Op 6 oktober 1945 werd de stichting Fryske Kultuerried opgericht als eerste gewestelijk cultureel orgaan. De plannen daartoe waren al gesmeed tijdens de laatste oorlogsjaren. In een cultuurrapport van de Friese beweging, dat in 1943 was opgesteld, werd gepleit voor de instelling van een Friese cultuurraad met commissies voor muziek, zang, schilderkunst en beeldhouwkunst, literatuur, volkskunst, toneel en film. Daarbij werd niet alleen aangedrongen op een sterkere Friese autonomie, maar ook op een ‘samenspel tussen de Friese en de algemeen Nederlandse cultuur’. Al snel na 1945 volgden vergelijkbare instellingen in vrijwel alle provincies.

In de naoorlogse emancipatie van de gewestelijke cultuur zat een cultuurkritisch element dat zich verzette tegen de uitwassen van de moderniteit. Het gewest had iets behouden wat in het centrum en de grote stad verloren dreigde te gaan. Van een Randstad was in die jaren nog geen sprake, wel van ‘randgewesten’. Dat waren alle provincies buiten Noord- en Zuid Holland en Utrecht. De Fryske Kultuerried heeft bestaan tot 1991. In dat jaar viel het doek voor deze organisatie als gevolg van de reorganisatie van de provinciale adviesraden, waarna een deel van de taken van de Fryske Kultuerried werd voortgezet door het Frysk Keunstynstitút, dat als provinciale organisatie voor kunst en cultuur de voorloper was van het huidige Keunstwurk, dat in 1993 werd opgericht.

Een maand na de oprichting van de Fryske Kultuerried, op 3 november 1945, werd het Boun fan Fryske keunstners opgericht dat tot eind jaren zestig bleef bestaan en opgevolgd werd door het Frysk Skriuwersboun. Heel kort heeft nog even heeft het blad Eachweid bestaan dat in 1945 werd opgestart onder redactie van dr. W. Kok, J. Piebenga, Ype Poortinga, D. A. Tamminga, R. W. Walinga en niemand minder dan Fokke Sierksma. Er zijn slechts negen nummers van verschenen. Heel veel van wat in 1945 – zo kort na de bevrijding – van start ging was slechts een kort leven beschoren. De Fryske Kultuerried bleef 46 jaar bestaan. Van 1977 tot 1991 was ik als stafmedewerker beeldende kunst werkzaam bij de Fryske Kultuerrried.

1965: Algemeen bestuur Fryske Kultuerried

1975: Dagelijks bestuur Fryske Kultuerried

1985: Stafvergadering Fryske Kulturried

1985: 40 jarig bestaan van de Fryske Kultuerried in discotheek Vat ’69 te Leeuwarden. De onderste foto maakte deel uit van de ‘jubileum-clip’ van Cees Bijlstra.