‘Mohammed (571-632 nC), de stichter van de derde en waarschijnlijk laatste, semitische, monotheïstische godsdienst, heeft met zijn islam zowel de meest concretistische als ook de meest agressieve masculinistische godsdienstige projectie van deze drie in het leven geroepen. In korte tijd kreeg zijn simpele en extreem sekse-fascistische leer een ongelooflijke populariteit onder de mannen van de […]

Sinds jaren heb ik de Koran in mijn boekenkast staan. Ik heb dat ooit  gekocht, ik geloof kort na 9/11, omdat ik destijds vond dat ik me maar eens wat meer in de islam moest gaan verdiepen. Ik kan niet zeggen dat ik de Koran nog dagelijks raadpleeg. De Bijbel trouwens ook niet. Het zijn […]

 ‘Tien jaar na de dood van Hermans gaf Arnold Heumakers in een essay voor De Gids een intrigerende verklaring voor de alom geconstateerde afname in de kwaliteit van Hermans’ oeuvre ‘pakweg vanaf Nooit meer slapen uit 1966′: door de snelle secularisering van Nederland in de jaren zestig was Hermans zijn grootste tegenstander, de religie, kwijtgeraakt. […]

‘Voor de onrustbarende berichten in de kranten sloot Bertus zijn ogen niet en
 evenmin voor de ‘verderfelijkheden’ in Amsterdam tijdens vakanties. Op zondagochtend bekeek hij in het Rijksmuseum de naakten nadat hij door de Nes, 
de Warmoesstraat én de Wallen had gedwaald. Huiverend en de andere kant op 
kijkend was hij voorheen tijdens de Stille […]

“ Jaren geleden is door literatuurcritici en aan de universiteit werkzame neerlandici de indruk gewekt als zouden de Nederlandse letteren van de twintigste eeuw vrijgemaakt zijn, van religie wel te verstaan. Uitgesproken protestantse en katholieke auteurs krijgen in literatuurgeschiedenissen stelselmatig een plaatsje aan de periferie toegewezen. Gecanoniseerde ouevres werden zoveel mogelijk van een christelijke inslag […]

Achter de ruit O zorgeloos en prachtig Amsterdam — De ruit is in een aquarel herboren — En duiven vallen rond de Westertoren Als dwarrelende bloesem rond de stam. Een beiaardier, die aan het klokzeel kwam — “Lief Vaderland, vaarwel” klinkt me in de oren. Dan jubelen de negen engelenkoren, En storten schrijlings over Waag […]

Het is al weer lang geleden dat ik Freark van der Wal ontmoette bij een opening in het Fries Museum. Hij vertelde mij toen dat ik een boek van de Belgische filosoof Antoon van den Braembussche moest lezen, dat als titel had: ‘Denken over kunst, een kennismaking met de kunstfilosofie’. Daarbij het hem een passage […]

Op dinsdag 8 april 1988 werd besloten om de Fryske Kultuerried op te heffen. Het zou nog drie jaar duren voor het echt zo ver was, maar dit was een onheilsdag. Black Tuesday, zo noemden we die dag destijds. Ik krabde eens achter mijn oren en dacht: ‘Weg wezen hier!’ Het solliciteren werd nu zowat een […]

Zie ook: HIER

‘Ik zeg zeer opzettelijk, dat de christelijke godsdienst, zoals ze is georganiseerd in haar kerken, de voornaamste vijand van de morele vooruitgang in de wereld is geweest en nog is. Ik geloof dat godsdienst in de eerste plaatst en in hoofdzaak is gebaseerd op vrees.’ Aldus verklaarde Bertrand Russell in 1927. Deze woorden spreken mij aan, […]

Weet je wat Jihad betekent? zo hoorde ik laatst. Het is een afkorting voor: Jij dood. Ik dood. Hij dood. Allemaal Dood.  Zo kun je het ook bekijken. Het terrorisme van de fundamentalistische islam heeft iets doms. Maar geldt dat ook voor de islam zelf? ‘De domste religie, dat is de islam,’ zo verklaarde de […]

De Pilsener Club (De Engelse Reet) in de Begijnensteeg (Foto Beeldbank Stadsarchief Amsterdam) ‘Als dit universum in zijn uiterst complexe orde en precisie het resultaat van een blind toeval zou zijn, dan is dat net zo geloofwaardig als wanneer  een drukkerij explodeert en alle druklettertjes weer op de grond terecht komen in de voltooide en […]

Donderdag 14 januari 2021 Elke roman heeft een verhaalstructuur. Soms komt daar een verteller in voor, maar lang niet altijd. Die verteller kan iemand buiten het verhaal zijn, iemand die zich het verhaal herinnert omdat hij het zelf heeft meegemaakt, maar het kan ook één van de personages zijn in de roman. Soms verspringt de […]

‘Wanneer men afziet van grove uitspattingen en gewoonteprostitutie (tempelprostitutie), waarin deze sacrale promiscuïteit gemakkelijk ontaarden kan, is het immers het beleven van de liefde in gemeenschap, dat hier beslissend is geworden: men maakt elkaar gelukkig, men maakt zoveel mogelijk mensen gelukkig! Vooral rondom de sociaal-religieuze ideologieën, die in hoofdzaak op de gelijkheidsgedachte berusten, moet men […]