‘Hoe komt het dat Nederland in de afgelopen 25 jaar zo is veranderd? In Na de val herleidt Hanco Jürgens veel maatschappelijke ontwikkelingen in Nederland tot de val van de Berlijnse Muur en de nasleep daarvan in Europa. Met het einde van het Oost-Westconflict verloren de oude ideologieën aan kracht, waardoor andere dan de traditionele linksrechtstegenstellingen naar voren traden. 1989 versterkte het idee dat de burger centraal moet staan in de democratie. De politiek kreeg steeds meer te maken met kritische burgers, die zichzelf niet herkenden in het beleid. De nieuwe verhoudingen in de Europese Unie maakten een kloof tussen Den Haag en Brussel zichtbaar. De maatschappelijke onrust in Nederland wordt in Na de val verklaard door het moeizame aanpassingsproces van ons land aan de nieuwe internationale verhoudingen. In die verhoudingen fungeert Duitsland vaak als een spiegel voor de Nederlandse politieke cultuur. Om dit te illustreren vergelijkt Hanco Jurgens de Nederlandse positie in de EU met de Duitse.’

Aldus de inleidende tekst bij het onlangs boek Na de val, Nederland na 1989, van Hanco Jürgens. In een artikel genaamd Wat een ongelooflijke wereld die van ons dat afgelopen week verscheen in De Groene Amsterdammer maakt Chris van der Heijden de balans op van het Nederland van tegenwoordig. Hoe zijn we geworden wie we zijn? Daarbij gaat hij in op een aantal boeken die recent verschenen zijn over het ontstaan van het Nederland van vandaag, zoals Het land van Beatrix van Hans Wansink en De mooiste jaren van Nederland van Han van der Horst. Ook gaat hij uitgebreid in op het boek van Hanco Jurgens Na de val. Hierbij komt ook een citaat van mij aan de orde. Let wel Hanco Jürgens citeert mij in zijn boek, en Chris van der Heijden citeert weer dat citaat van mij. Zo schrijft Van der Heijden:

‘In na de val contrasteert Jürgens de jaren zestig met de jaren negentig en stelt hij dat de jaren negentig vooral zo belangrijk zijn omdat daarin afscheid werd genomen van het beeld van Nederland as progressief land. Ter illustratie wordt kunstcriticus Huub Mous geciteerd ‘De realiteit overtreft zelfs de meest extreme verbeelding: Sterker nog de realiteit wordt verbeelding’.‘

Ik heb het even nagezocht waar ik dit geschreven heb. Het blijkt een citaat te zijn van een artikel van mij dat op 11 februari 1995 verscheen op de opiniepagina van de Volkskrant. De titel was Autowrak als kunst toont einde van esthetiek. Dit artikel is elders op internet te lezen en wel: HIER.  Maar ook op mijn weblog: HIER