Sehr geehrter Herr Mous,

Anbei finden Sie den Download Link und den Link zu unseren Nutzungsbedingungen. Vielen Dank für Ihre Anfrage. Ich hoffe wir konnten weiterhelfen. Herzliche Grüße.

Dit mailtje kreeg ik gisteren van een medewerker van de Pinakothek in München. Ik had gevraagd of ik een afbeelding van het schilderij Der Traum des Gefangenen van Moritz von Schwind (1804-1871) mocht gebruiken op de cover van mijn nieuwe boek Het algoritme van de waan. Kosteloos, want met deze uitgave zijn al genoeg kosten gemoeid. Ik heb drie weken moeten wachten op antwoord uit München. Als alternatief had ik inmiddels van Fred Landsman toestemming gekregen om een afbeelding van een van zijn recente werken te mogen gebruiken. Daardoor is nu een duivels dilemma ontstaan. Ik moet kiezen tussen twee prachtige covers. Het werk van Fred Landsman dat ik had uitgezocht is ook in optie genomen door Han Steenbrugge voor een mogelijke aankoop van Museum Belvédère. Dat wist ik vooraf niet, maar heb ik inmiddels van Fred begrepen. Zelf volg ik al jaren zijn werk, dat van hoog niveau is en een constante ontwikkeling vertoont.

Maar ik kies – alles overziende – toch voor het schilderij van Moritz von Schwind. Dat is voor dit doel net iets meer passend, niet alleen omdat het een treffende verbeelding laat zien van de waan, maar ook omdat het in mijn boek ter sprake komt. In 1975, tijdens een van mijn excursies in het kader van mijn studie kunstgeschiedenis, heb ik dit schilderij – dat overigens vrij klein is – met eigen ogen mogen aanschouwen. Ik moest er toen een referaat over houden. Moritz von Schwind (1804-1981) is een van de weinige schilders die door Adolf Hitler werden geprezen in zijn boek Mein Kampf. Dit werk heeft ook Freud aangesproken, want het staat afgebeeld op de eerste pagina van zijn boek Vorlesungen zur Einführung in die Psychoanalyse (1916). Bij zijn droomduiding ging Freud op zoek naar de onderliggende betekenislaag van de droom. ‘De droom van de gevangene’ was voor hem een symbolisch beeld dat de gelaagdheid van de droom zichtbaar maakt. Freud benadrukte dat de ontsnapping door het venster plaatsvond, want door valt het licht dat een einde moet maken aan de droomtoestand van de gevangene. 

In Het algoritme van de waan schrijf ik over dit schilderij onder meer het volgende:

In de dwerggeest die het hoogste standpunt inneemt en de ijzeren tralies doorzaagt zag Freud de gelaatstrekken terug van de gevangene die deze arbeid graag zelf zou willen uitvoeren maar daartoe niet in staat is. Vandaar dat het een wensdroom is die we hier zien uitgebeeld, zoals zoveel dromen een verborgen inhoud bevatten, een verhulling waarvan wij niet weten door welke prikkel hij ontstaat, noch of deze verhulling dient om die  prikkel buiten werking te stellen of hem juist als wens in vervulling te doen gaan.  Zo is het ook met de waan gesteld. Uit de verhullende voorstellingswereld van de waan dient de latente inhoud gedestilleerd te worden als een verdringing of vervulling van een verlangen, alvorens de ware betekenis van de waanwereld zich kan onthullen.

De eerste aanmeldingen voor mijn nieuwe boek zijn binnen, maar we zijn er nog niet!

Zie mijn blog: Voorintekening van start