Jelle Breuker

3 juni 2015 op 11:32

Met een knipoog: Huub Mous verleidt mij met de historische foto van zijn moeder tot dit stuk over historische Franse tuinen.

Milly-la-Forêt is een oud stadje, een zestig km pal zuidelijk van Parijs. Ieder jaar houden ze er tijdens het eerste weekeinde van juni (nu 6 en 7 juni) ‘le marché de l’Herboriste’, vrij vertaald de markt van de kruidenverkoper. Tussen de tachtig en honderd kruiden- en bloemenhandelaren in vooral vaste planten verkopen hun waar in het historische en gezellige stadscentrum, waaronder in het marktgebouw. Je komt er – althans voor kenners – veel bekende (Europese) planten tegen, maar ook talrijke onbekende en vergeten soorten. Het is een lust er te zijn.
Dit is ook het geval in Milly in ‘Le Conservatoire national des plantes à parfum, médicinales, aromatiques et industrielles”‘. Het betreft honderden (zeldzame) planten op het gebied van geur, heelkunde en voedsel. De ‘bewaarplaats’ heeft nauwe contacten met (Europese) universiteiten. In een aparte loods, te bereiken via de achterkant van de entrée en winkel, kunt u het hele jaar door (zeldzame) planten kopen. De bewaarplaats ligt aan de oostkant van Milly, bij de ingang staat een grote,helaas roestige, ton. In de directe omgeving is het eenvoudige, prachtige en open evenementen gebouw: een paraplumodel.
In Milly is ook zeer bezienswaardig ‘La chapelle et le jardin Saint-Blaise des Simples’. Een middeleeuwse kapel (voor de vele destijdse leprozen) met middeleeuwse planten. De bekende dichter en schilder Jean Cocteau heeft de kapel van binnen met middeleeuwse medicinale planten stylistisch beschilderd. Als enige ligt hij er begraven.
Verreweg het gemakkelijkst bereikt u Milly via de autoroute naar Parijs. Direct, ja direct!, na de eerste tolpoort na Amiens, net voor Senlis, rechtsaf slaan en de in groen aangegeven plaatsen Meaux, Melun en Fontainebleau volgen. In Fontainebleau wordt Milly aangegeven, dat op 20 km ligt. Tussen Fontainebleau en Milly, het dichtst by Milly, ligt camping ‘La Musardière’ (de zwerfster: over avontuur gesproken). De efficiënte chauffeur rijdt de afstand Utrecht-Milly in ongeveer 7-9 uur.

Ongeveer 20 km westelijk van Milly ligt Pithiviers. Ten zuiden daarvan is Pithiviers-le-Vieil met ZI Morailles (ZI = zone industrielle: industriegebied. Daar vindt u een van Frankrijks grootste en bekendste rozenkwekers, André Eve. Prachtige tuinen met honderden (historische) rozen en rozenverkoop. U kunt er bestellingen plaatsen die in december ook in Nederland worden afgeleverd. Gratis catalogus.

Op 20 km van Pithiviers-le-Vieil, richting Orléans, oostelijk van Chilleurs-aux-Bois, ligt kasteel ‘Chamerolles’ met zijn prachtige (Italiaanse) renaissancetuin waarin vooral heel veel historische groente- en kruidensoorten staan. Op de kasteelverdieping is een enorme verzameling van Franse parfumverpakkingen (flesjes e.d.) en voormalige sanitaire objecten (u kunt waarnemen hoe de adel de verspreiding van nare luchtjes trachtte te voorkomen). Geen plantenverkoop.

Verder wil ik wijzen op de met de Conservatoire te vegelijken tuin, namelijk ‘Camifolia’ in Chemillé, tussen Angers en Cholet. Hier waren tot voor twee jaar geleden geen planten koop. Bekijk ook de plm. honderd (apocalyptische) middeleeuwse wandkleden in het château van Angers. Niet zo bekend als de tapisserie van Bayeux, maar minstens zo indrukwekkend.

Evenmin kan ik om de jardin en château de Valmer heen: van gravin Alix de Saint Venant. In Chançay, 20 km noord van Tours. Het is ronduit een schitterende en boeiende tuin met veelal vergeten planten. De gravin heeft als levensdoel planten voor het nageslacht te bewaren, o.a.via haar zaadbank waarin bijna 4000 verschillende zaden zijn opgeslagen (niet toegankelijk). Ze verkoopt geen planten, wel wat zaden van de ideologisch biologische kweker Ste. Marthe. Haar man is wijnbouwer en u kunt er de wijnkelders bekijken en zijn heerlijk frisse Loirewijn kopen.

Zeer interessant ook, o.a. om de grote collectie (zeldzame) vooral Europese en Bretonse flora, is ‘Le jardin de plantes médicinales de l’abbaye Notre-Dame de Daoulas’. Daoulas ligt iets ten oosten van Brest, aan de uiterste westpunt van Bretagne. Er zijn geen panten te koop.

Het zelfde geldt ‘Les jardins du prieuré Notre-Dame de Salagon te Mane, 100 km ten noordoosten van Aix-en-Provence. Heel, heel veel (zeldzame) planten uit Europa en de andere werelddelen. Ook veel mediterrane planten. Bij de tuin is, zoals bij meer van de hier genoemde tuinen, een boekwinkel. Maar dit is de uitgebreidste met boeken over flora en fauna, (kunst)geschiedenis, literatuur, filosofie e.a. U kunt er planten kopen.

Op het terrein van het domaine de Saint-Jean de Beauregard (renaissancekasteel) , in het gelijknamige dorp, 30 km pal zuidelijk van Parijs, worden jaarlijks twee floramarkten gehouden. In het voorjaar ‘Fête des plantes vivaces’ (bekende en onbekende vaste planten) en in het najaar ‘Fête des fruits et légumes d’hier et d’aujourd’hui (hedendaagse en vergeten vruchtbomen en groenten).
U kunt er ook tuinboeken, -gereedschap- en -kleding kopen. Achter de 100 kramen ligt de overweldigend mooie en interessante ‘renaissance’tuin , die in principe het hele jaar is te bezichtigen. Bezoek deze in het voorjaar, de zomer en het najaar! En bekijk de duiventoren.

Raadpleeg Google voor adressen, openingstijden en tarieven (tussen de € 5 en 10). Detailkaarten of de Michelin-detailatlas zijn eigenlijk noodzakelijk.

In en bij de hier beschrijven tuinen – zoals elders – kom je nauwelijks Nederlanders tegen. Helaas, want tuinmensen zijn doorgaans prettige mensen. Mag ik u -via een blik op uw autokenteken – aanspreken, bijvoorbeeld dit weekeinde in Milly?