Filosofie van de waanzin
Felix & Sofie op dinsdag 20 mei

Filosofie en waanzin lijken elkaar uit te sluiten. Zonder een helder verstand, geen helder denken en dus geen filosofie. Daar stuit de filosofie op haar grenzen. Denk aan Friedrich Nietzsche, die nog uitbundig filosofeerde terwijl hij op de rand balanceerde, maar vanaf het moment dat hij echt waanzinnig werd geen woord meer op papier zette. Ogenschijnlijk, want volgens taalkundige en filosoof Wouter Kusters kan er wel degelijk filosofie uit waanzin worden gesmeed.

In tegenstelling tot Nietzsche, keerde Kusters wel uit de waanzin terug. Hij deed er verslag van in Pure waanzin, een zoektocht naar de psychotische ervaring (2004). In dit filosofisch zelfonderzoek naar zijn verblijf in een psychiatrische inrichting in 1987 probeert hij zijn herinneringen aan die tijd te verenigen met het psychiatrische rapport dat erover geschreven werd – hoe een brug te slaan tussen de subjectieve ervaring en de ‘objectieve’ blik van de buitenwacht?

In het onlangs verschenen Filosofie van de waanzin, fundamentele en grensoverschrijdende inzichten (2014) gaat Kusters een stap verder en diept hij de verwantschap tussen filosofie en waanzin verder uit. Dit vuistdikke boek kwam er niet zonder slag of stoot en ook niet zonder dat Kusters denken opnieuw op zijn grondvesten schudde. Hij werd opnieuw psychotisch. Of zoals hij in de inleiding schrijft, ‘tijdens mijn participerend veldonderzoek in de isoleercel in 2007 bleken mijn ervaringen de taalkundig-semiotische analyse van Pure waanzin ver te buiten te gaan’. Zijn overtuiging dat taal op z’n minst nog in staat is uitdrukking te geven aan haar eigen verdwijning laat hij los, echter niet de overtuiging dat er filosofie is voorbij de grenzen van de taal. Maar hebben we niet geleerd te zwijgen over dat waarover we niets weten te zeggen? Nee, zegt Kusters, en dat zwijgen moet doorbroken.

20:00 – 20:45 Interview met Wouter Kusters

20:45 – 21:00 Maak het niet te gek aan de bar

21:00 – 22:00 Gesprek tussen Wouter Kusters en Huub Mous

Wouter Kusters (1966) is filosoof, taalwetenschapper en schrijver van de boeken Alleen: Berichten uit de isoleercel (met Sam Gerrits en Jannemiek Tukker) en Pure waanzin dat bekroond werd met de Van Helsdingenprijs 2004 en de Socrates Wisselbeker 2005.

Huub Mous (1947) is kunsthistoricus en publicist Hij publiceerde onlangs het boek Modernisme in Lourdes Gerard Reve en de secularisering en was co-auteur van Tegen de tijdgeest, terugzien op een psychose (2011). Hij houdt een weblog bij (www.huubmous.nl) waarop hij dagelijks schrijft over filosofie, poëzie, literatuur, muziek en kunst. In de eerste weken van april schreef Mous vrijwel dagelijks over Filosofie van de waanzin. Meer dan recensies zijn blogs essays, waarin hij steeds weer het boek van Kusters in duikt, hem vragen stelt, het gesprek aangaat.

Interview & gesprek: Lisa Doeland

Dit filosofische café van Felix en Sofie vindt plaats op dinsdag 20 mei van 20:00 tot 22:00 in Theater Perdu in Amsterdam (Kloveniersburgwal 86).

Theater Perdu, Amsterdam