‘Hun naakten zien er uit als pin-ups die zowel schijnheilig aseksueel zijn en (in technische zin) pornografisch, want zij hebben de perfectie van een fantasie’. Dat schrijft Susan Sontag in haar essay Fascinating Fascism (1974). Hitler was een liefhebber van films maar ook van pornografie. In seksueel opzicht was hij primair een voyeur. Zelfs beelden […]

‘Niet minder wordt, ook in Friesland, het leven op ideëel en cultureel gebied bedreigd door al 
te woelige stromingen van pessimisme, anarchisme, nihilisme, het amorele of zelfs het immorele, 
zoals deze zich in kunst, wetenschap en filosofie internationaal van de volken meester maken. 
Dit zijn geestesstromingen, enerzijds tamelijk ver verwijderd van het volk, maar tevens […]

Op 6 augustus 2012 overleed Robert Hughes, kunstcriticus, schrijver en documentairemaker, geboren in Australië en sinds de jaren zeventig woonachtig in New York. Ik leerde het werk van Hughes kennen in de tijd dat ik kunstgeschiedenis studeerde. In 1977 schreef ik mijn doctoraalscriptie met als onderwerp Amerikaanse kunstkritiek in de jaren zestig. Een verkenning van […]

Eeltsje Hettinga gistermiddag in Bolsward (eigen foto). Zie: Omrop Fryslân

‘Kitsch is niet zoiets als ‘slechte kunst’, zij vormt een eigen, en wel een gesloten systeem, dat als een vreemd lichaam in het totale systeem van de kunst zit, of, als u wilt, ernaast staat: het is vergelijkbaar – en dat is niet alleen maar een metafoor – met het systeem van de Antichrist in […]

Jezus en Hitler, het zijn twee fenomenen die op afstand bezien enige gelijkenis vertonen, al was het maar omdat de twee uitersten elkaar hier lijken te raken in het grensgebied tussen gezondheid en ziekte. Het extreem kwade tegenover het extreem goede. Maar bestaat die tegenstelling wel? Gaat niet in elk kwaad – hoe afzichtelijk ook […]

Beminde kunstbroeders en zusters. Vandaag is het mijn naamdag, het feest van de heilige Hubertus. Namens degene die mijn naam draagt, de enige ware en waarachtige Hubertus Johannes Mous, heet ik u van harte welkom in het schimmenrijk waar niets meer echt is en alles slechts schijn. Aan mij – als voorganger vandaag – is […]

Als je het geval Hitler beziet in het perspectief van de bekering van Paulus is het nog maar de vraag of epilepsie de enige verklaring is voor de plotselinge bekering. We zullen de figuur van Paulus tekort doen als we zijn plotselinge ommekeer uitsluitend op grond van een aangetast brein verklaren. Paulus werd gekweld door […]

El Greco, Sint Sebastiaan, 1612 ‘They say miracles are past.’ William Shakespeare In 1946 publiceerde de Franse theoloog Henri De Lubac zijn belangrijkste werk: Surnaturel: études historiques. In dit boek besprak hij op kritische wijze de scheidslijn tussen natuur en bovennatuur. Het bovennatuurlijke was tot dan toe het geheel van fenomenen waarvan de hoedanigheden op […]