(foto: Wim Bors)
Het bijna dwangmatige spagaat-denken is ook kenmerkend voor de scenario’s die telkens weer worden bedacht voor de toekomst van Fryslân. De dilemma’s lijken structureel onoplosbaar. Fryslân moet veranderen, wil het in economisch opzicht niet hopeloos achterop raken. Aan de andere kant dienen specifieke kwaliteiten behouden te blijven, dat wil zeggen, een schoon milieu, een fraai landschap, de maatschappelijke cohesie en ‘last but not least’: een eigen taal.
Denkend aan het Fryslân van de 21ste eeuw zien politici telkens weer twee doemscenario’s opdoemen. Het eerste is een soort Kroatië van het noorden met veel natuurschoon en restanten van eeuwenoude cultuur, maar ook met extreem hoge werkloosheidcijfers, behalve dan in de dienstverlenende sector van het cultuur- en massatoerisme. Het andere is een met urban villa’s volgebouwde slaapstad voor de Randstad, compleet ondertunneld voor de hogesnelheidstreinen, waarin managers, rustend in zacht leren kussens, als sluimerende forensen heen en weer zoeven tussen woonstolp aan het water en de luchthaven in de Flevo-polder.
De wereldburger van de 21ste eeuw zal zijn gevoel van identiteit steeds meer gaan spreiden over stad, regio, federatie, werelddeel of de mensheid als geheel. Kortom identiteit wordt een breed scala aan wisselende opties binnen het vaste kader van een mondiale cultuur. Als die voorspelling een kern van waarheid bevat, dan ligt daarin voor Fryslân niet alleen een bedreiging besloten, maar ook een hoopvolle gedachte.
De Friese cultuur zou als regionale variant ook in de 21ste eeuw blijven voortbestaan, misschien wel op een veel meer ontspannen wijze dan in het huidige Nederlandse staatsbestel mogelijk is. Alleen het begrip identiteit als zodanig zal veel van zijn traditionele zwaarte verliezen. Het wordt een alternatief identificatiemodel, iets dat tegelijkertijd bestaat naast allerlei andere modellen waarin mensen zichzelf voor even kunnen herkennen. En zonodig in een eigen taal, die dan alleen nog gesproken wordt in een gelijktijdig landschap van de meest exotische minderheidstalen.
Het boek verschijnt op 25 oktober, maar u kunt er nu al op intekenen. ZIE OP DE SITE VAN UITGEVERIJ WIJDEMEER
.
