Jarenlang hield ik een knipselmap bij van mezelf. Als ik iets in de krant had geschreven of iemand schreef iets over mij, dan knipte ik dat keurig uit en bewaarde het. Toen ik in 1977 begon te werken bij de Fryske Kultuerried rouleerde daar nog elke week een knipselmap. Daarin kon je lezen wat er zoal over verschillende onderwerpen op het terrein van de Friese cultuur in de kranten gepubliceerd was. Als je alles gezien had, moest je een paraaf zetten en de map doorgeven aan een collega. Het ritueel gaf je vooral de illusie dat er niets was dat aan je oog kon ontsnappen. Niet alleen de twee regionale dagbladen waren zorgvuldig ‘gestript’, maar ook alle streekbladen, en dat waren er nog al wat in die tijd.
Tegenwoordig lezen steeds minder mensen de krant. In 2002 had de Leeuwarder Courant nog 113.00 abonnees, zo las ik gisteren in het nieuwste nummer van De Moanne. De betaalde oplage van de LC daalde in de laatste drie jaar met 14 % van 80.000 exemplaren (derde kwartaal 2010) naar 68.650 (derde kwartaal 2013). Het abonneebestand van de LC is dus in een vrije val beland op weg naar de definitieve ondergang. Wie had dat 10 jaar geleden kunnen bedenken?
In februari 2004 verscheen mijn artikel Verlos ons van de Leeuwarder Courant. Dat is nu precies 10 jaar geleden. Het artikel deed destijds nogal wat stof deed opwaaien. Hoofdredacteur Rimmer Mulder was not amused. Mijn toenmalige werkgever ook niet. (zie: hier) Maar ik had wel een voorspellende blik. Het zal niet lang meer duren en de Friezen zijn definitief verlost van de Leeuwarder Courant. Dan mag de laatste journalist hier het licht uitdoen. Als deze ontwikkeling zo door gaat, zijn ook voor Omrop Fryslân de dagen geteld. Alleen het Friesch Dagblad mag de illusie koesteren nog wat langer te kunnen voortbestaan. We leven straks definitief aan het voeteneind van Nederland of in de achtertuin van de Randstad. We mogen Plasterk dankbaar zijn als Friesland als provincie nog een tijdje mag blijven bestaan. De dreiging lijkt even afgewend, maar dat is uitstel van executie. Straks komen er gewoon luxe appartementen in het nieuwe Provinciehuis. Met de bouw hebben ze daar al rekening mee gehouden.
Zie: hier
Gisteren heb ik mijn knipselmap opgeruimd, want waarom zou je al die vergeelde knipsels nog bewaren nu alles al jaren gewoon op internet is terug te vinden. Zo stuitte ik op een wonderlijk artikel van Bertus Mulder, de toenmalige gedeputeerde van cultuur. Het verscheen op de opiniepagina van de LC van 27 maart 1998, waarin hij mij eens even de maat nam. Die maat zou iets te groot zijn voor Friesland. Twaalf jaar later beweerde de toenmalige hoofdredacteur van de LC, Rimmer Mulder, vrijwel hetzelfde in een ironische lofzang in De Moanne. ‘Huub de moedige’, zo heette het artikel. Ik moest even slikken en een traan wegpinken. Maar ook die knipsels heb ik uiteindelijk in de prullenbak gesodemieterd. Judaskussen, wat moet je ermee? Nog even en er is niemand meer die de ironie van deze vileine smeerlappen nog snapt.
Bertus Mulder en Rimmer Mulder waren twee regenten van de oude stempel. Het was voor mij een intens genoegen om zo nu en dan tegen die twee opgeblazen kikkers aan te schoppen. Maar waar zijn ze gebleven? Het lijkt allemaal al weer lichtjaren ver weg. Ze verdwenen met de noorderzon. Alleen een vage herinnering is blijven bestaan als het licht van twee – in een ver verleden – gedoofde sterren aan het Friese firmament. Soms mis ik ze wel eens. Bestaan er nog wel van dit soort regenten in Friesland? Alles gaat hier naar de kloten. Zelfs klootzakken gaan naar de kloten.
Nog pas enkele decennia geleden schreven Friese dichters melancholieke verzen over de Friese boerencultuur die zo’n prachtige, langzame dood aan het sterven was. Nu zien we hetzelfde schouwspel zich voltrekken in de Friese media en de Friese journalistiek. We staan met zijn allen aan de rand van een gigantisch sterfbed, maar niemand zegt wat, laat staan dat iemand met poëtische gaven een gedicht schrijft. Vaarwel Leeuwarder Courant! Vaarwel Provincie Fryslân! Vaarwel Fryske taal en kultuer! Weldra sterft Fryslân een prachtige, langzame dood. De Fryske kultuer is als een supernova. Als het einde dan eindelijk nadert, gaat ze nog één keer stralen in al haar magistrale sterrenpracht. Culturele hoofdstad van Europa! Dat wordt de ultieme explosie die gepaard gaat met de ondergang. Fryslân sil Fryslân bliuwe!
Leeuwarder Courant, 27 maart 1998
Rimmer Mulder in De Moanne, juli 2006