(Foto: Dolph Kessler) Toen ik zo’n jaar of veertien was fantaseerde wel eens dat ik een oliedruppel was. Ik had ergens gelezen dat moleculaire structuur van olie zodanig was dat één druppel olie zich vrijwel eindeloos op het oppervlak van de zee kon uitspreiden. De moleculen onttakelden zich dan in hele lange ketens die zo […]
(foto: Dolph Kessler) Thom Mercuur (1940-2016) hoopte nog tijdens zijn leven met een nieuw museum voor hedendaagse kunst in Lauwersoog te kunnen beginnen. Bij zijn afscheid van Museum Belvédère was de tentoonstelling Eb en vloed te zien. Dat had ook de naam moeten worden van het nieuwe museum dat in zijn geheel gewijd zou zijn […]
Zo zag het Uffizi in Florence eruit in de achttiende eeuw. Wie daar een kijkje kwam nemen werd overspoeld door esthetische indrukken. Het was een spektakel, een ratjetoe van schilderijen en beelden, alles dwars door elkaar. Er was ook geen enkele ordening in stijlen en stromingen. Je zou kunnen zeggen: dit was internet avant la […]
Gjalt Walstra Gjalt Walstra werd in 1941 geboren in Leeuwarden. Hij studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie (destijds Kunstnijverheidsschool) in Amsterdam, waar hij na zijn studie al snel succes had als Friese kunstenaar van abstracte landschappen. In de jaren 70 vestigde hij zich in Hoornsterzwaag. Ook naast zijn beeldende werk in het atelier was hij […]
Hans Goderis, Riviermond met schepen, 1625 . vanochtend kroop ik weg in het putje van het bad.ik wilde terug, ik had genoeg van deze aarde.ik daalde af waar zij mij als haar vrucht bewaardeen zag de moederschoot die mij heeft liefgehad. in dat grottenstelsel diep verborgen in de grondzweefde ik gewichtloos in het warme sterrenwater.ik […]
verdwaald op deze foto was de zonop doorreis in een donkere kamerdie dag bestaat niet meer, ik sta ervoor het oog van de cycloop, de bron, het gat, waarin het zwarte licht verschijntzoals een bom die scherven achterlaat,eerst snel en dan, steeds trager op de maatvan vreemde metronomen, tijd verdwijnt. niet ver van huis, […]
Men neme kanonnenvlees, laarsvet en een paardenhaarBouillon getrokken uit de kloten van een collaborateurRoest uit het kanon van een vooroorlogs bouwjaarVerarmd uranium met slagveldgeurOf anders olie uit een afgeschreven mitrailleurMen neme al die fanatiekelingen en fanatenVoor wie de strijd geen einde kent en geen beginMen neme het bloed van tien vijandige soldaten–As ‘t net kin […]
Laurens ten Cate, 1922-1984 Jaren geleden heb ik mij voorgenomen om een roman te schrijven. Het was geen gewone roman die ik voor ogen had, maar een die door het toeval zou ontstaan. Dat ging zo. Elke dag zou ik mij naar de plaatselijke bibliotheek begeven en een tiental kranten van de leestafel pakken. Uit […]
Een wereld zonder grenzen heeft alleen in het paradijs bestaan. Toen de onschuld verdween, verscheen de engel aan de poort als de eerste grenswachter. De wereld is ontstaan door een grens te trekken. Ze eindigt bovendien, zoals ze ooit is begonnen : met een grens. Petrus aan de hemelpoort, de oude veerman Charon met de […]
Ik heb iets met regenbogen. Altijd als ik er een zie, raak ik een beetje opgewonden. ‘Make my day’, denk ik dan even bij mijzelf. Afgelopen zondag, zo rond een uur of vijf, reden we langs het Tjeukemeer. Tussen de buien door waren we vanuit Utrecht teruggereden door de polder. Aangekomen in it heitelân zag ik […]
Chasséstraat Amsterdam, vrijdagmiddag j.l. De O.L.-Vrouwe van Altijddurende Bijstandkerk in de Chasséstraat in Amsterdam West kerk dateert uit 1926, de hoogtijdagen van het Rijke Roomse Leven. De architect was K.P. Tholens, die meerdere kerken in Amsterdam heeft ontworpen, ook na de oorlog nog. Zo is ook de Christus Koningkerk in de Watergraafsmeer van zijn hand, de kerk […]
Ik heb altijd gemeend dat ik over telekinetische gaven beschik. Er zijn momenten in mijn leven geweest, dat ik stellig de indruk had dat ik op afstand krachten kon uitoefenen over de materie. Het kan natuurlijk aan een uitzonderlijke en tijdelijke geestestoestand gelegen hebben, maar dat neemt niet weg dat ik verschijnselen heb meegemaakt die […]
Het verstand heeft volgens Spinoza het vermogen om in laatste instantie waarheid van onwaarheid te kunnen onderscheiden. Met andere woorden, als ik zag ‘het regent’ met de bedoeling de waarheid te spreken, dan regent het. Maar wat zou er aan de hand zijn, als mocht blijken, dat ik droom, terwijl ik denk dat ik wakker […]
Het is een gemeenplaats om te zeggen dat de grenzen tussen het gezond verstand en de waanzin vaak flinterdun zijn. Neem nou de levens van Hitler en Wittgenstein – de twee klasgenoten op de lagere school in Linz. Zij vormen elkaars spiegelbeeld. Wat bij de een ontaardde in de horror van de waanzin, leidde bij […]
‘De term ‘double bind‘ werd voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse antropoloog Gregory Bateson en zijn collegae in hun uiteenzettingen over de complexiteit van de communicatie met betrekking tot schizofrenie. Bateson maakte duidelijk dat dergelijke complexiteiten ook onder normale omstandigheden bestaan, vooral bij “het spel, humor, in gedichten, rituelen en fictie.” Hun bevindingen waren […]
Vijftien jaar geleden alweer. We schrijven 2006. Op mijn werk was de pleuris uitgebroken. In april had ik uit betrouwbare bron vernomen, dat het nieuwe bestuur van het Frysk Festival mij een ‘sta in de weg’ vond. ‘Die Mous van Keunstwurk zit daar al meer dan 25 jaar en houdt alles tegen’, zo werd er […]
Gisteren ben ik begonnen in Minima Moralia (1951) van Theodor W. Adorno. Een boek waarvan wel eens gezegd wordt dat je het gelezen moet hebben. De heruitgave van uitgeverij Vantilt ziet er prachtig uit. Ik heb het niet zo op Adorno. Ik heb hem altijd een wat elitaire bal gevonden, een cultuurpessimist in optima forma. […]
In de zomer van 1887 werkte Van Gogh veel in Asnières, een voorstadje van Parijs niet ver van zijn huis in Montmartre. Hij schilderde daar de spoorbrug en het Restaurant de la Sirène. Ik ben er nooit geweest, maar ik heb me voorgenomen om er ooit nog eens naar toe te gaan, als ik in […]
Ruim zeven eeuwen geleden beklom Petrarca de Mont Ventoux. Hij was de eerste moderne mens – zo wordt wel eens beweerd – die een berg beklom om de schoonheid van het landschap te beschrijven. Maar in het verslag van zijn tocht kom je het landschap nauwelijks tegen. Vergezichten in die tijd hebben een aardse schoonheid, […]
In haar boek Le paradigme de l’art contemporain (2014) probeert de kunstsociologie Nathalie Heinrich het paradigma van de hedendaagse kunst te verwoorden. Daarbij maakt zij onderscheid tussen de ‘academische kunst’ die verschilt van de ‘moderne kunst’, die op zijn beurt zich onderscheidt van van de ‘hedendaagse kunst’. Die laatste paradigma-wisseling zou je de ‘conceptualisering’ van de kunst […]
Alfred Schmidt, 9 november, ets, 1989. Teksten, die ik ooit geschreven heb, roepen bij het herlezen bij mij herinneringen op die met alle fijnheid zoals de feiten waren de werkelijkheid doen herleven. Deze tekst schreef ik ooit eerder, maar door hem te herlezen komen de feiten pregnanter dan ooit in mijn geheugen terug. Herinneren is […]
Het begrip ‘Friese identiteit’ wordt doorgaans benoemd als een verzameling van kenmerken die betrekking hebben op de eigen taal, het gezamenlijke culturele erfgoed, een gevoel van lotsverbondenheid en tenslotte de kwaliteiten van het Friese landschap. Identiteit wordt zo algauw als een ideaaltype beschouwd dat weliswaar dynamische trekken vertoont, maar toch vooral het karakter heeft van […]
Huub Mous (1947) kaam tweintich jier lyn nei Fryslân ta. In wike nei’t er yn Amsterdam as keunsthistoarikus ôfstudearre wie, sollisitearre hy by de Fryske Kultuerried. Fjirtjin dagen letter wied er dêr oannommen as stêfmeiwurker foar byldzjende keunst. ‘Belangrijke dingen in je leven beslis je vaak in korte tijd. Het was niet een bewuste keus […]
Op 6 oktober 1945 werd de stichting Fryske Kultuerried opgericht als eerste gewestelijk cultureel orgaan. De plannen daartoe waren al gesmeed tijdens de laatste oorlogsjaren. In een cultuurrapport van de Friese beweging, dat in 1943 was opgesteld, werd gepleit voor de instelling van een Friese cultuurraad met commissies voor muziek, zang, schilderkunst en beeldhouwkunst, literatuur, […]
