Het is 3 maart 1970. De jongeman bij de motorkap ben ikzelf. De foto is genomen door Nard Loonen, een klasgenoot die ik nog ken uit de tijd van het Ignatiuscollege. We gingen samen naar Berlijn om de wedstrijd Vorwärts Berlin tegen Feyenoord te zien. Dat bezoek aan Berlijn kan ik me nog goed herinneren. Vooral de tocht over de snelweg door Oost-Duitsland. We logeerden bij een jong gezin. Ze hadden Nutella voor op brood bij het ontbijt. Ze woonden in West-Berlijn, ergens voorbij de Tiergarten, want daar kwamen we langs. Hoe we aan kaartjes waren gekomen, weet ik niet meer.

Het is de enige keer in mijn leven dat ik  in Oost-Duitsland en ook in Oost-Berlijn ben geweest. Tenminste, toen de muur er nog stond. Op weg naar Berlijn moest je heel langzaam rijden en alleen op de rechter rijbaan. Overal stonden Vopo’s met verrekijkers. De muur stond er al negen jaar, sinds 13 augustus 1961. Ook dat kan ik me nog goed herinneren. Mijn vader kwam er speciaal voor naar beneden in zijn hemd en onderbroek om naar de radionieuwsdienst te luisteren. ‘Hier is de Radionieuwsdienst ANP.  Vanochtend is in Berlijn….‘ Onderwijl scheerde hij zich met zijn Philishave, want hij moest weldra naar zijn werk.

Ik zie mezelf terug op de foto van 3 maart 1970. Ik ben er en ik ben er niet. Ik ben daar en tegelijk ook hier. Ver weg maar ook dichtbij. Voorbij in het heden en aanwezig in het verleden. Ik glij weg in een diepe afgrond en toch schiet er iets naar boven. Het geheugen is een golf die zich tegen de stroom in beweegt. Alles verdwijnt, behalve de tijd zelf. Ik draai rond, terwijl ik vooruitga. Ik zit gevangen in de automaat van de tijd. Ook deze tekst, die u zojuist gelezen heeft in het ‘nu’ dat weggleed in het verleden terwijl u aan het lezen was, is herschreven en zo ‘als vanzelf’ ontstaan.

Maar dan nog iets anders. Enoige tijd geleden kreeg ik een mailtje van Nard Loonen. Zijn verhaal over ons bezoek aan Oost-Berlijn is opgenomen in het zojuist verschenen boek Voor altijd de eerste. Hoe Feyenoord met de Europacup stad en land op zijn kop zette. Daarin is ook bovenstaande foto opgenomen. Feyenoord was op weg naar de Europacup. En wij? Wij waren ooggetuige in Oost-Berlijn. 

.