Archief voor mei, 2023

Mulisch en het oceanisch verlangen

Onbeweeglijk bleef Archibald Strohalm op de drempel staan. Een armlengte voor zijn neus stond onder schelle gloeilampen een enorme machinerie, die bijkans de hele, verduisterde suite opvulde. Een meterslange, meters brede, meters hoge wirwar van kabels, stangen, draden, platen, buizen, lampen, kolven, bollen en water en wat er maar op aarde te vinden is. Namelijk […]

Lees de rest

Mulisch & de symbiose met de machine

In zijn boek Voer voor psychologen (1961) vraagt Harry Mulisch het volgende: ‘Op welke grond wil men ontkennen, dat wij mensen plus onze techniek het lichaam aan het worden zijn van één reusachtige biologische mutant? Een bolvormig wezen met de aarde als ‘skelet’, dat evenveel van de mens verschuilt als de mens van de amoebe.’ […]

Lees de rest

Mulisch en het trauma van de tijd (2)

In de romans van Harry Mulisch speelt de ervaring van tijd een significante rol. Mulisch was een Nederlandse schrijver die bekend stond om zijn filosofische en complexe verhalen. Hij onderzocht vaak existentiële thema’s en de relatie tussen verleden, heden en toekomst. Een van de manieren waarop Mulisch de ervaring van tijd in zijn romans verkent, […]

Lees de rest

Mulisch en het trauma van de tijd

Wat goed is komt snel. Dat geldt voor het talent dat zich aandient op het terrein van de sport. Die waarheid werd ooit verwoord door Joris van den Bergh, de biograaf van Piet Moeskops. Op andere terreinen geldt die waarheid niet. Gelukkig maar, zult u zeggen. Er is nog hoop. Ook op het terrein van […]

Lees de rest

De ontdekking van de hel

‘Ik bén de Tweede Wereldoorlog.’ Dat zijn bekende woorden van Harry Mulisch, een uitspraak die gezien zijn afkomst niet zo verwonderlijk is. Hij was de enige zoon van een Oostenrijks-Hongaarse vader en een Duits-Joodse moeder. Tijdens de bezettingsjaren collaboreerde zijn vader met de Duitsers, terwijl de familie van zijn moeder, een joodse bankiersdochter, gedeporteerd werd. […]

Lees de rest

The Days of Pearly Spencer

In de mistige straten van een grauwe stad, waar hoop leek te vervagen met elke zuchtende windvlaag, leefde een jongen genaamd Spencer. Zijn dagen waren gehuld in een sluier van eenzaamheid, terwijl hij worstelde om zijn plaats te vinden in een wereld die hem vreemd en ongrijpbaar leek. Het leven leek als een vage herinnering, […]

Lees de rest

Het einde van het verschijnsel mens

De vraag die de laatste tijd bij komt bovendrijven is niet ‘wat is geest?’, maar: ‘waar bevindt de geest zich?’ Komt het bewustzijn louter voort uit complexiteit, of is het een onherleidbaar aspect van ons universum? Gaan wij soms een nieuw leven tegemoet in een ander soort realiteit, een soort techno-noëtisch leven? De huidige experimenten […]

Lees de rest

De ijdelheid van de schrijver

Weer zo’n hypercorrect antwoord van ChatGPT. Ik geloof er niks van. Wie schrijft is ijdel. Punt. Neem mij nou. Elke dag een blog, en meestal ook nog over mezelf. Ook vandaag schrijf ik maar weer over mezelf. Of beter gezegd: over mijn onvermogen om mezelf te begrijpen. Je kunt jezelf niet zien, net zo min […]

Lees de rest

Wat is echt in tijden van ChatGPT?

Het Oera Linda-boek is een omstreden werk dat beweert een verslag te zijn van de vroege geschiedenis van de Friese en Germaanse volkeren. Er zijn verschillende redenen waarom veel onderzoekers en historici geloven dat het Oera Linda-boek een vervalsing is: (1) Taalkundige inconsistenties: Het boek beweert te zijn geschreven in het Oudfries, maar bevat taalkundige […]

Lees de rest

Heimwee naar de oceaan

Als ik me beperk tot mijn kennis tot september 2021, kan ik je vertellen dat ik geen specifieke beschrijving kan vinden waarin Jack Kerouac het geluid van de oceaan beschrijft. Jack Kerouac was een Amerikaanse schrijver en een van de prominente figuren van de Beat Generation. Zijn bekendste roman, “On the Road”, staat bekend om […]

Lees de rest

Op weg naar een virtueel pantheon

De Amelander walvisvaarder Hidde Dirks Kat leed in 1777 schipbreuk op Groenland. Zijn avontuurlijke reis, waarvan hij verslag deed in een dagboek, roept herinneringen op aan de zeereis van de filosoof Johann Gottfried Herder in die zelfde tijd ondernam. Herder vertrok in 1769 uit Riga voor een lange en barre tocht op zee, waarin hij onderweg […]

Lees de rest

Een brug over woelig water

‘Momenteel test ik ChatGPT door samen met de tool een fabel te schrijven’, vertelt Mieke De Ketelaere, adjunct professor artificiële intelligentie aan Vlerick Business School. ‘De grote lijnen van de fabel bepaalde ik zelf, de concrete invulling liet ik over aan ChatGPT. Het systeem genereerde vrij snel bruikbare, speelse teksten. Als ik het bijvoorbeeld vroeg […]

Lees de rest

Herinnering en de angst voor de afgrond

Een proces van bekering kan worden geduid als een proces van herinnering omdat het vaak gaat om het herinneren en herzien van iemands overtuigingen en waarden. Bekering verwijst naar een verandering in iemands religieuze, politieke of morele overtuigingen, en dit proces begint vaak met het herinneren van eerdere ervaringen en overtuigingen die hebben bijgedragen aan […]

Lees de rest

Een tijd waarin de tijd verdwijnt

Het is moeilijk om te zeggen of tijd als een open horizon een verdwijnend fenomeen is, omdat het afhangt van wat je bedoelt met “tijd als een open horizon”. Als je met “tijd als een open horizon” bedoelt dat we een gevoel van oneindige tijd hebben, zonder enig einde of beperking, dan zou je kunnen […]

Lees de rest

Aan de grenzen van het geheugen

Vier beelden gegenereerd door het AI-programma Midjourney Bot op het thema: The infinity of memory. *** Ik: ‘Heeft het geheugen een grens of is het geheugen grenzeloos?’ ChatGPT: ‘Het menselijk geheugen heeft een beperkte capaciteit en er is een grens aan wat we kunnen onthouden. Hoewel het exacte aantal informatie-eenheden dat het menselijk geheugen kan […]

Lees de rest

Waarom nog kunst?

Vier beelden die het AI-beeldprogramma Midjourney Bot genereert n.a.v. de vraag: Why still art?  Er zijn verschillende redenen waarom kunst nog steeds relevant en belangrijk is in onze samenleving: (1) Zelfexpressie: Kunst is een middel voor mensen om hun gevoelens, ideeën en emoties op een creatieve manier uit te drukken. Dit kan helpen bij het […]

Lees de rest

De verbondenheid van leven en dood

Er bestaan verschillende filosofische en spirituele perspectieven die stellen dat er een oorspronkelijke verbondenheid bestaat tussen leven en dood, het organische en het anorganische, de geest en de materie. Deze perspectieven zien de wereld als een onderling verbonden geheel, waarbij alles in het universum met elkaar in relatie staat en invloed op elkaar uitoefent. Een […]

Lees de rest

De ervaring van tijd in the sixties

De jaren zestig waren een tijd van grote veranderingen en verschuivingen in de maatschappij, en deze veranderingen hadden ook invloed op hoe mensen de ervaring van tijd beleefden. Hier zijn een aantal manieren waarop de jaren zestig de ervaring van tijd hebben veranderd: Al met al hebben de jaren zestig een enorme impact gehad op […]

Lees de rest

De Tijd & het Oneindige

Als de oneindigheid vergelijkbaar is met de verzameling van alle verzamelingen, en de tijd is een illusie, wat is dan verband tussen oneindigheid en de tijd?  Een moeilijke vraag, dat geef ik toe. Maar ChatGPT weet op alles een antwoord en dit was wat hij te melden had:  De relatie tussen oneindigheid en tijd is […]

Lees de rest

De ziekte van de tijd

Tijdens een psychose kan de ervaring van tijd heel anders zijn dan normaal. Mensen met een psychose kunnen bijvoorbeeld het gevoel hebben dat de tijd stil staat, versnelt of vertraagt. Dit kan erg verwarrend zijn en het kan moeilijk zijn om een goed gevoel van tijd en ruimte te behouden. Sommige mensen met psychose kunnen […]

Lees de rest

De marteling van de tijd

Franz Kafka’s werk staat bekend om zijn behandeling van thema’s als existentiële angst, vreemdheid en isolement. In veel van zijn verhalen en romans speelt de ervaring van tijd een belangrijke rol in het creëren van deze gevoelens.Een van de manieren waarop Kafka de ervaring van tijd in zijn werk verkent, is door middel van vertraging […]

Lees de rest

De tranen van Turing

‘Computers worden zo snel slimmer dat ze, zodra ze in staat zullen zijn zichzelf op eigen kracht te verbeteren, ‘in de niet al te verre toekomst een reëel gevaar vormen’,  zei Stephen Hawking in de Financial Times. En tegen de BBC: ‘De ontwikkeling van volledige kunstmatige intelligentie kan het einde van het menselijk ras inluiden.’ […]

Lees de rest

Een Turing-machine in Venetië

Dit weblog bestaat voor een goot deel uit een verknoping van reeds bestaande tekstfragmenten die ik eerder op mijn weblog produceerde. Alles is er al. Er is niets nieuws onder de zon. Het bewerken en combineren van reeds bestaande teksten van mijzelf is een principe dat ik een paar jaar geleden heb ontdekt. Het is […]

Lees de rest

Oprecht veinzen in Venetië

Gisterochtend als medepassagier in de sportwagen van Ids Willemsma Iets heel anders. Vanochtend  in de badkamer merkte ik opeens dat mijn spiegelbeeld verdwenen is. Ik zag mezelf niet in de spiegel, maar de muur achter mij. Ik heb even in mijn wang geknepen, maar verder was er niets mis. Ik kan nu in paniek raken, […]

Lees de rest

Last Tango in Venice

Het is belangrijk om op te merken dat de inhoud van een film met de titel “Last Tango in Venice” sterk afhangt van het scenario en de creatieve visie van de regisseur. Met dat gezegd hebbende, zou een mogelijke synopsis van de film er als volgt uit kunnen zien: “Last Tango in Venice” is een […]

Lees de rest

Een brandgat in het bewustzijn

Een boek dat je zelf schreef is een hotel waar je een tijdje in woonde. Het gaat langzaam van je af. Zo vergaat het ook mij met het boek Tegen de Tijdgeest, terugzien op een psychose, dat ik schreef samen met Egbert Tellegen en Daan Muntjewerf. Dertien jaar gelden alweer is het verschenen. Ik moet […]

Lees de rest

Venetië en de vleugels van de tijd

In september 2001 liep ik rond op de Biënnale van Venetië. Nog pas een week daarvoor waren twee vliegtuigen in de Twin Towers gevlogen. Even had ik geaarzeld of ik wel op reis zou gaan. In de kranten waren korte berichten verschenen over een mogelijke kernoorlog. De Amerikaanse regering zou dit overwogen hebben. Niettemin was […]

Lees de rest

Metamorfosen in Venetië

Laatst hoorde ik in een restaurant bij de toelichting op de wijn die werd geschonken dat er sprake was van ‘edele rotting’ bij de druiven waar de wijn uit was voortgekomen. Hoe komt het dat de smaak van de mens gevoelig is voor het begin van de verrotting? Men kan overmatig verzot zijn op spijzen […]

Lees de rest