Gisteren heb ik een nieuwe agenda gekocht. Het kopen van een zo’n dierbaar kleinood, dat mij een jaar lang zal vergezellen, vereist de grootste zorgvuldigheid. Het is een ritueel dat mij elk jaar weer aan mijn schooltijd herinnert. We schrijven januari 1962. Ik zat in de tweede klas en droeg een blazer met stropdas, zoals te zien is op een klassenfoto uit die tijd. Een bril had ik nog niet op mijn gok. In Harmelen vlogen twee treinen op elkaar. Zondag a.s. is dat al weer vijftig jaar geleden. Ik zie nog wielenrenner Arie van Vliet pontificaal op de schroothopen staan op een foto in de krant. Ik plakte die foto in mijn agenda. Waarom? Joost mag het weten.

Een agenda was toen een statussymbool. Met een Ryam kon je voor de dag komen. Alles wat minder was, kon eigenlijk niet door de beugel. En toch moest ik het vaak met minder doen, want een Ryam was duur. Dat geld gaf ik liever uit aan iets anders. Dus elk jaar weer het dilemma: wat dan wèl? Second best, maar nooit goed. Vooral de plaatjes in de Ryam-agenda waren onovertroffen. Begin jaren zestig waren die vooral educatief van aard. Ze namen je mee naar de Victoriawatervallen of lieten zien hoe New York eruit zag bij nacht. Maar gaandeweg kwam er steeds meer popcultuur in de Ryam-agenda. Dat was ook het begin van het einde. Want hoe populairder de agenda werd, hoe meer status verloren ging.

De schoolagenda was vooral bedoeld om een wereld op te roepen die niet aan school deed denken. De foto’s moesten je even een blik gunnen op een andere werkelijkheid, die buiten de school altijd al had bestaan en ook altijd zou voortbestaan. Dat gaf troost in het saaie leven van de scholier. En als de plaatjes die uitweg naar het eeuwige eldorado in onvoldoende mate konden bieden, dan waren er altijd nog schaar en lijm, waarmee je een eigen droomparadijs kon creëren. Foto’s van filmsterren, sportsterren, rampen en ongelukken, maar ook van verre stranden of een Mexicaan met een sombrero, verzonken in zijn dromen. Er is geen zwaarder bestaan dan het schoolbestaan. De agenda was een siësta.