Centraal Station Amsterdam, zaterdag j.l. 21.21 uur

‘Het is of onze jeugdherinneringen zorgvuldig in ons onderbewustzijn opgeborgen liggen als de waardepapieren in de kelders van een bankgebouw. Zij wachten daar rustig totdat een stoutmoedige bankrover hen uit hun isolement verlossen komt. Die bankrover is de ouderdom.’ Dat zijn mooie woorden van Bertus Aafjes. Die bankrover verlost op gezette tijden ook mijn jeugdherinneringen […]

Lees verder bij: Civis Mundi

De jaren vijftig zijn in mijn herinnering de tijd van de open horizon, de uitgestrektheid van het landschap, de tijd van lege snelwegen en nieuwe buitenwijken in Amsterdam, waar de nieuwe ruimte werd volgebouwd met betonnen flats. Het was een vlucht vooruit in de ruimte en in de tijd, een ervaring van de uitgestrektheid van […]

Misschien is het alleen nog de waan die een schel licht op de wereld doet vallen. Wie haar te lang aankijkt verandert in een stenen beeld, zoals het oog van Medusa dat deed. Een mens heeft misschien wel de waan nodig om definitief te beseffen dat er iets grondig mis is. Het normale leven kent […]

‘O God, leer ons onszelf te verstaan en te begrijpen dat wij ons oneindig ver verwijderen van hetgeen ons hart ten diepste verlangt.’ Wijze woorden. Ze zijn van Teresa van Avila, een mystica uit de zestiende eeuw, die net als alle grote mystici achteraf gezien kan worden als een groot psycholoog. De woorden zijn direct […]

Als ik het over de geschiedenis heb, zoals nu, ben ik Hitler gauw voorbij, want hij hoort niet tot de geschiedenis. Het beste wat men van zijn daden kan zeggen, is dat zij gebeurd zijn. Historisch is hij uitsluitend interessant in zover anderen, Chamberlain, Stalin, iets met hem hebben gedaan, of hadden willen doen. Historisch […]

‘Harry Mulisch gelooft niet meer in de roman. Met die kop opende op 2 oktober 1968 de kunstpagina van De Volkskrant.’ En met deze zin opende Thomas Vaessens zijn boek De revanche van de roman (2009). Maatschappelijk engagement was zo’n vijftien jaar geleden weer terug in de roman, terwijl dat lange tijd was weggeweest. Vaessen […]

De kunst van de naziperiode was slechts een kortstondige periode in de kunstgeschiedenis van de twintigste eeuw, maar wel een periode die diepgaande vragen oproept. In die tijd stond het klassieke schoonheidsideaal voorop. De nazi’s waren anti-modern, maar waren zij daarmee ook klassiek, classicistisch of op zijn minst neoclassicistisch? Beantwoordde hun kunst aan de normen […]

Geachte Huub Mous, De boeken van Van den Berg staan in de bibliotheek van Mulisch. Hans Ree vroeg Mulisch wat hij vond van mijn boekje, dat hij nogal wat van Van den Berg had overgenomen? Hij gaf dit toe maar bracht een verschil aan: voor Van den Berg was het ernst en voor Mulisch was […]

Wie gedesoriënteerd of ontworteld raakt, wie zijn toekomst verliest of zijn geloof is niet direct geneigd om de toevalligheid te erkennen die de werkelijkheid in al zijn registers doordringt. Men gaat dan op zoek naar een wetmatigheid die houvast kan bieden en die het ‘toeval van de werkelijkheid’ misschien enigszins kan elimineren. Als die wetmatigheid […]

Geachte Huub Mous, ik lees je blog met graagte over Mulisch en zoals eerder Vestdijk. Ik wijs je op mijn website NieuweMetabletica en daarin ‘invloed’ over Harry Mulisch en de metabletica, wellicht is het interessant voor jou. Deze mail ontving ik van de week van Ruud Hemel. Dit is zijn website NieuweMetabletica. Heel vriendelijk zo’n reactie […]

De roman Het stenen bruidsbed (1959)  van Harry Mulisch  gaat over het bombardement op Dresden in 1945. Norman Corinth, een Amerikaanse piloot die bij dit bombardement betrokken was, bezoekt Dresden negen jaar later, in 1956. Kan deze roman gezien worden als een literaire weergave van zijn schuldverwerking?  Dat vroeg ik aan ChatGPT. Dit was het […]

‘Volgens Reich was de symbolische kracht van het hakenkruis zo groot, omdat het op het. Onbewuste gevoelsleven werkte als de uitbeelding van twee parende gestalten. Ook het mysticisme kwam voort uit seksuele perversiteit; alleen veranderde het nationaalsocialisme het masochistische karakter van de oude patriarchale religie  (het christendom) in een sadistisch mysticisme. Evenals de Kerk behoort […]

Is het mogelijk dat wij iets niet zien, omdat we het gewoon niet kunnen zien, of misschien niet méér kunnen zien, verblind als we zijn door de denkbarrières die in ons eigen wereldbeeld verankerd liggen? De opvatting bijvoorbeeld dat ongeloof een functie is van de groei van kennis, een noodzakelijk gevolg van voortschrijdend inzicht binnen […]