autobiografie vergaande onthullingen over zijn seksuele leven. De uitspraak van Bas van Kleef over zijn ervaring van het sublieme in de duisternis van de dark room zat er waarschijnlijk niet ver naast. Who killed the Kennedy’s? Het was de duivel zelf die in de extase van het charisma met het noodlot aan de haal ging. Op de bodem van de lust ligt de amor fati. Het is zoals Nietzsche schreef:
Lust – tiefer noch als Herzeleid:
“Weh spricht: Vergeh!
“Doch alle Lust will Ewigkeit
“will tiefe, tiefe Ewigkeit!