In zijn boek Voer voor psychologen (1961) vraagt Harry Mulisch het volgende: ‘Op welke grond wil men ontkennen, dat wij mensen plus onze techniek het lichaam aan het worden zijn van één reusachtige biologische mutant? Een bolvormig wezen met de aarde als ‘skelet’, dat evenveel van de mens verschuilt als de mens van de amoebe.’ […]
In de romans van Harry Mulisch speelt de ervaring van tijd een significante rol. Mulisch was een Nederlandse schrijver die bekend stond om zijn filosofische en complexe verhalen. Hij onderzocht vaak existentiële thema’s en de relatie tussen verleden, heden en toekomst. Een van de manieren waarop Mulisch de ervaring van tijd in zijn romans verkent, […]
Wat goed is komt snel. Dat geldt voor het talent dat zich aandient op het terrein van de sport. Die waarheid werd ooit verwoord door Joris van den Bergh, de biograaf van Piet Moeskops. Op andere terreinen geldt die waarheid niet. Gelukkig maar, zult u zeggen. Er is nog hoop. Ook op het terrein van […]
‘Ik bén de Tweede Wereldoorlog.’ Dat zijn bekende woorden van Harry Mulisch, een uitspraak die gezien zijn afkomst niet zo verwonderlijk is. Hij was de enige zoon van een Oostenrijks-Hongaarse vader en een Duits-Joodse moeder. Tijdens de bezettingsjaren collaboreerde zijn vader met de Duitsers, terwijl de familie van zijn moeder, een joodse bankiersdochter, gedeporteerd werd. […]
In de mistige straten van een grauwe stad, waar hoop leek te vervagen met elke zuchtende windvlaag, leefde een jongen genaamd Spencer. Zijn dagen waren gehuld in een sluier van eenzaamheid, terwijl hij worstelde om zijn plaats te vinden in een wereld die hem vreemd en ongrijpbaar leek. Het leven leek als een vage herinnering, […]
De vraag die de laatste tijd bij komt bovendrijven is niet ‘wat is geest?’, maar: ‘waar bevindt de geest zich?’ Komt het bewustzijn louter voort uit complexiteit, of is het een onherleidbaar aspect van ons universum? Gaan wij soms een nieuw leven tegemoet in een ander soort realiteit, een soort techno-noëtisch leven? De huidige experimenten […]
Weer zo’n hypercorrect antwoord van ChatGPT. Ik geloof er niks van. Wie schrijft is ijdel. Punt. Neem mij nou. Elke dag een blog, en meestal ook nog over mezelf. Ook vandaag schrijf ik maar weer over mezelf. Of beter gezegd: over mijn onvermogen om mezelf te begrijpen. Je kunt jezelf niet zien, net zo min […]
Het Oera Linda-boek is een omstreden werk dat beweert een verslag te zijn van de vroege geschiedenis van de Friese en Germaanse volkeren. Er zijn verschillende redenen waarom veel onderzoekers en historici geloven dat het Oera Linda-boek een vervalsing is: (1) Taalkundige inconsistenties: Het boek beweert te zijn geschreven in het Oudfries, maar bevat taalkundige […]
Als ik me beperk tot mijn kennis tot september 2021, kan ik je vertellen dat ik geen specifieke beschrijving kan vinden waarin Jack Kerouac het geluid van de oceaan beschrijft. Jack Kerouac was een Amerikaanse schrijver en een van de prominente figuren van de Beat Generation. Zijn bekendste roman, “On the Road”, staat bekend om […]
De Amelander walvisvaarder Hidde Dirks Kat leed in 1777 schipbreuk op Groenland. Zijn avontuurlijke reis, waarvan hij verslag deed in een dagboek, roept herinneringen op aan de zeereis van de filosoof Johann Gottfried Herder in die zelfde tijd ondernam. Herder vertrok in 1769 uit Riga voor een lange en barre tocht op zee, waarin hij onderweg […]
‘Momenteel test ik ChatGPT door samen met de tool een fabel te schrijven’, vertelt Mieke De Ketelaere, adjunct professor artificiële intelligentie aan Vlerick Business School. ‘De grote lijnen van de fabel bepaalde ik zelf, de concrete invulling liet ik over aan ChatGPT. Het systeem genereerde vrij snel bruikbare, speelse teksten. Als ik het bijvoorbeeld vroeg […]
Een proces van bekering kan worden geduid als een proces van herinnering omdat het vaak gaat om het herinneren en herzien van iemands overtuigingen en waarden. Bekering verwijst naar een verandering in iemands religieuze, politieke of morele overtuigingen, en dit proces begint vaak met het herinneren van eerdere ervaringen en overtuigingen die hebben bijgedragen aan […]
Het is moeilijk om te zeggen of tijd als een open horizon een verdwijnend fenomeen is, omdat het afhangt van wat je bedoelt met “tijd als een open horizon”. Als je met “tijd als een open horizon” bedoelt dat we een gevoel van oneindige tijd hebben, zonder enig einde of beperking, dan zou je kunnen […]
Vier beelden gegenereerd door het AI-programma Midjourney Bot op het thema: The infinity of memory. *** Ik: ‘Heeft het geheugen een grens of is het geheugen grenzeloos?’ ChatGPT: ‘Het menselijk geheugen heeft een beperkte capaciteit en er is een grens aan wat we kunnen onthouden. Hoewel het exacte aantal informatie-eenheden dat het menselijk geheugen kan […]
Vier beelden die het AI-beeldprogramma Midjourney Bot genereert n.a.v. de vraag: Why still art? Er zijn verschillende redenen waarom kunst nog steeds relevant en belangrijk is in onze samenleving: (1) Zelfexpressie: Kunst is een middel voor mensen om hun gevoelens, ideeën en emoties op een creatieve manier uit te drukken. Dit kan helpen bij het […]
Er bestaan verschillende filosofische en spirituele perspectieven die stellen dat er een oorspronkelijke verbondenheid bestaat tussen leven en dood, het organische en het anorganische, de geest en de materie. Deze perspectieven zien de wereld als een onderling verbonden geheel, waarbij alles in het universum met elkaar in relatie staat en invloed op elkaar uitoefent. Een […]
De jaren zestig waren een tijd van grote veranderingen en verschuivingen in de maatschappij, en deze veranderingen hadden ook invloed op hoe mensen de ervaring van tijd beleefden. Hier zijn een aantal manieren waarop de jaren zestig de ervaring van tijd hebben veranderd: Al met al hebben de jaren zestig een enorme impact gehad op […]
Als de oneindigheid vergelijkbaar is met de verzameling van alle verzamelingen, en de tijd is een illusie, wat is dan verband tussen oneindigheid en de tijd? Een moeilijke vraag, dat geef ik toe. Maar ChatGPT weet op alles een antwoord en dit was wat hij te melden had: De relatie tussen oneindigheid en tijd is […]
Tijdens een psychose kan de ervaring van tijd heel anders zijn dan normaal. Mensen met een psychose kunnen bijvoorbeeld het gevoel hebben dat de tijd stil staat, versnelt of vertraagt. Dit kan erg verwarrend zijn en het kan moeilijk zijn om een goed gevoel van tijd en ruimte te behouden. Sommige mensen met psychose kunnen […]
Franz Kafka’s werk staat bekend om zijn behandeling van thema’s als existentiële angst, vreemdheid en isolement. In veel van zijn verhalen en romans speelt de ervaring van tijd een belangrijke rol in het creëren van deze gevoelens.Een van de manieren waarop Kafka de ervaring van tijd in zijn werk verkent, is door middel van vertraging […]
‘Computers worden zo snel slimmer dat ze, zodra ze in staat zullen zijn zichzelf op eigen kracht te verbeteren, ‘in de niet al te verre toekomst een reëel gevaar vormen’, zei Stephen Hawking in de Financial Times. En tegen de BBC: ‘De ontwikkeling van volledige kunstmatige intelligentie kan het einde van het menselijk ras inluiden.’ […]
Dit weblog bestaat voor een goot deel uit een verknoping van reeds bestaande tekstfragmenten die ik eerder op mijn weblog produceerde. Alles is er al. Er is niets nieuws onder de zon. Het bewerken en combineren van reeds bestaande teksten van mijzelf is een principe dat ik een paar jaar geleden heb ontdekt. Het is […]
Gisterochtend als medepassagier in de sportwagen van Ids Willemsma Iets heel anders. Vanochtend in de badkamer merkte ik opeens dat mijn spiegelbeeld verdwenen is. Ik zag mezelf niet in de spiegel, maar de muur achter mij. Ik heb even in mijn wang geknepen, maar verder was er niets mis. Ik kan nu in paniek raken, […]
Het is belangrijk om op te merken dat de inhoud van een film met de titel “Last Tango in Venice” sterk afhangt van het scenario en de creatieve visie van de regisseur. Met dat gezegd hebbende, zou een mogelijke synopsis van de film er als volgt uit kunnen zien: “Last Tango in Venice” is een […]
Een boek dat je zelf schreef is een hotel waar je een tijdje in woonde. Het gaat langzaam van je af. Zo vergaat het ook mij met het boek Tegen de Tijdgeest, terugzien op een psychose, dat ik schreef samen met Egbert Tellegen en Daan Muntjewerf. Dertien jaar gelden alweer is het verschenen. Ik moet […]
In september 2001 liep ik rond op de Biënnale van Venetië. Nog pas een week daarvoor waren twee vliegtuigen in de Twin Towers gevlogen. Even had ik geaarzeld of ik wel op reis zou gaan. In de kranten waren korte berichten verschenen over een mogelijke kernoorlog. De Amerikaanse regering zou dit overwogen hebben. Niettemin was […]
Laatst hoorde ik in een restaurant bij de toelichting op de wijn die werd geschonken dat er sprake was van ‘edele rotting’ bij de druiven waar de wijn uit was voortgekomen. Hoe komt het dat de smaak van de mens gevoelig is voor het begin van de verrotting? Men kan overmatig verzot zijn op spijzen […]
Heeft de tijd iets te maken met de oneindigheid van de opeenvolging? Of beter gezegd, met de oneindigheid als zodanig? Als dat zo is, dan bestaat alles al. Maar dat niet alleen, alles wat geweest is bestaat nog steeds. Dat is een aantrekkelijke gedachte, maar in feite weten we niet wat tijd is. De natuurkunde […]
‘Hetgeen er geweest is, hetzelve zal er zijn, en hetgeen er gedaan is, hetzelve zal er gedaan worden; zodat er niets nieuws is onder de zon’. Prediker 1.9 Ik kwam voor het eerst met het postmodernisme in aanraking in 1985. De kroegen in Leeuwarden kregen in die tijd andere kleuren. In Milaan werden knotsgekke meubels […]
Nogmaals, wat is tijd? Augustinus verbaasde zich over het gemak waarmee wij tijd meten, alsof het een soort continue uitgestrektheid is, terwijl iedereen toch weet, dat de tijd telkens weer uiteenvalt in drie delen: heden verleden en toekomst. Hoe groot of hoe klein je de tijdspanne ook neemt, die je meten wil – een eeuw, een […]
‘Daar ik onmogelijk kan weten wanneer mijn laatste uur zal hebben geslagen; daar op mijn leeftijd de ogenblikken die een mens zijn vergund nog slechts bij wijze van genade, of veeleer met een onverbiddelijke gestrengheid worden toegemeten, zal ik hier, uit vrees voor een onverhoeds heengaan, nader ingaan op een werk dat ik ondernam om […]
Augustinus creëerde in zijn Boek De Civitate Dei een nieuwe ruimte voor de mens: de bovennatuur. Gaat de Artificiële Intelligentie in de nabije toekomst ook zo’n nieuwe ruimte voor de mens creëren? Dat vroeg ik aan ChatGPT. Dit was zijn antwoord: Als AI-model kan ik geen voorspellingen doen over de toekomstige ontwikkeling van AI, […]
Het zoeken naar het absolute in een taaluiting, dat wat de Franse filosoof Jean-Francois Lyotard intrigeerde. Hij zag die zoektocht naar het absolute in de kunst van de moderne avant-garde, waar het zich aanwezig stellen van het niet-verwijzende, pure teken een subliem gebeuren wordt, een openbaring van een andere, onbevattelijke werkelijkheid, het ‘gans andere’, het […]
Sinds ik in mijn schooltijd bij de jezuïeten De Confessiones van Augustinus in het Latijn moest lezen, heb ik een fascinatie behouden voor dat boek, het mooiste werk van Augustinus. Ik wilde het ooit herschrijven in de aanloop van mijn eigen psychose in 1966. Ik heb iets met Augustinus en op een wonderlijke manier werd […]
Als Augustinus, een van de meest invloedrijke theologen en filosofen van het christendom, in onze tijd zou terugkeren, zou hij waarschijnlijk de complexiteit en diversiteit van onze moderne samenleving observeren en zich afvragen hoe deze zich verhoudt tot zijn eigen ideeën en geschriften. Een van de belangrijkste concepten van Augustinus was zijn theologie van de […]
Ik ChatGPT een lastige vraag gesteld en die luidde als volgt. Wat betekende de holografische revolutie die zich in 1997 heeft voltrokken op het terrein van de kosmologie? Zoals gewoonlijk kreeg ik onmiddellijk antwoord: De holografische revolutie in de kosmologie verwijst naar een belangrijke verandering in ons begrip van de fundamentele aard van het […]
Ik vroeg aan ChatGPT het volgende. Schrijf een blogtekst zoals Huub Mous dat zou doen. Dit was het resultaat: Als eerbetoon aan de bekende kunstcriticus Huub Mous, zal ik proberen een blogtekst te schrijven in zijn kenmerkende stijl. Beste lezers, Vandaag wil ik graag mijn gedachten delen over een onderwerp dat me na aan het […]
Mous, Huub (Hubertus Johannes) Huub Mous is a Dutch writer, art critic, and cultural historian. He was born on December 29, 1947, in Heerlen, the Netherlands. Mous has written extensively on contemporary art and culture in the Netherlands, particularly in the province of Friesland, where he has lived for many years. Mous has published several […]
Nee, ChatGPT bewijst niet dat de ziel niet bestaat en dat de mens in wezen een machine is. ChatGPT is een computerprogramma en heeft geen bewustzijn, geest of ziel. Het is een verzameling van algoritmen en berekeningen die zijn ontworpen om menselijke taal te begrijpen en te genereren. De vraag of de ziel bestaat en […]
Gaat ChatGPT onze ervaring van tijd veranderen? Die vraag houdt mij de laatste dagen bezig. Sinds enige weken ben ik mij aan het verdiepen in de veranderingen in de ervaring van tijd. Preciezer gezegd, ik wil meer weten over de veranderingen in tijdservaring die zich in de tijd van mijn leven – in casu de […]