Gisteren had ik Rinus van Warven op bezoek. Hij kwam voor een interview voor het radioprogramma De Lotus Vijver van de RHM. De RHM is de Hindoe-omroep die als doel heeft: de integratie van de Hindoecultuur in de Nederlandse samenleving. Directe aanleiding voor dit interview was mijn bijdrage aan het boek Tegen de tijdgeest, terugzien op een psychose. Het interview wordt zaterdagmiddag om 16.30 uur uitgezonden op radio 5. Rinus van Warven komt binnenkort terug voor een interview voor het radioprogramma Tendens van Omroep Gelderland, waarin een half uur lang aandacht zal worden besteed aan het boek Tegen de tijdgeest, dat op een wonderlijke manier zijn weg vindt in de media. Tegen de tijdgeest past kennelijk in de tijdgeest. Er is een grote behoefte aan spiritualiteit en zingeving in deze tijd die in het teken staat van economische recessie en koopkrachtverlies.
Filosofie, religie en psychiatrie staan volop in de belangstelling, terwijl in de meeste dagbladen de pagina voor ‘geestelijk leven’ moet wijken voor meer aandacht voor lifestyle en amusement. Het dagblad Trouw meldde onlangs: ‘Het nieuwe kabinet stopt met de subsidie voor de specifiek levensbeschouwelijke omroepen. Programma’s als Kruispunt, Songs of Praise en Het Vermoeden moeten straks worden betaald uit de portemonnee van de KRO en de NCRV.’ (zie hier) Dat is een van de schaduwkanten van dit paarse kabinet, zeker voor mensen als ik, die PvdA hebben gestemd in de hoop van die VVD nu eindelijk eens verlost te zijn. Het is een vreemde spagaat, waar ik met Rinus van Warven onder meer over sprak. Het werd een prettig gesprek over de stand der dingen in de Lage Landen. Er spoort iets niet in deze tijd. Op de site van de RHM wordt het programma als volgt aangekondigd.
Religie en psychotherapie
Het fenomeen religie werd tot voor kort gezien als een risicofactor voor geestelijke gezondheid. Godsdienst en psychotherapie hebben decennialang in een zeer problematische en vijandige houding tegenover elkaar gestaan. Natuurlijk zijn er tal van godsdienstige opvattingen geweest die schadelijk zijn voor een gezonde levenswijze. Maar religie en godsdienst kunnen ons ook helpen om zinvolle zingevingeskaders te vinden op weg naar een gezonde mens en een gezonde samenleving..
In deze uitzending gaan we op zoek naar de relatie tussen de werelden van religie en psychotherapie. Hoe is het met het moderne gesprek gesteld? Is er een vorm van zingeving te vinden die recht doet aan de behoeften van de moderne spirituele mens die hulp zoekt? En hoe was dat in de geschiedenis? Er was een tijd dat er in de psychiatrie niet of nauwelijks aandacht is voor de religieuze component van de patiënt.
Anders gezegd: iemand bij wie religie een grote rol speelde, kon daarover doorgaans niet praten. De behandelende psychiater/psychotherapeut reageert soms zelfs geïrriteerd als de patiënt hierover wil, praten, zoals dat ook Huub Mous overkwam. Dhr. Mous is een tijdje psychotisch geweest. Voor hem betekende dat een doorbraak naar nieuwe inzichten. Maar hij was dan ook bereid zich open te stellen voor het nieuwe en heeft gevochten voor zijn herstel en de geestelijke integratie van zijn ervaringen.
Dhr. Dew Rambocus is een gepensioneerd arts. Hij meent dat religie de cliënt op weg kan helpen naar heelheid. “Religie helpt, misschien niet zichtbaar, maar in elk geval moet zij op de juiste wijze worden toegepast. Door gebed en meditatie wordt de innerlijke ziel (geest) versterkt.” Zijn conclusie: psychotherapie helpt, mits goed gegeven en de patiënt ontvankelijk is. Maar er schuilt ook een gevaar in religie. De traditionele religies wijzen volgens Rambocus teveel God aan als de uiteindelijke oorzaak van de dingen op het aardse niveau en dat is fundamenteel onjuist. Zij maken de mensen passief. En dat kan niet de bedoeling zijn.
Zie ook mijn log: Interview