“Een van de meest hoopvolle verschijnselen van deze tijd is het zoeken allerwegen naar fundering van ons waarachtig mens zijn. De Kerk volgt met intense belangstelling de ontwikkeling der antropologische bezinning in de wijsbegeerte, in de psychologie, in de psychiatrie en in de pedagogie. De Kerk kan daarbij niet de houding van de ‘beata possidens’ […]
Sinds de crisis worden er meer kroketten en bitterballen verkocht, zo las ik vanochtend in de Volkskrant. In zijn artikel Een controlefreak heeft geen vooruitgang nodig gaat Peter Giesen in op de mechanismen in het gedrag van de mens die er opgericht zijn om het verlies aan controle te compenseren. Hij baseert zich daarbij op […]
In het verlengde daarvan wordt de kunstenaar niet ver eenzelvigd met het werk dat hij of zij maakt. Net zoals een schrijver niet behoort te worden afgerekend op het gedrag van de hoofdpersoon in zijn of haar boek, behoort ook de inborst van de kunstenaar niet te worden afgemeten naar de thematiek in zijn of […]
’Mein Kampf’ moet op tijdgenoten een verwarrende indruk hebben gemaakt. Deels was het een gelegenheidsgeschrift van een volkse nationalist en racist, waarin afgerekend werd met iedereen die de auteur niet zinde, de Joden voorop. Deels was het ook een programmatisch geschrift dat zijn woorden van haat tegen de Joden, de communisten en de ’niet-arische’ volkeren […]
End november vorig jaar vroeg Toos Arends mij of ik een debat wilde leiden over ‘zin en onzin van gemeenschapskunst’. Het Fries Museum had hiertoe het initiatief genomen na de discussie die was ontstaan over het GROOT MONUMENT van Martijn Engelbregt, waartoe zij zelf de opdracht had gegeven. In die discussie heb ik overigens zelf […]
“Hebt u de vertaling van ‘Fabryk’ van Trinus Riemersma al gelezen?” – “Nee gelezen heb ik hem niet, verdomme, dat is een schandaal, want ik heb die hier liggen. Ik moet het eigenlijk lezen, zeker nu mijn kunstbroeder zo is aangevallen in zijn dorpje. “ – “Wat was uw indruk van Riemersma?’- “ Nou ik […]
In “opjefte”, it seksuéle? Jawis, mar dêr hoech ik, as skriuwer, gjin spuontsjes ûnder to stekken, dêr hawwe wy dominy’s, pastoars, dok ters, maetskiplike wurkers, N.V.S.H.’s foar, en G. K. van het Reve: “Het past de mens, de erotiek met heilige schroom tegemoet te treden, want de seksualiteit is, wat allerlei zich vooruitstrevend noemende mensen ook […]
De vonken sprongen er vanaf gisteravond, toen de Sloveense filosoof Slavoj Žižek in het programma Tegenlicht zowat een uur lang aan het woord werd gelaten. Hij werd geconfronteerd met uitspraken van deskundigen die in eerdere uitzendingen van Tegenlicht aan het woord waren geweest. Staande in een arena van videoschermen reageerde Žižek op kwesties als de […]
De smaerlappen (1963) van Anne Wadman is samen met Fabryk (1964) van Trinus Riemersna misschien wel de bekendste Friese roman van na de oorlog, in ieder geval de meest spraakmakende. Wadman zelf heeft dat nooit begrepen, zoals hij in een interview met Babs Gezelle Meerburg in 1983 meedeelde. Fabryk van Riemersma was volgens hem vernieuwender, […]
‘Een eerste aflevering van het “maandblad voor letteren” Antifries verscheen in juni. In zijn voorwoord komt redakteur P. Bergmans met als voornaamste kriterium: ”het gebruik van de Friese taal dient in geen enkel opzicht een reden van waardering te zijn. Taal is middel, geen doel in zich zelf. Dat handhaving van normen zoals deze ten koste […]
‘Eigenlijk ontstellend vreemd dat een mens zo ongemerkt er toe komt om in oorlogsbeelden te denken. Het wordt steeds meer vanzelfsprekend, ik geloof dat wij het zouden afleggen tegen verveling als het morgen vrede was. En die wij, dat zijn dat dezelfde mensen die drie jaar geleden nog een gebroken geweertje op de jas hadden […]
‘Bepaalde dingen uit Fioele en Faem heb ik teruggevonden in het zeer omstreden verhaal ‘De avonden’ van de Hollandse schrijver Simon van het Reve. Dit wat betreft het geestelijke klimaat. Zonder de vergelijking verder door te willen trekken en zonder al teveel verplichtingen van een stroming.’ Aldus Anne Wadman in een lezing over zijn debuutroman […]
Een van de misleidende ideeën die de geschiedenis kan oproepen is de onvermijdelijkheid der dingen. Alles moet gebeuren, omdat het gebeuren moet. Als je alles weet, kun je niet alleen alles begrijpen, maar ook inzien dat het niet anders had gekund. We zijn geneigd de geschiedenis op te vatten als een natuurkundig fenomeen, zoiets als […]
Waar is de man die zegt dat Albertina Soepboer een oud wijf is, Tsead Bruinja een Jezuïet, Cornelis van der Wal een klootzak, Abe de Vries een lul. Wie durft dat? Hij zou gestenigd worden. Ik denk wel eens dat de Ensafh hierin een verheven taak heeft, nl. het zuiveren van de oudewijvensfeer die bij […]
Gerard van der Lom was overigens niet de eerste de beste. In datzelfde jaar 1922 realiseerde hij het marinemonument in Den Helder, ter nagedachtenis van de Eerste Wereldoorlog. Het is een opvallend groot gedenkteken in de vorm van een obeliskachtige gedenknaald die enige gelijkenis vertoont met het Nationaal Monument op de Dam, dat in de […]