Er wordt wel eens beweerd dat het Frans een heldere en logische taal is. Ik heb dat nooit zo goed begrepen. Komt dat omdat Descartes zo helder dacht en daardoor de Franse taal door zijn taalgebruik helder is geworden, of is het zo dat het Frans van zich zelf helder is, omdat het relatief dichter […]
Een hond schijt op straat, pist tegen tafelpoten, laat scheten in gezelschap, masturbeert op de broekspijpen van zijn baas en ledigt zijn maag bij tijd en wijle op een Perzisch tapijt van de buurman. Kortom, een hond kent geen decorum. Alles wat wij in de afgelopen tweeduizend jaar beschaving hebben genoemd wordt door een hond […]
Het probleem van het bewustzijn (juister: van de bewustwording) doet zich eerst dan aan ons voor, wanneer wij beginnen te begrijpen, in hoeverre wij het kunnen missen: en aan het begin van dit begrip plaatst ons thans fysiologie en dierkunde (die dus twee eeuwen nodig gehad hebben om de vooruit ijlende argwaan van Leibniz in […]
‘Niet doen, vanzelf gaan’ op den adem van uwe beweging, zoals die uit de Tao is geboren. De menschen zouden ware menschen kunnen zijn als zij hun leven vanzelf lieten gaan zooals de zee gaat, zooals de natuur bloeit, in de simpele mooiheid van Tao […] Maar de menschen worden verblind door hunne zintuigen, en […]
– ‘De filosoof Frits Staal is van maning dat de religie zichzelf zal overleven. Het kan nog een paar eeuwen duren, maar dan gelooft niemand meer.’ – ‘Ik ben geneigd dat niet met hem eens te zijn. In Oost-Europa is vijfenzeventig jaar lang een atheïstische campagne gevoerd en nauwelijks is de Muur gevallen of de […]
‘Een oneindige ruimte van talloze stralende bollen rond elk waarvan ongeveer een dozijn kleinere bollen cirkelt die, van binnen heet, met een gestolde, koude korst bedekt zijn, waarop een schimmellaag levende en kennende wezens heeft voortgebracht.’ Als je van deze gedachte van Schopenhauer niet somber wordt, dan zou op zijn minst de angst om zich […]
In de vorige eeuw is natuurkunde iets geworden wat nog het meest lijkt op een wonderlijke vorm van kansberekening. Het kan zus zijn, maar tegelijk ook zo zijn. Feiten zijn altijd theorie-afhankelijk. De waarnemer zit altijd besloten in datgene dat wordt waargenomen. Op microniveau valt van alles waar te nemen, maar nooit te voorspellen. Dat […]
‘Hoeveel woorden je moet schrijven voor de overlevenden hangt af van verschillende factoren, zoals het doel van je boodschap, de complexiteit van het onderwerp en de diepte van de emoties die je wilt overbrengen. Soms kunnen een paar zorgvuldig gekozen woorden al krachtig genoeg zijn om een diepe impact te hebben. In andere gevallen kan […]
Een voortkabbelende stroom van onzin. Dat is een uitdrukking die gebruikt wordt om te verwijzen naar een lange, continue reeks van zinloze of onbelangrijke uitspraken, gesprekken, of schrijfsels. De uitdrukking suggereert dat iets doorgaat zonder echt enige waarde toe te voegen of een duidelijk doel te dienen. Het kan bijvoorbeeld gaan om een langdradig of […]
Het overbodige is vaak hetgene dat de schoonheid en de rijkdom van het leven verrijkt. In een wereld die vaak wordt gedomineerd door efficiëntie en functionaliteit, is het overbodige de ademruimte die ons in staat stelt te ademen en te dromen. Waarom is dat zo? Allereerst, laten we erkennen dat het overbodige een luxe is […]
De filosoof Paul Feyerabend (1924-1994) schreef een autobiografie met als titel Killing Time. Tijdverspilling, zo luidde de Nederlandse vertaling die in 2008 verscheen. Feyerabend werd in het midden van de jaren zeventig wereldberoemd met zijn boek Against method en vooral met zijn daarin veelal verkeerd begrepen motto ‘anything goes’. Vaak heeft hij sindsdien gedacht dat hij […]
Hirayama is een zwijgzame man van middelbare leeftijd die in Tokyo openbare toiletten schoonmaakt. Zijn bestaan is monotoon, hij heeft geen vrienden en is vrijwel onzichtbaar voor de mensen om hem heen. Maar ongelukkig lijkt hij niet te zijn, vooral omdat hij schoonheid weet te vinden in de kleinste dingen (zoals zonlicht dat door de […]
Harry Mulisch wilde de mens weer een plaats geven in de mythische psycho-physische kosmos die hem van binnen en van buiten omgeeft. Hoe zag die mythische psycho-physische kosmos eruit? In zijn essay Opweg naar de mythe uit 1954, beschrijft Mulisch het concept van een ‘gekromde psyche-fysische ruimte’. Deze term verwijst naar een complexe relatie tussen […]
Wanneer stond de mens voor het eerst op de drempel van de mythe? Nu, dat is een hele tijd geleden. Dat was meteen de eerste mens al, -wanneer het vergund is, de komieke conceptie van een ‘eerste mens’ voor het gemak even aan te houden. Hoedanig was de eerste mens? Hij was degene die als […]
In de twintigste eeuw is het begrip ‘mythe’ in verkeerde handen gevallen. Nazi-ideoloog Alfred Rosenberg schreef Der Mythus des XXen Jahrhunderts. De tijd zelf was een mythe geworden. Daarmee werd het hele bestaan uitgeleverd aan het kwaad. Na de oorlog moest het begrip ‘mythe’ dan ook worden schoongewassen van de smetten van het kwaad. In […]
In zijn gedicht Korte beschouwing over kaarten vertelt de Tsjechische dichter Miroslav Holub het verhaal van Albert Szent-György, die veel wist van kaarten ‘waarlangs het leven zich roert, ergens naartoe’. Zo vertelde hij graag een verhaal uit de oorlogstijd over een jonge luitenant uit een klein Hongaars peloton in de Alpen die een verkenningsgroep uitzond […]
‘Of God wil het kwaad uit de wereld helpen en kan het niet, of hij kan het, maar hij wil het niet, of hij wil het niet, en is er ook niet toe in staat; of hij wil het, en kan het ook. Wanneer hij het wil, maar niet kan, dan moet hij zwak zijn, […]
In oktober 1965 werden in Düsseldorf boeken verbrand, niet door neo-nazi’s maar door christelijke jongeren. Het gebeuren vond plaats na een zondagsdienst, waarin de voorganger een tekst uit Handelingen 19:19 had behandeld: ‘En enigen van degenen die toverkunsten hadden uitgeoefend, brachten hun boeken bijeen en verbrandden ze ten aanschouwe van allen. En men berekende de […]
In het denken over het kwaad wordt vaak onderscheid gemaakt tussen het natuurlijke kwaad (dat in de natuur voorkomt), het morele kwaad (van de mens) en het metafysisch kwaad (in het denken over het kwaad). Hierbij kun je je afvragen of het natuurlijke kwaad niet ook in de mens zelf zit. Wat gebeurt er als […]
Voordat hij de oorlog liet uitbreken, de verklaarde de Führer overigens tegen zijn generaals dat er later niet aan de overwinnaar gevraagd zou worden of hij al dan niet de waarheid had verteld. Het leitmotiv van Goerings verdediging bij het Neurenberg-proces geep terug op dat idee. ‘De overwinnaar zal altijd de rechter zijn, en de […]
‘Behalve een ongewone ijver om alles te doen wat bevorderlijk kon zijn voor zijn carrière, bezat Eichmann in het geheel geen motieven. En ook deze ijver was op zichzelf nog geenszins misdadig; hij zou beslist nooit een van zijn superieuren hebben vermoord om op diens stoel te komen. Hij heeft er alleen maar nooit bij […]
De jaren van wederopbouw vormden een periode van zowel stagnatie als vooruitgang, van schaamteloos conservatisme tegenover verholen rebellie. Die uitersten werden ook zichtbaar onder de katholieken, die door W.F. Hermans zo belachelijk werden gemaakt omdat ze op instigatie van de pastoor ‘doorfokten als konijnen’ om zo meer politieke macht te kunnen verwerven. Dat neemt niet […]
De snelle opkomst van de psychologie is een wezenskenmerk van de moderne tijd. De theoloog Karl Barth heeft in dit verband gesproken van het ziekelijke narcisme van de moderne mens, die van extravert steeds meer introvert dreigt te worden. Alle heil wordt gezocht in het eigen getroebleerde verleden. Elk proces van herinnering wordt zo een […]
In zijn boek De verweesde samenleving (1995) beweerde Pim Fortuyn dat een zeer belangrijk en uiterst vitaal ‘mechanisme van collectieve vorming, handhaving en overdracht van normen en waarden’ stilaan verdwijnt door de marginalisering van de kerkelijke genootschappen. Daar is nooit een nieuw mechanisme voor in de plaats gekomen. Die bewering viel destijds niet zo goed […]
‘Vanuit mijn standpunt zal ik niet wankelen.En van mijn plaats zal ik niet bewegen.Tot er een einde komt aan dit alles.Geheiligd en verheerlijkt zij de naam van God. Dat zong de Joodse rabbi Levi Jitzchak uit Berditschew nadat hij de goddelijke gerechtigheid in twijfel had getrokken. Maar hij zong dit ook als bevestiging van Gods […]
Mijn overleden dochter zou vandaag 36 jaar oud geworden zijn… Alhoewel we weten dat na dergelijk verlies de acute rouw zal bedaren, weten we ook dat we ontroostbaar zullen blijven en we nooit een substituut zullen vinden. Alles wat in de plaats zou komen, zelfs als ze deze plaats geheel zou vullen, het zou toch […]
Wederom een door AI geproduceerd lied, afkomstig van mijn zoon Jurriaan. Ditmaal in het Fries! (De útspraak kin noch wat better, no.) Nee, dan klinkt dat in gewoon Nederlands toch wat beter: En dan ook nog een hit voor de Franse markt:
Het idee dat je teksten van Freud eindeloos kunt interpreteren, hangt samen met de complexiteit van zijn theorieën en de aard van zijn psychoanalytische benadering. Freud’s theorieën omvatten onpeilbare concepten zoals het onbewuste, verdringing, droomanalyse en de structuur van de menselijke geest (id, ego, superego). Deze concepten zijn onderling verbonden en kunnen op verschillende manieren […]
Boze tongen beweren dat onder onze ogen een narcistische samenleving is ontstaan, een maatschappij zonder enig gevoel of mededogen, een wereld van Facebook-ego’s, verstopte zintuigen en openbare bekentenissen op tv van de meest intieme drama’s. Niemand voelt nog een schok, iedereen lijkt onder hypnose. Internet biedt een embryonale ruimte van gelukzalige vergetelheid. We zouden een […]
Vorige week zag ik een reportage over Moskou. Mensen op straat werden geïnterviewd over de aanslag van IS. Opvallend was dat iedereen ervan uitging dat Oekraïne achter de aanslag zat. De complottheorie die door Poetin in het leven was geroepen, werd klakkeloos geloofd door de gewone Rus op straat. Hoe komt het toch dat mensen […]