Ik geloof terwijl ik wil weten
Gisteren sloeg ik de I Tjing open, het boek van de veranderingen. Niet omdat ik benieuwd was hoe de loop der dingen voor mij in de nabije toekomst een nieuwe wending zal nemen, maar om een citaat op te zoeken. Iemand had mij een per mail een vraag gesteld waarop ik het antwoord schuldig moest blijven. Hij vroeg mij of ik soms bezeten was van het schrijven, of ik soms verslaafd was aan de magie, aan het ritueel van het schrift. Wie schrijft die blijft, maar de oorsprong van die obsessie om steeds maar te schrijven moet zoiets zijn als angst voor de dood. Bovendien had hij – toeval of niet – zelf ook de I Tjing geraadpleegd en daaruit opgemaakt dat ik mijn weblogwerkzaamheden vandaag zou moeten beëindigen, vanwege een plotseling optredende writersblock. Maar ja, zeg nou zelf, de I Tjing is ook niet alles. Wat moet je met die rare Chinese kwakzalverij.
De I Tjing is het ‘Boek van de Veranderingen’ en met verandering moet je altijd oppassen, al was het maar omdat hun belangrijkste eigenschap is – het woord zegt het al – dat ze veranderen. In zijn inleiding op de Nederlandse vertaling van de I Tjing uit 1971 schreef Herman Cohen: ‘De I Tjing geeft ons de verandering, laat ons in feite zien, dat er niets anders is dan verandering is en leidt ons daarmee tot een rust in verandering.‘ En even verderop: ‘De I Tjing kan met evenveel recht het boek der veranderingen als het boek der volkomen rust worden genoemd.’ Het gaat er kennelijk om het eeuwig duurzame te ontdekken in de voortdurend wisselende stroom van gebeurtenissen.
Er is iets wat blijft en beklijft. Wij westerlingen menen dat het de liefde is die eeuwig blijft voortbestaan, ook al verdwijnt een geliefde die zich verwijdert in de tijd. In het Oosten gelooft men niet zo in die eeuwige vlam van de liefde. Integendeel, de liefde moet tot rust komen, afkoelen, uitdoven… Het eeuwig duurzame is de onverstoorbare rust in het oog van de orkaan. ‘Rust roest.’ zeggen ze in het Westen. ‘Rust moet,’ zegt de oosterling. Het raadplegen van de I Tjing moet dan ook met een zekere prudentie geschieden. Wie niet open staat voor de benodigde rust binnen de stroom van veranderingen zal de betekenis van de verandering zelf niet waarnemen, zelfs niet in de I Tjing. Het betekenisvolle toeval van de I Tjing moet zich vermengen met de achteloze verwachting van het onverwachte. Wat je in de I Tjing leest zit uiteindelijk in je zelf. In die zin zijn de tekens van de I Tjing niet anders dan alle andere tekens of woorden. Of zoals de I Tjing ons laat weten:
‘Kijk eerst de woorden aan
Bezin je, wat ze beduiden,
Dan komen de vaste regels aan het licht.
Doch ben je niet de rechte man,
Dan openbaart zich aan jou niet de zin.’
Sinds vorig jaar heb ik iets met de I Tjing. Dat is eigenlijk gekomen door Silvia Steiger. Het is al weer bijna een jaar geleden dat ik werkte aan de tekst voor de catalogus De noodzaak van een handstand die hoort bij de gelijknamige tentoonstelling van haar werk in museum Belvédère. De tentoonstelling is daar te zien tot 17 mei a.s. Vanochtend geef ik voor het laatst een rondleiding in aanwezigheid van Silvia. Bij het schrijven van de catalogustekst heb ik me een beetje proberen te verdiepen in de I Tjing. Mijn eigen exemplaar van dat boek schafte ik aan in het begin van de jaren zeventig. Ik heb er eigenlijk nooit veel mee gedaan. Het was mij allemaal te esoterisch. Maar sinds vorig jaar ben ik de I Tjing wat serieuzer gaan nemen, vooral omdat ik nu ook verbanden zie met de kunst die in de jaren zeventig werd gemaakt en waarbij begrippen als ‘toeval’ en het ‘aandachtig observeren van alledaags dingen en gebeurtenissen’ een belangrijke rol speelden.
Deze week heb ik het mooie boek van Tjeu van Berk gelezen. In de ban van Jung, Nederlanders ontdekken de analytische psychologie (2014). Daarin komt ook een hoofdstuk voor over Marten Toonder die sterk door de ideeën van Jung is beïnvloed. Toonder ontdekte Jung in 1953 na het lezen van de inleiding die Jung schreef bij de Europese uitgave van de I Tjing in 1949. Dat voorwoord, zo meldt Van den Berk, sloeg bij Toonder in als een bom. Toen ik dat las, ben ik dat voorwoord meteen gaan lezen. Het is gewoon op internet te vinden (zie hier). In feite is die tekst niet zo opzienbarend. Jung doet een experiment door de I Tjing ‘als een persoon’ de vraag voor te leggen wat het oordeel van de I Ting was over de actuele situatie, d.w.z. over het voornemen van Jung om het boek te introduceren in de westerse wereld.’ Het ‘antwoord’ van de I Tjing en de interpretatie, die Jung daaraan geeft, is een beetje een open deur. Het roept bij dezelfde gevoelen op als een horoscoop. Alles is zo vaag dat er altijd wel wat van klopt.
Interessanter is wat Jung te melden heeft over de relatie tussen de I Tjing en het begrip ‘synchroniciteit’. In zijn boek over het verschijnsel ‘synchroniciteit’ heeft Jung beweerd dat er naast ruimte, tijd en causaliteit een nieuwe categorie moet komen… ‘die niet alleen een mogelijkheid schept om synchroniciteitsfenomenen als een bijzondere klasse van natuurgebeurtenissen te karakteriseren, maar die ook het contingente enerzijds als iets algemeens, van oudsher aanwezigs, anderzijds als de som van vele, zich in de tijd voltrekkende individuele scheppingsdaden omvat en begrijpt.’
In zijn inleiding op de I Tjing schrijft Jung onder meer het volgende:
‘Met andere woorden: wie ook de uitvinder geweest mag zijn van de I Tjing, hij was ervan overtuigd, dat het hexagram, dat op een gegeven moment werd gevormd, hiermee niet alleen in tijd, maar ook in hoedanigheid samenviel. Voor hem was het hexagram de weergave van het moment, waarin het geworpen werd – meer nog dan de wijzers van de klok of een kalenderdatum dit kon zijn – in zoverre men het hexagram beschouwde als de indicateur van de essentiële situatie, zoals deze was op het moment, dat het ontstond. Deze opvatting hangt samen met een bepaald merkwaardig principe, dat ik synchroniciteit genoemd heb, een begrip dat een standpunt formuleert, dat lijnrecht het tegenovergestelde is van dat van de causaliteit. Aangezien dit laatste alleen een statistische waarheid is en geen absolute, is het een soort werkhypothese hoe de gebeurtenissen uit elkaar voortkomen, terwijl de synchroniciteit de coïncidentie van gebeurtenissen in tijd en ruimte niet als louter toeval beschouwt, doch er een diepere betekenis aan toekent: namelijk deze, dat er een bijzondere onderlinge samenhang bestaat, zowel tussen de objectieve gebeurtenissen onder elkaar als tussen deze en de subjectieve (psychische) situaties van de waarnemer of de waarnemers. De oude Chinese mentaliteit beschouwt de kosmos op een wijze, die men zou kunnen vergelijken met die van de moderne natuurkundige, die niet kan ontkennen, dat zijn model van de wereld een gedecideerd psycho-physische structuur is. De microphysische uitslag sluit evenzeer de waarnemer in, als de realiteit, die aan de I Tjing ten grondslag ligt, de subjectieve (d.w.z. psychische) situaties in de totaliteit van de onderhavige situatie betrekt.’
Toen ik dat las, was het voor mij duidelijk. Ik stop voorlopig nog niet met dit weblog. Er gebeuren zoveel dingen tegelijkertijd die een zinvol verband lijken te hebben. Dat kan geen toeval zijn. Het leven is een voortdurende stroom van toevalligheden die een oorsprong vinden in een bron diep in onszelf. Telkens weer als ik Jung lees, denk ik: dit kan niet waar zijn. Maar mijn intuïtie zegt ook telkens weer dat het zo ongeveer in elkaar moet zitten. Ik ben hopeloos bijgelovig en tegelijk zo rationeel als een mierenneukende droogkloot. Ik geloof terwijl ik wil weten….. en ik weet terwijl ik geloof.
Wiersma
8 mei 2015 op 03:18
Voor mezelf sprekend: ik haal zelf nogal wat kennis en verwondering uit L water en kringlopen.
Ze zijn als een loper in een rij sloten. Ineens kun je alle deuren openen en aanschouwen wat zich diep in die catacomben van the rabbithole bevindt.
Leuk hoor, maar ook overweldigend.
Alsof je op een spoor gezet bent.
Ter info: dit geldt voor mij he? Dus (nog lang) niet alles wat ik te zien krijg zal ik goed interpreteren, maar wat ik zie brengt me weer op een nieuw spoor.
Maar wat je in grote lijnen wel ziet is dat alles met elkaar verbonden is. Alles klopt ook. Het één kan in feite niet zonder het ander en het zit zo onvoorstelbaar logisch in elkaar, en pro-life, dat je niet anders kunt concluderen dat (intelligent) leven bedoeld is.
En alles is duaal. Dus slecht is goed en goed is slecht/kwaad.
Radioactiviteit? Goed of slecht?
Radioactiviteit is nogal dodelijk, maar zonder zon had je helemaal niet geleefd.
Elektriciteit. Goed of slecht?
Zonder elektriciteit leefde de mens nog steeds in het stenen tijdperk. Maar stop je vingers maar eens in het stopcontact en dan is ineens wat eerst goed was nu slecht.
Roofdieren. Goed of slecht?
Overstroming. Goed of slecht?
Vuur. Bosbrand. Goed of slecht?
Hout kan branden. Goed of slecht?
Hurricanes. Goed of slecht?
Koolstof kent geen vloeibare vorm. Goed of slecht?
Wat als bomen konden smelten en vloeibaar zouden kunnen worden? Wat zou de impact hiervan zijn? Goed of slecht?
Waarom kent koolstof als enig natuurlijk element geen vloeibare vorm? Toeval?
En het feit dat je lichaam energie recycled tot wel 10 keer. (citroenzuur cyclus) Toeval?
Wat voor immense impact heeft dit wel niet. Ervan uitgaande dat je tien keer zoveel zou moeten eten, alle dieren ook, en wat dat voor impact zou hebben op alle aardse leven en planten en de hoeveelheid werk dat zou kosten. Niet alleen voor jezelf maar ook voor landbouw, veeteelt, kassenbouw, energie, waterzuivering, transport etc etc.
Nogmaals, je mag er gerust van uitgaan dat leven bedoeld is. Geen toeval. Het zit mede door die kringlopen zo achterlijk knap in elkaar dat je ook hierin maar een conclusie kunt trekken: follow the kringlopen want die geven wat mij betreft meer inzichten dan nogal wat wetenschappers en bijbels bij elkaar.
Alles draait om balans. Zoiets als dat op je stopcontact 240 Volt staat en alle elektrische apparaten OOK 240 Volt zijn.
Toeval? Nee tuurlijk niet.
Zodra de een te hoog of te laag is ingesteld gaat er iets stuk.
En zo zit het in feite met life itself ook.
Niet alleen fysiek of qua energie, maar ook in relaties, sociale contacten etc etc. In feite in alles.
Bij een verdachte moord volgt de politie vaak het spoor van the money.
Een moord om geld is vaak het verstoren van de kringloop van de een (het geld) om diezelfde kringloop aan jezelf toe te dienen.
Als je dit weer eens vertaald naar bijv economie: die KAN niet goed blijven gaan als er onbalans ontstaat in de kringloop geld.
Dat is ook wat Robert Reich ons al dertig jaar aan het verstand probeert te peuteren (en nu Piketty): als de aasgieren hun kringloop immens is en die van burgers steeds kleiner, sterven in principe beide kringlopen én hun eigenaars uit. (zie crash 1928)
Dus god heeft ZELFS nagedacht over geld en kapitaal.
Door het mechanisme: kringlopen!
Met relaties is het net zo: als de een alleen maar neemt en de ander alleen maar geeft sterft die kringloop ook uit met negatieve energie als gevolg.
Er hoeft wat mij betreft ook niet zoveel te veranderen, maar anders KIJKEN zou al een hele stap zijn.
Ik zeg ook niet voor niks: luister niet naar wat ze zeggen maar KIJK wat ze doen. En door naar kringlopen te kijken léér je vanzelf ook wel anders te kijken.
Kanker bijvoorbeeld. Bij kanker is de citroenzuur cyclus verandert in de melkzuurcyclus. Dat kennen we van spierpijn.
Een MEGA biomarker van formaat.
Doorbreek die cyclus en je geneest van kanker zou je zeggen.
Gooi water in de tank, of vul niet bij, en de motor stopt vanzelf.
Kijkt de medische industrie hiernaar? Pharma industrie?
Welnee.
En gaat het bij de psychiatrie niet om het doorbreken van patronen, ook een soort van kringlopen, om psychiatrische patienten te kunnen genezen?
Zijn heel ingewikkeld lijkende problemen soms niet simpel op te lossen?
Brand bijvoorbeeld.
Die bestaat bij 3 voorwaarden: brandstof, zuurstof en hitte.
Je hoeft slechts één van die voorwaarden weg te halen en de brand is geblust. Water doet dan toevallig twee tegelijk dus vandaar dat veel water wordt gebruikt bij het blussen van een brand.
Het koelt en het sluit zuurstof af.
Hoe kan FC Jubbega in 2018 wereldkampioen voetbal worden?
Simpel. Gewoon vanaf nu elke wedstrijd winnen.
Maar de mens kijkt wat mij betreft nog steeds te weinig, niet of anders te slecht naar de natuur. Het kan grappige dingen opleveren als mummies en pyramiden, of gebeurtenissen toewijzen aan goden, maar echt realistisch is het niet.
ALS God bestaat heeft ie domweg een fracatale vergelijking in gevoerd en dan zijn sterrenstelsels, planeten, energie, leven, overstromingen, bosbranden bliksem vanzelf het GEVOLG.
Het is leuk bedacht maar Donar zat echt niet ergens op een wolkje een krachtstroom schakelaar over te halen om bliksem te genereren. Ten eerste bestond Donar helemaal niet, ten tweede zat ie niet op een wolkje, had ie geen 30.000 MIO Volt schakelaar, en was ie ook nog niet eens boos. Hij klaarde juist de spanning in de lucht. Gezonder en beter voor iedereen.
Sommigen herkennen dit als statisch geladen of anders wagenziekte.
Door alleen al bliksem anders te zien, ben je al op de goede weg. Bliksem is een nucleair reinigingsproces van o.a aardstraLING. (niet aardstraLEN dus)
De grap is ook nog eens dat een overdaad aan nucleaire deeltjes ZICHZELF opheffen ten BATE van het leven!
How fucking brilliant is that.
Je eigen leven kun je veranderen, als je er niet tevreden mee bent, door patronen of kringlopen te doorbreken.
Moet je ze wel eerst (h)erkennen.
Mienskip is in feite ook gebaseerd op patroon of patroonherkenning.
Zonder hier een oordeel over te vellen maar immigratie, vluchtelingen, islamisering is in feite het disrupten van (westerse) kringlopen en patronen. Je zou de vraag kunnen stellen: versterken deze kringlopen elkaar of breken ze elkaar af?
En als aardolie gesmolten en gezonken planten zijn, waarom is het dan zo’n immens probleem dat we die zelfde planten weer boven halen middels olie, gas en steenkool?
Ooit leefde alles wat nu olie is toch ook als plant op aarde?
En hoe meer planten hoe beter toch?
De mens HERSTELT in feite een oude ‘verlopen’ kringloop.
So, whats the problem Greenpiesers? Jullie zijn toch zo voor ‘groen’? Wel, haalt de mens eens ‘oud groen’ naar boven is het wéér niet goed!
(maar goed, geintje, aardolie IS helemaal geen gesmolten planten en dino’s, de aarde maakt het zelf aan. Abiotisch. TEN DIENSTE van het leven! Aardolie is het goud van god in de kluis van life. En ja, natuurlijk raakt die kluis zo eens leeg, en DUS moeten we eens opnieuw naar de natuur kijken want daar ligt de oplossing )
Nou, zo maar weer eens.
Janke van Dijk
8 mei 2015 op 07:01
BESTE HUUB,
Soms is het hard, maar wanneer het niveau van je webblog verlaagd is naar riool journalistiek… Om reacties te krijgen dan zou ik als ik in je schoenen zou staan mij afvragen of ik hier wel mee door zou gaan. Zelfs bij de link over jezelf staat niets.
Ik wens jou veel sterkte toe!
Janke van Dijk
8 mei 2015 op 07:06
BESTE Huub,
Ik wens jou ook veel sterkte toe!
Je bent op het niveau riool journalistiek beland.
Om maar reacties te krijgen.
Als je je dan afvraagd of je hier mee moet doorgaan is mijn advies aan jou “hoe ver wil je zakken?”.
Oftewel “Sterkte”
Huub Mous
8 mei 2015 op 07:58
Ach, Janke toch… ga nu maar.
Jelle Breuker
8 mei 2015 op 10:32
Dank Huub voor je passend troostrijke lied van gisteren:Where Do You Go To My Lovely. Nu is het voor mij vervangend troostrijk, maar dat is wel eens anders geweest. Dan liet ik het regelmatig achterelkaar afspelen op de autoradio, letterlijk van de Boulevard Saint-Michel tot Juan-les-Pins. Na een paar dagen volgden de liedjes van Jean Ferrat, eveneens meegezongen. Zeer onlangs liet mijn Normandische metgezel en gids het eeuwenoude huisje in het hart van Rouen zien, waar zij vier jaar als student had gewoond. Op straat hoorde ik tegelijkertijd flarden van Where Do You Go To My Lovely. Deze ervaring was in combinatie met Wiersma’s navolgende zin van vandaag de aanleiding tot dit stukje; ” Het kan in feite niet zonder het een en het ander en het zit zo onvoorstelbaar logisch in elkaar, en pro-life, dat je niet anders kunt concluderen dat (intelligent) leven bedoeld is”. (Lees hier voor intelligent: positief.) Met die opmerking kun je ook de tegenstelling in het liedje verklaren, namelijk tussen de opgewekte muziek en de pijnlijke tekst. Boeiend.
Wat betreft de PvdA-discussie wil ik slechts wijzen op de grote tegenstelling bij PvdA-ers (én bij Groen Linksers, duidelijk minder bij SP-ers), namelijk tussen wat zij zeggen te beogen en de dagelijkse praktijk in hun persoonlijke leven. Het zijn er zovelen dat de uitzondering geen ruimte laat voor sympathie. Waar zijn de vroegere onbaatzuchtige rechtgeaarden gebleven?
Greetje van Agpe
8 mei 2015 op 23:07
Mijn god, Wiersma, je lijkt wel een colporteur, ik kon je dit keer niet eens uitlezen, die weer herkauwen gaat zelfs mijn pet te boven .
en trouwens een hurrycanetje op zijn tijd daar lijkt me niks mis mee maar om nou te zeggen de god ganse dag hurrycanetjes, nee, ik moet er niet aan denken.
in Lourdes verkopen zse twee dingen water, dat lijkt gratis maar de prijs zit verstopt in de jerrycantjes , die plastic krengen in elke winkel daar te koop, veel te duur voor een stuk plastic maar er staat dan in blauwe lettertjes lourdes op, dat schijnt het weer duur te maken.
Toch blijft lourdes water voor mij iets nostalgisch houden , als ik er loop, ben ik boos en gelukkig tegelijkertijd, boos om de onzin die er verkocht wordt en gelukkig omdat ik het allemaal herken, ik kan me nu echt niet voorstellen dat er ook maar 1 protestant rondloopt in lourdes die in stilte stiekum denkt, yes, ook wel weer erg lekker allemaal. Ik ga ook gewoon al die winkels in daar terwijl je het allemaal kunt zien in de eerste winkel, dan ben je klaar maar nee hoor ik doe gewoon de hele straat en dan aan 2 kanten. En dan is het meteen ook wel weer goed op voor een paar jaar want het blijft flauwekul natuurlijk, behalve dan die film laatst, een beetje droevige franse film, van een meisje dat genas en de rest was niet blij maar boos dat zij juist nu genezen was, de omgekeerde film, laatst was hij weer op de tv maar voor in de herhaling was hij niks.
Om kort te gaan in heb toch altijd nog een jerrycannetje lourdes water dan citroenzure kringlopen .
Greetje van Agpe
8 mei 2015 op 23:11
Lekker Huub, die Hazes.
Weet je wie ik ook lekker vind, nik en Simon
Greetje van Agpe
8 mei 2015 op 23:19
Yes, dit is de film
http://www.film1.nl/films/review.php?id=33952
ik vreesde twee dingen
1.dat ik het zoeken verleerd zou zijn
2, dat ik nu voortaan de weekendfilm moet verzorgen.
1, ging gelukkig niet door