Zonsondergang in Harlingen, gisteravond rond 22.00 uur

Dit jaar is het al weer tien jaar geleden dat ik voor mezelf begon. Zo’n overgang schijnt bij veel mensen een behoorlijke breuk in hun leven teweeg te brengen. Sommigen komen nooit meer in hun ritme, omdat ze de stimulans van hun dagelijkse werkomgeving missen. Anderen verpieteren, omdat ze geen raad weten met al die vrije tijd. Jaren geleden konden ambtenaren, die de fatale grens zagen naderen, zich opgeven voor een cursus ‘pensioen in zicht’. Ik weet niet of het komt doordat ik nooit een ambtenaar heb willen zijn – ik was altijd ‘een vrije ondernemer in loondienst’, ook toen de managers met een bord voor hun kop de macht overnamen – maar aan mij zou zo’n cursus niet zijn besteed. Ik heb de overgang naar een gehonoreerd werkloos bestaan als een weldadige verandering ervaren. Alle dagelijkse ergernis om dingen, die mij niet zinnen in mijn omgeving, is als sneeuw voor de zon verdwenen. Ik verveel me geen moment. Integendeel, ik kwam tijd tekort. En dat is nog steeds zo.

Toch is er natuurlijk wel iets veranderd. Zo kan ik niet ontkennen dat ik in de afgelopen tien jaar veel aan het terugblikken ben geweest. Soms zag ik hele films aan mijn geestesoog voorbij trekken, vooral ’s ochtends als ik wakker werd. Ik vroeg me af hoe het allemaal zo heeft kunnen komen. Als ik terugkijk, valt mijn leven in drie delen uiteen. De eerste dertig jaar groeide ik op, werd met enig rumoer veel te langzaam volwassen en studeerde ik tien jaar lang in Amsterdam, waar de wereld aan mijn voeten lag. De tweede dertig jaar woonde en werkte ik in Friesland, aan het voeteneind van de wereld, in een baan, waarin ik nooit promotie heb gemaakt en die desalniettemin dertig jaar lang bleef boeien, omdat de hele wereld om heen veranderde behalve ik. En in de afgelopen tien jaar ben ik voor mezelf bezig geweest. En…. anderhalf jaar geleden verloor ik Marijke met wie ik 45 jaar lang lief en leed heb gedeeld en die me gemaakt heeft tot wat ik ben.

Sindsdien ben ik veranderd. Dat is natuurlijk niet helemaal waar, want je ziet jezelf niet veranderen. Toch ben ik een ander mens geworden. Maar om nu te zeggen dat ik uiteindelijk mezelf ben geworden is op zijn zachts gezegd wat overdreven.

‘Ik ben mezelf niet of al die jaren nooit geweest’

Dat zongen Acda en De Munnik. In die woorden herken ik iets in van mezelf.  Het is een voor de hand liggende gedachte om dan aan jezelf de ‘als-vraag’ te stellen. Wat zou er gebeurd zijn als dit… als dat… en vooral: hoe zou alles zijn verlopen, als ik toen wist wat ik nu weet. Punt is, dat ik dat toen niet wist, en dat zal zijn redenen hebben gehad. Ik heb vaak genoeg geprobeerd om uit Friesland weg te komen, maar dat is me nooit gelukt. Het heeft zo moeten zijn. Ik heb zelf ook nogal eens met een bord voor mijn kop gelopen en me als een klein kind gedragen. Ik was vaak naïef, werd laat wijs en heb heel veel nutteloze gedachten heel lang heel serieus genomen. Maar aan de andere kant zie ik niet om in wrok of wroeging.

‘Non je ne regrette rien…’.  Het is goed zo. Door tegenslagen krijg je vechtlust, en door strijd ontwikkel je kracht. Zo heeft elk nadeel zijn voordeel en is de som uiteindelijk altijd weer nul. Ik hoef me niet meer te bewijzen, om de simpele reden dat ik dat nooit heb gedaan. Ik hoef ook niets te compenseren, omdat het me eerder niet is gelukt. Ik ga gewoon door, waarmee ik altijd bezig ben geweest. Er moeten nog een paar boeken worden geschreven voordat ik de pijp aan Maarten geef.  En misschien dan eindelijk eens een goed boek…

Hoe dan ook, mijn ticket heb ik op zak, mijn vlucht is geboekt, maar mijn gedachten schieten vaak alle kanten op. Mijn hoofd zit vol, misschien wel te vol. Soms voel ik me als een vliegveld, waar voortdurend vertraging optreedt, omdat van alle kanten tegelijk grote vliegtuigen willen landen. Terugblikken kan zijn nut hebben, maar je moet er niet te lang mee bezig zijn. Ooit ben ik ‘gestationeerd in Friesland’ en  ik ben daar uiteindelijk blijven hangen. Je kunt je lot niet ontlopen, maar ik geloof niet in een eindbestemming. De dingen gaan zoals ze gaan.