Laatst hoorde ik een Egyptenaar op tv vertellen over de tijd dat geestelijk leiders van de islam in zijn land de dienst uitmaakten. Zo werd er wel eens gediscussieerd over wat je moest doen, als je op weg maar de moskee een scheet liet. Eigenlijk moest je dan terug gaan naar huis, om volkomen rein […]
Jung meende dat alleen psychologisch inzicht kan leiden tot het begrijpen van godsdienstige vragen. Historisch star geworden vormen van denken probeerde hij weer om te smelten en te gieten in voorstellingen van de onmiddellijke ervaring. Dat laatste zou je ook het literaire credo van Reve kunnen noemen. Reve wilde de religie vernieuwen door verstarring om […]
INGEZONDEN BERICHT VAN JAN GULMANS: Fokke Sierksma in de kritiek. Het is niet de eerste keer, dat Huub Mous aandacht vraagt voor het werk en de persoon van Fokke Sierksma. Op 5 juli 2008 schreef hij een artikel ‘Friesland in Tibet’. Mous vraagt nu (februari 2011) niet alleen aandacht voor ‘Profiel van een incarnatie’ maar […]
Though this be madness, yet there is method in it Shakespeare, Hamlet De menselijke taal wordt gestructureerd door simpele woordjes als ‘ik’, ‘jij’ en ‘hij’. Die kleine woorden zijn zo simpel dat we ons nauwelijks kunnen voorstellen wat er gebeurt als het brein deze woordjes door elkaar gaat halen. Wanneer ‘ik’ ‘jij’ wordt, of ‘jij’ […]
Wat zou Lolle Nauta gevonden hebben van het huidige intellectuele klimaat in Friesland? Dat is natuurlijk een onmogelijk vraag, want Lolle Nauta leeft niet meer. Je kunt er alleen maar naar gissen. Afgaande op wat hij in het verleden allemaal over dit benauwde terpenlandje achter de dijken heeft beweerd, belooft het weinig goeds. In ieder […]
VAN JAN GULMANS ONTVING IK DE VOLGENDE BIJDRAGE: Huub Mous heeft een informatief en mooi artikel geschreven over Fokke Sierksma en Lolle Nauta. Echter, hij is er nog niet in geslaagd nauwkeurig aan te geven in welke zin deze twee denkers schatplichtig waren aan Helmuth Plessner. De laatste werkte, zoals bekend, gedurende de periode 1934 […]
Reactie van Jan Gulmans op mijn log SIERKSMA EN DE RELIGIEUZE PROJECTIE In “Wetenschap als eigenbelang” (van Iersel, 1991) –deze titel lijkt een variant op Sierksma’s “Schoonheid als eigenbelang”– wordt gepoogd de middenweg die Sierksma koos tussen godsdienstwetenschap en psychologie te schetsen. Van Iersel begint zijn studie met een verwijzing naar Sierksma’s dissertatie, waarin deze […]
‘Het is blauw en het gaat terug in de tijd’. Rijdend met de bus naar Drachten, op weg naar de nieuwe tentoonstelling van Machiel Braaksma, schoot me opeens dit raadsel te binnen. Verstoken van een spoorverbinding en vierbaans toegangsweg ligt Drachten te dromen in een uithoek van het universum. Je kunt er op twee manieren […]
Dit is de verzetsgroep die in de maanden maart en april 1945 de Duitse Sicherheitsdienst in Leeuwarden afluisterde. Van links naar rechts op de foto staan Lo van der Werf, Lykle van Dijk, Eelke Koopmans, Fokke Sierksma en Teake Kuipers. De afluisterpost was gevestigd in het pand van een boekhandel in de Nieuwe Oosterstraat […]
Ik mag graag met de deur in huis vallen. Aangenaam, ik ben een gedachte. Voor wie wil weten hoe ik er uitzie, heb ik duizend gedaanten, denkbaar tussen de sprong van een elektron en een uil die staart in de nacht. God weet wie heeft mij te vondeling gelegd onder een schedeldak. Ik ben een […]
Het is kort na de oorlog in het Zwitserse Bollingen. Links staat Garl Gustav Jung, geheel beschenen door de felle zon, en rechts Victor White, een priester die vrijwel geheel in de schaduw staat. In haar biografie van Jung (2003) hecht Deirde Bair enig symbolisch belang aan dit felle contrast van het licht. De twee […]
In 2007 werd ik zestig en ben ik gestopt met werken in loondienst, na dertig jaar lang een ‘vrije ondernemer in loondienst’ te zijn geweest. Sindsdien leef ik van de pen. Dat wil zeggen, schrijven is voor mij een wijze van leven geworden. Zo heb ik in de afgelopen jaren op dit weblog een reeks […]
‘De meeste mensen geloven in het geloof in God, zelfs degenen die het niet klaarspelen om (de hele tijd) in God te geloven.’ Daniel C. Dennett, De betovering van het geloof, religie als een natuurlijk fenomeen, 2006. In het jaar dat ik geboren werd, in 1947, verscheen De toekomst der religie, het meest controversiële boek […]
Een openingswoord van een tentoonstelling heeft zijn eigen regels en wetten. Zo is het raadzaam dat de spreker zijn gehoor eerst meedeelt waar hij het over gaat hebben, vervolgens zegt wat hij te zeggen heeft en tenslotte nog eens kort samenvat wat hij heeft willen beweren. Alle goede dingen gaan immers in drieën: hoofd, romp […]
In zijn boek Herinneringen, dromen gedachten (1961) wijdt Jung een heel hoofdstuk aan zijn bezoeken aan Ravenna. In 1912 bezocht hij daar voor het eerst het Mausoleum van Galla Placidia. Deze raadselachtige ruimte die versierd is met prachtige mozaïeken maakte grote indruk op hem. Zo’n tien jaar later bezocht Jung Ravenna opnieuw en weer kwam […]