Gisteren viel het nieuwe (extra dikke) nummer van De Moanne bij mij in de bus. Het is geheel gewijd aan de nagedachtenis van Thom Mercuur. Niks mis mee, zo op het eerste gezicht. Maar toen ik begon te lezen kreeg ik peristaltische braakneigingen in mijn strottenhoofd. Getverdegedverdegedver…!!! Wat een kritiekloos geslijm om een dode!

Ik heb Thom Mercuur nooit goed gekend, maar ik vraag me af of je je als respectabele dode niet beter kunt omdraaien in je graf, als je dit aalgladde gelegenheidsproza onder ogen zou krijgen. Wat heeft hoofdredacteur Ernst Bruinsma in godsnaam bezield om zo diep af te dalen de journalistieke catacomben van de hagiografie? De Moanne staat deze keer bol van de verbale waxinelichtjes. Het ontbreekt er nog aan dat iemand de vraag stelt of de Belvédère-arena niet naar Thom Mercuur moet worden vernoemd.

De kranten stonden gisteren bol van de dode Johan Cruijff. Eerlijk gezegd kostte het me moeite om al dat kritiekloze geleuter over deze voetballegende ook daadwerkelijk te lezen. Als ik dit soort uitzinnig rouwbeklag tot me neem, moet ik altijd denken aan het woord ‘sportverdwazing’ dat in de jaren dertig nog al eens gebezigd werd door de cultuurfilosoof Johan Huizinga. Cruijff is een hedendaagse heilige, en daarbij hoort een uitzinnige vorm van heiligenverering in de media. Maar dat is sport, het domein bij uitstek van de verdwazing. Je mag toch hopen dat de kunst van dit soort excessen verschoond blijft.

Nee dus. Thom Mercuur is evenals Johan Cruijff een hedendaagse heilige, zeker in Friesland. En daarbij hoort een krankzinnige verering door iedereen die over deze ondernemende en kunstminnende palingboer wat nobels te melden heeft. Geeft niet wat, al is het maar een gezamenlijk bezoek aan een café of een met spiritualiën besprenkelde maaltijd in aanwezigheid van Roger Raveel. Het resultaat is nog erger dan een paling in een emmer snot. De glibberigheid van het cliché wordt hier tot kwaliteitsnorm voor oprechte deelneming verheven. ‘Ik hield van Thom! Thom waar ben je?’

Het kost me enige moeite om het toppunt van ellende in deze verzameling van zielloos rouwbeklag aan te wijzen, maar deze slotregel in een gedicht van Jonas Snijder spant voor mij toch echt wel de kroon:

< Waar ben je nu?>

Tja, waar ben je nu? Thom Mercuur ligt zo dood als een pier begraven in de grond. Waarom moeten daar zoveel onzinnige woorden aan worden gewijd? Thom was een boef, maar in Friesland ook ‘ús boef’. Die glasharde waarheid lees je nergens tussen al deze gratuite loftuitingen in De Moanne. Over de doden niets dan goeds. Oké. Maar van een zichzelf respecterend Fries opinieblad mag je in dit soort aangelegenheden toch enige kritische distantie verwachten.

De vlag van de Friese mythe wordt hier in top gehesen. Alleen het Friese volkslied ontbreekt nog. Vis moet zwemmen en heel Friesland zwemt in De Moanne nog één keer in zijn eigen palingvijver. Bij deze roep ik een nieuwe Friese Persprijs in het leven: De Gouden Paling. En de eerste winnaar is …. u raadt het al… Ernst Bruinsma.