‘De literatuerbefoarderers hâlden de fernijing fan de Fryske literatuer tsin,’ zo verklaarde Josse de Haan in de LC, nadat hem in 2007 de Gysbert Japicxprijs was toegekend. Die miskenning zou niet alleen hemzelf betreffen, maar ook veel vernieuwers van zijn generatie. Het experiment valt nu eenmaal niet zo goed bij de snel vergrijzende lezersschare van […]
In december vorig jaar hield ik een lezing in het HCL in het kader van de manifestatie Langharig Leeuwarden. Ik had de opdracht om vooral in te gaan op de ontwikkelingen buiten Friesland, nationaal en internationaal. De culturele revolutie van de jaren zestig was immers een wereldwijd verschijnsel, niet in de laatste plaats door de […]
In de methodiek van de exacte wetenschap, zo stelt De biochemicus Ilya Prigogine (1917-2003), wordt de factor tijd vaak volledig geëlimineerd. Maar de levende natuur is een proces van wording en dus van tijd. Voor de wetenschap van complexe dynamische systemen is de onomkeerbaarheid van de tijd dan ook een cruciaal gegeven. Dat soort processen, […]
Na het échec van mei ’68 leek de radicale houding van Guy Debord haast alleen nog in de terreur een uitweg kunnen vinden. Zijn denken krijgt in de jaren daarna dan ook paranoïde trekken. Debord ziet dan een samenleving van geheimen ontstaan, een bijna occult systeem van samenzweringen en complotten, waarbij vaak niet meer duidelijk […]
Het Utopia van Thomas More bood voor het eerst uitzicht op een maakbaar paradijs. Maar in dit morgenrood van de moderniteit gloorde ook al het eerste licht dat wees op een mogelijk verdwijnen van God. Die mogelijke verdwijning moest met de stille terreur van de heilstaat worden bestreden. Dat God misschien niet zou kunnen bestaan […]
‘Die eenheid van de huizen en de vrouwen in de donkere stad, die levenskracht en vastheid van gaan, straf van lijn, bonkig van vorm; een donkere eenheid van gearmd samengaan, in den zomerschen wind of in kletsenden regen. Losser en ontstuimiger zwierend in de volle ruimte, als zeevolk op het schip, vast op de […]
We hebben de kunst, zei Nietzsche, om niet aan de waarheid te hoeven sterven. Zoals filosofen en theologen van het begin van de vorige eeuw hebben nagedacht over het verdwijnen van de religie en de dood van God, zo zijn er vanaf datzelfde moment kunstenaars geweest die de kunst hebben doodverklaard en daarmee het verdwijnen […]
INGEZONDEN BERICHT VAN EELTSJE HETTINGA DE GYSBERT 2011: IN BANAAL BEWEGERSRAPPORT “Utjouwers en bestjoerders fan ynstitúsjes dy’t yn sjuery’s sitte: Kin net.,” merkt ES op yn in reaksje by in stik oer de Gysbert Japicxpriis 2011 op it bloch fan de Seedysksterfeartfisk (09-11). It is in konstatearring dy’t hout snijt. De foarsitter fan de Gysbert-sjuery […]
Hans Kraan (links) en ik, voorafgaande aan de bezetting De bovenste foto ontving ik gisteren van Hans Kraan. De onderste was onlangs te zien op de voorpagina van in De Volkskrant. Aanstaande zondag gaat ook Hans op de radio in debat over het onlangs verschenen pamflet De boze babyboomer van Anet Bleich. Overigens kan Hans […]
In zijn boek The sacred canopy (1967) wijst Peter L. Berger op het radicaal zelfverloochenende karakter dat eigen is aan het masochisme, waardoor aan het individu de middelen worden verschaft om het lijden en zelfs de dood radicaal te transcenderen. De masochistische overgave is in feite een poging om aan het alleen zijn te ontkomen […]
Ik had stenen in de lucht gegooid en kennelijk de zon geraakt. Die zon was op drift en mijn gedachten konden vliegen. Ik zag alles, wist alles en had geen enkele twijfel meer. Die storm van de zon behoort tot een ontwikkeling die in grote lijnen zichtbaar wordt in de klimaatsverandering die zich in de […]
‘De Verlichting en de hele moderne filosofie staan kritisch ten opzichte van religieuze dogma’s. Maar je kunt van auteur naar auteur traceren hoe die kritiek voortkomt uit het monotheïsme. Met zijn afwijzing van andere goden was het monotheïsme altijd zelf al een vorm van kritiek, alleen nam die de vorm van religie aan. Je kunt […]
‘Ik wilde een kruisje slaan bij vieze woorden. Ik wilde heidense overblijfselen in het dorpsritueel toelaten, in tegenspraak tot de Curie. Ik wilde in geheime onroerende goederen doen, de agent van een nooit verouderende, anonieme miljardair. Ik wilde veel goeds over de joden schrijven. Ik wilde gefusilleerd worden temidden van de Basken, omdat ik het […]
Heidegger heeft ooit beweerd dat de taal stervende is, sinds God uit de wereld verdwijnt. Eigenlijk stierf de taal al toen God de taal schiep. In den beginne was Het Woord en Het Woord was bij God en het Woord was God. Maar met de komst van de taal in de wereld, is Gods […]
‘Ook nu hangt het schilderij in het Gemeentemuseum tegen de muur alsof het zo uit de hemel is neergedaald. Calvinistisch, cerebraal, afstandelijk en onstoffelijk. (mede dank zij de grote stofkap die om het werk is aangebracht). Het bevestigt nog steeds het vooroordeel van de schilder als een hogepriester van de kunst – alle pogingen ten […]