Huub Mous

De Friese gedeputeerde Anita Andriesen leed aan borstkanker. Dat werd geconstateerd toen zij gedeputeerde was. Aanvankelijk leek zij hiervan te genezen. Maar op 22 oktober 2007 werden bij haar nieuwe uitzaaiingen geconstateerd, nu in de lever en mogelijk ook op de heup. Het was goed te behandelen, zo bleek aanvankelijk. Zij zou hiervoor wel chemotherapie moeten ondergaan. Die behandeling begon de week daarop in het Anthonie van Leeuwenhoekziekenhuis in Amsterdam. Anita Andriessen bleef optimistisch en strijdbaar en ze verklaarde dat ze haar werk zoveel mogelijk zou blijven doen.

Dat werd althans duidelijk uit een persbericht dat de Provincie Friesland had doen uitgaan. Ik heb daar destijds over geschreven op mijn blog. Ik nam aan dat dit bericht op initiatief van Anita Andriesen zelf was opgesteld. De inhoud kwam destijds niet als een verrassing. Eerder was er enige discussie geweest binnen de provinciale politiek over de vraag of de ziekte van de gedeputeerde haar functioneren zou kunnen belemmeren. Was er nog wel een onbevangen debat mogelijk, als blijkt dat een politicus geëmotioneerd raakt over kwesties, waarbij haar gezondheid direct of indirect een factor gaat worden.

De discussie hierover waren inmiddels verstomd. Er leek een algehele consensus te heersen over het feit dat een politicus zelf over de relatie tussen gezondheid en functioneren moest kunnen beslissen. Als een arts zijn of haar functioneren verantwoord vindt, wie is dan nog gerechtigd om bezwaar aan te tekenen.

Al met al is dit natuurlijk een uiterst precaire kwestie. Later speelde een vergelijkbare problematiek bij de Amsterdamse burgereerster Eberhard van der Laan. Mijn eerste gedachte was destijds dat deze problematiek niet in de openbaarheid thuishoort. Het probleem was echter dat Anita Andriesen zelf deze kwestie in het publieke domein had ingebracht. Daarmee was haar ziekte een zaak van iedereen geworden. Een politicus heeft wat dat betreft een ander beroep dan een doorsnee mens. Hij of zij is gekozen om de publieke zaak namens de gemeenschap te dienen. In die taak moet je niet belemmerd worden door kwesties die niets met de inhoud van je politieke handelen te maken hebben. Het simpele antwoord luidde nu: er is geen sprake van enige belemmering, dus moet het kunnen.

Persoonlijk was ik destijds van mening dat de ziekte van Anita Andriesen een belemmering kon gaan vormen in het politieke debat. Mensen zouden een andere houding tegenover haar kunnen gaan innemen wat zou afleiden van de inhoud van de zaak. Maar helemaal zeker daarvan was ik niet.

Enige maanden tevoren was ik op haar verzoek met haar in het openbaar in discussie gegaan. Dat gebeurde in Café Wouters in Leeuwarden. Aanleiding was een blog waarin ik stevige kritiek had geuit op haar beleid. Ik voelde mij bij die gelegenheid op geen enkele wijze belemmerd. Als de gedachte bij mij al niet opkwam om tegenover haar een tandje terug te schakelen, dan moest een professioneel politicus daar helemaal geen last van hebben. Het bleek zelfs dat Anita Andriesen een komisch bedoelde tekst, die ik over haar op mijn weblog geschreven had, best kon waarderen. De tekst, die een bewerking was van een song van de Beatles, ging zo:

LOVELY ANITA

Lovely Anita, meter maid
Jij past op ‘Fryslâns romte’
Een ieder vindt jou echt een scheet
Je bent niet van dat bedompte

Je zegt precies dat wat je denkt
een echte Bildtse pieper, no
Je voelt jezelf ook nooit gekrenkt
zei je laatst op de radio

Je gaat ervoor zolang je leeft
Je vecht tegen de ellende
Al voor jij je eigen dood beleeft
ben je nu al een legende

Je kan ook tegen ‘n harde grap
je bent geen kindje van de pap
Je wordt alleen nooit slanker
Ook al heb je dan de kanker

Een paar dagen later viel er een enveloppe van de Provinsje Fryslân bij mij in de bus. Die bleek een briefje te bevatten van Anita Andriesen:

Dat ik open ben heeft niet te maken met dat ik een effect zou willen dat ik de ‘borstkanker-excuus-truus’ van Fryslân zou willen zijn: mijn verhaal is niet groter of belangrijker dan dat van een ander. Maar het is wél mijn verhaal: zo ziet mijn zoektocht eruit en ik vraag daar begrip en respect voor. Ik respecteer mensen die in vergelijkbare omstandigheden andere keuzes maken. Ik ben ook niet op electoraal gewin uit, ik zou er haast alles voor over hebben om uit dit verhaal te kunnen stappen. En ik hoef niet tegen mezelf in bescherming te worden genomen. Je hebt gemerkt dat ik een scherp debat aan kan (ik vond dat komisch gedichtje écht leuk maar je zwaar-negatieve toon over ons coalitieakkoord minder), niemand hoeft mij wat dat betreft te ontzien, ik zal onder alle omstandigheden zorgen dat mijn werk kwaliteit heeft.’