Deze foto was ik kwijt. Gisteren vond ik hem terug. Hij zat diep weggestopt in een doos. Het is ook niet het beeld zoals Marijke zich als jong meisje wilde herinneren. De foto is genomen in november 1968. Dat staat achterop met potlood geschreven. Marijke was toen zeventien. Ik kende haar nog niet.
De foto is genomen door een toenmalige vriend van haar die op de filmacademie zat. De stijl verraadt de fotografische blik van Johan van der Keuken zoals die bekend is geworden uit zijn befaamde fotoboek uit de jaren vijftig: Wij zijn zeventien.
Marijke heeft deze foto niet zelf bewaard. Ze kreeg hem een paar jaar geleden terug van Colette Girard die zomaar, out of the blue, nog een keer bij ons langs kwam in Leeuwarden. Veertig jaar na dato. De foto zat in een album waar hij ter plekke werd uitgehaald. Ze spraken toen over vroeger. Over het gezin van Marijke en dat van Colette. Ze woonden destijds dicht bij elkaar in de Pythagorassstraat.
Marijke heeft geen gemakkelijke jeugd gehad. Ze had traumatische ervaringen. Toen in 1988 het onderzoeksrapport van Nel Draijer verscheen, betekende dat een schok voor haar. Ze was niet de enige geweest. Ook het openbare debat dat hierop volgde over het waarheidsgehalte van zogeheten ‘hervonden herinneringen’ maakte het er voor haar niet beter op.
Nooit heeft ze willen omzien in wrok. De tijd heelt alle wonden. Toch genas deze wond nooit helemaal. Het was een steen die op de bodem bleef liggen. Zes jaar geleden moest zij hiervoor alsnog in therapie. In feite werd dat een vertoning, want samen met haar therapeut heeft ze toen, tien sessies lang, alleen maar geroddeld en gelachen.
Marijke had de unieke gave om uit haar diepste verdriet een web van goud te spinnen. Men zegt wel eens dat wie geen liefde heeft ontvangen, ook geen liefde kan geven. Die wet ging voor haar niet op. Ze had een enorme levenskracht en liefhebben kon ze als geen ander. Ze heeft mij geleerd wat liefhebben is.
Gisteren ontving ik via Facebook een bericht van Maureen. Ze woont sinds jaar en dag in de Verenigde Staten en ik ken haar nog van de lagere school. Ze schreef iets wat me trof, omdat Marijke dit op haar manier ook wel eens zei:
‘It is better to have loved and lost, than never to have loved at all.’