Dit zijn foto’s van het monument voor Gerard Reve dat in 2006 werd onthuld op het Waterspiegelplein in stadsdeel Westerpark. De foto’s kreeg ik gisteren toegestuurd van Silvia Steiger die daar niet ver vandaan woont in de Marnixstraat. De schaduw van haar gestalte duikt op in de gedenkplaat van het monument, dat ontworpen werd door Margriet Kemper. In 1923 werd Reve geboren in in de Van Hallstraat op nummer 25 II, hier vlakbij. Het kunstwerk bestaat uit een een lange houten bank omzoomd door een ligusterhaag. In een lantaarn kunnen drie luikjes worden geopend. Dan zie je achtereenvolgens een warm geel licht met beelden van Reve’s geboortehuis, een Reve-portret gemaakt door Rineke Dijkstra en een passage uit Nader tot U dat Reve schreef  toen hij in Friesland verbleef.

Friesland heeft geen Reve-monument. Allen een schamele poëzie-steen in het trottoir niet ver van de Oldehove. En dat terwijl Reve juist in Friesland zijn mooiste werken schreef. Niet alleen Nader tot U, maar ook Veertien Etsen van Frans Lodewijk Pannekoek voor arbeiders verklaard. Dat vindt ook Nop Maas die gisteravond een lezing hield in Tresoar op uitnodiging van de Orde van den Prince, afdeling Friesland, in samenwerking met De Moanne en Tresoar. “Ophef rond Reve, Reve’s Friese jaren en de jaren na zijn dood,” zo luidde de titel van de lezing. Alle anekdotes passeerden nog eens de revue en de zaal vol revianen genoot ervan. Veel nieuws had Nop Maas overigens niet te melden, tenminste voor wie zijn trilogie van voor tot achter gelezen heeft. Zelfs de anekdote dat Reve het Ezelproces zelf gewild heeft was geen nieuws. Reve zou zelfs een keer bezorgd gebeld hebben met minister Samkalden of het proces wel doorging. Ook dat staat in de biografie te lezen (deel 2, pagina 281). Wel liet Nop Maas zich ontvallen dat Joop Schafthuizen 280.000 Euro aan advocaat- en proceskosten heeft moeten betalen bij zijn pogingen om de publicatie van het derde deel van de Reve-biografie tegen te gaan.

Na afloop vroeg ik aan Nop Maas wat zijn eigen fascinatie voor Reve is. Maas sprak over ‘de catharsis’ die het lezen van Reve voor hem nog altijd betekent. Reve lezen heeft iets therapeutisch voor hem. Maar waar bestaat dat therapeutische nu eigenlijk uit? Er volgde een lang antwoord waarin hij nog eens herhaalde wat hij in essentie al eerder betoogd had. Nop Maas sprak over de grote twijfels van Reve, zijn wankelen tussen geloof en ongeloof. Zijn idee dat God alleen door – en in de mens – kan bestaan en zonder de mens er niet zou zijn, een gedachte die Reve ontleend zou hebben aan de mysticus Angelus Silesius.

Nop Maas is precies twee jaar jonger dan ik. Hij werd geboren op 1 december 1949 – zo las ik op Wikipedia –  op de dag af twee jaar nadat ik ter wereld kwam. Zijn voornamen voluit zijn: Norbert, Maria, Hubert. Katholieker kan het niet. Bovendien studeerde hij in de eerste helft van de jaren zeventig aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen, in de tijd toen de heiligenbeelden daar plaatsmaakten voor de borstbeelden van Marx en Lenin. Hoe zit het dat eigenlijk met het katholicisme van Nop Maas? Uit zijn biografie blijkt dat hij – wat Reve betreft – voor alles belangstelling heeft, maar niet echt voor diens katholicisme.

Hoe kan dat? Ook die vraag legde ik hem voor. Nop Maas is een biograaf die zijn eigen fascinaties graag afzijdig houdt en zich beperkt tot de feiten. Maar wat zijn feiten? Feiten worden altijd waargenomen en geselecteerd vanuit een kader, ook al zegt degene die de feiten waarneemt dat het hem niet te doen is om een kader of een persoonlijke visie.

Bij het weggaan vroeg ik aan Nop Maas of ik hem niet te fel tegemoet was getreden. Dat viel wel mee, zei hij. Dit soort kritiek op zijn Reve-biografie hoort hij wel meer. Laatst nog vroeg iemand aan hem waarom hij zo weinig aandacht heeft besteed aan het sadomasochisme van Reve.

Tja… dat is ook zo. Maar of je dat sadomasochisme nu op één lijn kunt stellen aan Reve’s katholicisme? Misschien ook wel. Het zou in ieder geval een aardige gedachte zijn om eens nader uit te werken.