Gisteren werd bekend dat de familie van de verdachte 31-jarige Malek F., die op 5 mei bij de Haagse Hogeschool in het wilde weg drie mensen neerstak, de GGZ-instelling Parnassia voor de rechter gaat slepen. Malek F. werd na zijn geweldsdaad door de politie neergeschoten. Was hier sprake van een terroristische aanslag of van verstandsverbijstering bij een verwarde man?

De meningen lopen hierover uiteen. Wederom staat de psychiatrie met lege handen. Psychiaters zijn kennelijk niet in staat om dit soort gevaren in te schatten, laat staan te voorkomen. De familie had vele malen tevergeefs om hulp gevraagd voor Malek die paranoïde gedachten ontwikkelde.

Op 25 april j.l. werd bekend dat  de CSU in Beieren een hoogst omstreden wstsvoortstel heeft ingediend dat controle van politie en justitie op psychiatrische patiënten moet vergroten. Het wetsvoorstel moet de bevolking beschermen tegen ‘psychisch verwarde’ aanslagplegers.

Kortom, de grenzen tussen jihad en verstandsverbijstering lijken allengs te vervagen. Die constatering komt mij bekend voor. Jihad of verstandsverbijstering, was dat niet de titel van mijn boek dat nog half weer geleden verscheen? Dit boek heeft tot nog toe nauwelijks aandacht gekregen in de landelijke media. Het is ook geen makkelijk boek. Maar één ding kun je inmiddels wel concluderen. Het is wel een actueel boek, waarin een problematiek aan de orde wordt gesteld die alleen maar actueler wordt.  

Vorig jaar zomer heb ik in het kader dit boek de Adriaan Jansen geïnterviewd. Hij is voorzitter van de Raad van Bestuur van GGZ-Friesland en auteur van het rapport Oproep aan de politiek: investeer in de geestelijke gezondheidszorg. Toen dit rapport in maart 2017 verscheen, was dat voor mij een verrassing, omdat dit naar mijn weten de eerste keer was dat er vanuit de gesloten wereld van de psychiatrie een signaal naar buiten kwam, waarin bezorgdheid doorklonk over deze problematiek.

‘Terrorisme is een gelaagd fenomeen dat lastig te ontrafelen valt en dat niet los gezien kan worden van andere vormen van ontsporing en destructie,’ zo wordt gesteld in de inleiding van dit rapport, dat bedoeld was als een wake-up call voor de politiek aan de vooravond van de verkiezingen. 

Graag had ik in december j.l. het eerste exemplaar van mijn boek Jihad of verstandsverbijstering aangeboden aan Adriaan Jansen. Maar dit kon helaas  niet doorgaan. In november j.l. liet hij me weten, dat de GGZ- Friesland, alles overwegende, er voor gekozen had om geen rol bij de presentatie van mijn boek te vervullen. ‘De GGZ ligt onder een vergrootglas,’ zo stelde Adriaan Jansen, ‘zaken worden snel uit hun verband gerukt en het grootste risico is gelegen in het feit dat onze positie “politiseert”.’

Zover is het dus al gekomen, dat GGZ-instellingen bang zijn dat deze kwestie politiseert. Ondertussen gaat het grote zwijgen door, vooral binnen de psychiatrie. Er worden ook geen nieuwe behandelingen ontwikkeld, laat staan nieuwe technologische middelen ingezet. Een van de conclusies van mijn boek luidde als volgt: 

‘Zo bezien is het opmerkelijk dat er nu (zomer 2017) nog geen ‘e-Health-achtige’ modulen ontwikkeld zijn voor de preventie en radicalisering van jongeren, en ook niet voor het proces van de-radicalisering. Navraag bij de belangrijkste ontwikkelaars van dit soort e-Health-modulen  – in Nederland zijn dat Karify Connecting Care in Utrecht en Minddistrict in Amsterdam – deed blijken dat dergelijke modulen inderdaad nog niet zijn ontwikkeld.’

Negen maanden later zijn die nog steeds niet ontwikkeld. Er moeten kennelijk eerst doden gaan vallen voordat deze problematiek daadwerkelijk op de agenda komt.