‘Op zoek naar een oude syllabus uit mijn studententijd kwam ik onverwacht in een map mijn exemplaar van de Menæchmi tegen, met rolverdeling en al. Misschien heb jij zelf ook een exemplaar; dat weet ik niet. Ik stuur je hem hier in PDF-formaat toe. Het exemplaar is wel niet echt okselfris meer, maar noem het dan maar oud goud.‘
Dit bericht ontving ik gisteren in een mail van Nard Loonen met als bijlage het hervonden script met de Latijnse tekst van De Menaechmi. Over de opvoering van dit toneelstuk schreef ik ooit op dit blog. Vanwege het historisch gebeuren van deze vondst vandaag dit verhaal maar weer eens in de herhaling.
Het is 1962. Er wordt toneel gespeeld tussen de schuifdeuren. Plaats van handeling: het huis van Nard Loonen aan de Lomanstraat in Amsterdam Zuid. Het stuk, dat gespeeld wordt, heet ‘De Menaechmi’. Het is een klucht die alom wordt beschouwd als het beste werk van de Latijnse komedieschrijver Plautus. We speelden het in het Latijn in de derde klas van het gymnasium. Pater Bremer was regisseur. De hoofdrollen werden vervuld door twee gemaskerde figuren: Michel van Overbeek (rechts) en ik (links). Het kan ook zijn dat het andersom was, dat wil zeggen: Michel van Overbeek links en ik rechts. Maar ik meen toch vrijwel zeker te weten dat achter het masker van de linkerpersoon ikzelf schuilga. Ik herken mijn eigen houding, vooral de wijze waarop ik de hand op de heup heb liggen. ‘De Menaechmi’ is een toneelstuk dat gaat over persoonsverwisseling. De hoofdpersonen vormen een tweeling: Menaechmus van Epidamnus en Menaechmus of Syracuse.
Ik weet niet wie van ons destijds wie speelde. Het kan zijn dat ik Menaechmus van Syracuse was en Michel van Overbeek Menaechmus van Epidamnus, maar het kan ook omgekeerd zijn geweest. Ook hierin laat mijn geheugen mij in de steek. Het is per slot van rekening ook 58 jaar geleden. Verder speelden nog allerlei figuren een rol in dit stuk, zoals een parasiet (ik dacht dat Hugo van den Hombergh, maar het kan ook Nard Loonen of Jaap de Hoop Scheffer zijn geweest). Ook was er een Romeinse courtisane (een glansrol van Philbert Kindt) en een komische bediende (naar ik meen vertolkt door Hans Kraan). Voor het overige speelden ook Chris Verwer, Co Oud en Kees Philips nog een rol. Maar welke rol dat was weet ik niet meer.
Links: Philibert Kindt; rechts: Kees Phillips; midden: Michel van Overbeek of ikzelf (volgens mij ben ik het, te zien aan het horloge)
De tweeling de Menaechmi werden van elkaar gescheiden toen ze zeven jaar oud waren. De één werd geadopteerd door een zakenman in Epidamnus. Zijn echte vader stierf van verdriet. De andere helft van de tweeling, die oorspronkelijk Sosicles heette, werd na de scheiding van de tweeling ook Menaechmus genoemd, naar zijn ooit verloren broer. Vandaar dat beide hoofdrolspelers uiteindelijk dezelfde naam droegen. Deze informatie put ik niet uit mijn geheugen maar uit de Engelse Wikipedia. Na jaren zoeken staat Menaechmus Syracuse op het punt de hoop op een hereniging op te geven. Het stuk gaat over telkens terugkerende persoonsverwisselingen als beide broers dicht bij elkaar in de buurt blijken te zijn. De ontknoping kan ik mij niet goed meer herinneren. Wel dat er sprake was van een vechtpartij, waar ik ook nog een vage foto van heb.
