‘Het in- of zelfs aanroepen van canon en identiteit heeft door alle nationaal- en regionaal-essentialistische bombast en bombarie van de laatste tijd, en door al die ‘zoektochten naar de identiteit van .. .’ iets potsierlijks gekregen, iets opdringerigs zelfs. Misschien moesten we het c- en het i-woord voorlopig maar even niet meer gebruiken. We kunnen […]
De babyboomgeneratie- opgeleid vóór de Mammoetwet – wijkt echter wel af van de voorgaande en later generaties. De babyboomers kennen vergeleken met de generaties daarvoor en daarna een opvallend heterogeen ‘omnivoor’ smaakpatroon, waarbij de voorkeuren voor hoge cultuur en populaire cultuur gelijk opgaan. De generaties na de babyboomgeneratie zijn qua voorkeur veel meer op populaire […]
Reserveren zie: HIER Conformisme leek in die tijd bij uitstek door de architectuur te worden belichaamd. De seriële monotonie van deze huizenblokken met hun eindeloze gaanderijen had – ondanks alle pogingen tot variatie – geleid tot uniformiteit in de leefomgeving. Deze monotonie zou weldra als onmenselijk worden ervaren. De naoorlogse buitenwijken van Amsterdam of Leeuwarden […]
Cover van de op 26 april j.l verschenen bundel krantenartikelen van Max Pam (ZIE: HIER) LEES VERDER: HIER. Wat niet wordt vermeld is dat de oorspronkelijke titel van dit artikel anders luidde, namelijk: ‘Wij babyboomers hebben gefaald? Spreek voor jezelf, zak! (ZIE: HIER) Blijkbaar vond Max Pam dat achteraf bezien niet zo netjes van zichzelf.
De gedachte dat het opkomen van de psychologie als een genezings proces kan worden beschouwd, is voor zover ik weet het eerst geuit door de Nederlandse filosoof en psycholoog Heymans. In een hoogst merkwaardige redevoering in 1909, De toekomstige eeuw der psychologie, wees Heymans op de achteruitgang van de mens en de gemeen schap, de verloren gegane […]
‘Als niets waar is en alles slechts als een verhaal wordt opgevat, dan hoef je alleen maar een nieuw dominant verhaal te creëren om de huidige politiek orde te ondermijnen.’ Dat beweert Susan Neiman in haar boek Verzet en rede in tijden van nepnieuws (2017). Postmodernisme en neoliberalisme lijken elkaar goed te vinden in een […]
Zo heb ik besloten de tijd in dit boek achteruit te laten lopen. Ik rol de loper van de geschiedenis terug naar het verleden. Terug naar de oorlog die ik niet heb beleefd, de oorlog van een babyboomer. Alleen zo is het wisselend beeld van het ultieme kwaad wellicht te herleiden tot zijn oorsprong. De achtereenvolgende […]
Het DNA van een generatie is de blauwdruk van de geschiedenis die daaruit voort zal komen. Die figuurlijke DNA wordt vooral gevormd in de overgangsjaren naar de volwassenheid. De kunst en poëzie van Cobra en De Vijftigers is niet te begrijpen zonder de impact die de oorlogsjaren heeft gehad op de ontvankelijke aard van een […]
‘Wie was die architect uit Friesland die in 1958 Rijksbouwmeester werd? Wat waren zijn ideeën over architectuur en stedenbouw? En waarom is er tot nu toe zo weinig aandacht aan zijn enorm brede oeuvre besteed? Deze en andere vragen kwamen boven bij bouwhistorisch ond erzoek van het ‘Slaakhuys’ in Rotterdam, dat oorspronkelijk was gebouwd voor de […]
Het gedachtegoed van Louis Le Roy (1924-2012) past in een scala van nieuwe ideeën die eind jaren zestig opkwamen op het terrein van stedenbouw, planologie, landschapsarchitectuur en omgevingsvormgeving. Aan de participatie van de bewoner werd grote waarde gehecht. Het waren ideeën die in een periode dat de samenleving door velen als volledig maakbaar werd beschouwd […]
Wat was de kern van het modernisme? Die vraag houdt mij de laatste dagen bezig. Om een antwoord te vinden ben ik teruggekeerd naar Heidegger. Het gaat mij in deze tekst van vandaag niet zozeer om een waardebepaling van Heideggers denken in boek Zijn en tijd (1928), als wel om ‘het moderne’ in dit denken […]
(Foto’s Beeldbank Stadsarchief Amsterdam) Ongelukkig zijn is een talent dat je moet koesteren. Melancholie is de natuurlijke geestestoestand van de mens. Maar tegenwoordig spreken we niet meer over melancholie, maar over depressie. Depressief zijn lijkt het ergste wat een mens kan overkomen in een tijd waarin het geluk als een natuurlijk recht wordt beschouwd. ‘Wij eisen geluk!’ […]
‘Overal in de lucht is de adelaar thuis. Op de hele aarde heeft de nobele mens zijn vaderland.’ Die woorden van Euripides lijken op de huid van de moderne mens geschreven. De hele aarde is onze woonplaats. We zijn kosmopoliet geworden in de tijden van Verlichting en moderniteit. Maar is dat ook zo? Het heimwee […]
In 1955 fotografeerde Johan van der Keuken, die toen zeventien jaar was, zijn vrienden op het Amsterdams Montessori Lyceum. Hij noemde zijn fotoboek Wij zijn 17. Iedereen, die in de tijd van de wederopbouw zelf zeventien is geweest, herkent deze foto’s. Ze zijn klassiek en tijdloos. Het fotoboek van Johan van de Keuken riep na […]
Symposium Wederopbouw: bron van zorg én inspiratie. Leeuwarder stadsuitbreidingen uit de jaren 1945-1965. Attiek 30 jaar! Hét discussieplatform voor architectuur, stedenbouw en ruimte in Leeuwarden bestaat dit seizoen 30 jaar. Het huidige bestuur vindt dit een goede reden voor een feestje. Maar Attiek zou Attiek niet zijn, als we niet ook een interessant onderwerp met […]
Het is moeilijk te geloven dat er een plek zou kunnen zijn waar Mariet nu is. Maar als er meer is tussen hemel en aarde, dan zal Mariet misschien wel op weg zijn naar de kathedraal van Chartres. Wie ooit – komend vanuit het noorden – deze kathedraal heeft zien naderen boven de korenvelden van […]
Vorige week donderdag overleed mijn lieve zus Mariet. Op 21 mei a.s. zou zij 90 jaar zijn geworden.
‘Er zijn nog steeds filosofen die Plato of Thomas van Aquino aanhangen. Maar geen mens kijkt meer op de klokken van uit de tijd van Plato en Thomas van Aquino.’ Dat schrijft Willem Frederik Hermans in zijn roman Een heilige van de horlogerie (1987). Het is een filosofische roman, waarin het centrale thema van Hermans […]
Toen ik in mijn jeugd naar school fietste over de Churchilllaan passeerde ik de Slingerbeekstraat. Hij lag aan mijn rechterhand en maakte een flauwe bocht. Die bocht fascineerde mij. Ik stelde mij voor dat deze staat als enige in Amsterdam een bocht had. Ik heb dat later nog eens gecheckt op de kaart en het […]
‘Eerst een paar woorden over ‘de jaren zestig’, een gecompliceerde fase uit onze contemporaine geschiedenis, waarmee nog maar heel onlangs – na de sociologen en politicologen – de historici aan de slag zijn gegaan. Zijn die breed opgevatte jaren zestig (zeg: de periode vanaf de tweede helft van de jaren vijftig tot het midden van […]
De film Wilde aardbeien van Ingmar Bergman vertelt het verhaal van een professor die een eretitel in ontvangst gaat nemen en onderweg terugblikt op zijn leven. Het is een roadmovie, maar ook een reis door het geheugen. Bij het zien van bloeiende wilde aardbeien begint de professor te mijmeren over zijn jeugd. Feit en fictie, realiteit […]
‘De eigenlijke nood van het wonen bestaat er niet in dat er niet genoeg woningen zijn. De eigenlijke nood van het wonen is daarin gelegen, dat de stervelingen het wezen van het wonen steeds weer zoeken, dat ze het wonen nog moeten leren.’ Dat zei Martin Heidegger in een voordracht genaamd Bauen, Wohnen, Denken, die […]
In de jaren vijftig ontstond een progressief katholiek offensief vanuit de menswetenschap. De fenomenologen van de Utrechtse School wezen hierbij de weg. Leerlingen aan kweekscholen en sociale academie kregen hun boeken te lezen. Vooral bij het vak Algemene Psychologie nam het werk van F.J.J. Buijtendijk, die zich in 1937 bekeerd had dit het katholicisme, een […]
In 1999 verscheen het boek Moderne leegte, over kunst en openbaarheid van de kunsthistoricus Camiel van Winkel. Het boek bracht nogal wat discussie op gang omdat hierin een nieuwe visie werd ontvouwd op de ervaring van de ruimte in de tijd van de Wederopbouw en de verandering die zich daarin heeft aangediend. Het bijzondere van […]
In de jaren van de wederopbouw leek in het Franse chanson het woord solitude een nieuwe klank te krijgen. Het werd een mooi gevoel waarover je kon zingen. Je ne suis jamais seul avec ma solitude. Het verdriet kreeg een tweede traan. Eenzaamheid verscheen op de monitor van de tijdgeest. Zelfs een ex-vorstin […]
In 2004 overleden kort na elkaar twee van de bekendste Franse chansonniers, Sacha Distel en Serge Reggiani. Met Distel heb ik nooit zoveel gehad, met Reggiani des te meer. Hij was een bijzondere verschijning met zijn uiterst breekbare stem en zijn gevoelvolle performance. Ooit werd hij ontdekt door Barbara en sindsdien maakte hij naam, niet […]
Begin november 1998 vloog de Infirmerie in Leeuwarden in brand. De maand daarop was er een benefietconcert in Stadsschouwburg De Harmonie voor de gedupeerde kunstenaars die een atelier hadden in de Infirmerie. Op het podium van de grote zaal, die tot de nok toe was gevuld, maakte ik mijn debuut als chansonnier. In mijn beste […]
Bij de herdenking van de terreurslachtoffers van de aanslagen in Parijs in het najaar van 2015 zongen Noël Naim, Camélia Jordana en Nolwenn Leroy Quand on n’a qua l’amour van Jacques Brel. De herdenking vond plaats op de binnenplaats van het Hôtel des Invalides. Tegelijkertijd werden op een groot scherm foto’s van de 130 mensen werden getoond […]
Op 18 januari 2006 overleed in het Spaanse Alicante Madeleine Zeffa Biver. Ze werd 68 jaar. Al enige tijd leed ze aan een de spierziekte ALS. Haar lichaam was zo slap als een deegsliert, of zoals ze het zelf verwoordde ‘als doorgekookte spaghetti’. Op eigen verzoek werd dan ook euthanasie toegepast, wat in Spanje destijds […]
Être une heure, une heure seulementÊtre une heure, une heure quelquefoisÊtre une heure, rien qu’une heure durantBeau, beau, beau et con à la fois Het is het refrein van La Chanson de Jacky. Brel schreef het in 1965. Het was een lied over zichzelf, over hoe hij werkelijk was. Over zijn jeugd misschien, en […]
Want er staat geschreven: Ik zal de wijsheid van de wijzen verloren doen gaan en het verstand van de verstandigen zal Ik tenietdoen. Waar is de wijze? Waar de Schriftgeleerde? Waar de redetwister van deze wereld? Heeft God niet de wijsheid van deze wereld dwaas gemaakt? 1 Corinthiërs 19-20 Gisteren bedacht ik opeens dat ik […]
Ik ben dood maar kan toch verder. Mijn lichaam lijkt transparant, maar is ondoorzichtig, bleek als van albast. Ik ga nu de ruimte in waar ik eerst niet in durfde te gaan. Ik zie allerlei slaginstrumenten, trommels, pauken, belletjes, triangels. Verder is de ruimte helemaal leeg. Ik pak de muziekinstrumenten en probeer ze te bespelen. […]
Kijk goed, domboKijk goedVer aan de horizonDaar tussen het rietTussen molens en de hemelDaar komt een manDie ik niet kenKijk goed, domboKijk goed Is het een verre buurEen verdwaalde reizigerIemand die terugkeert van de oorlogEen vertegenwoordiger in kantIs het een priesterMet oud nieuwsDat ons helpt bij het ouder wordenIs het mijn broerDie ons komt zeggenDat […]
Verdwaald in het labyrintvan mijn weifelende geestben ik zoek gegaan naar wie ik was,de cowboy die ik vroeger ben geweest. ‘Ik ben niet bang,’ schreef ik op stoepen, ramen, ruiten.Ik hield van indiaantje spelen na de les.Ik had een hoed, een bijl, een mes,pistolen die met water konden spuiten. Zo ging die mooie jeugd voorbij.De […]
Toen ik nog jong was, geloofde ik in God die alles gemaakt heeft zoals het is. Sinds ik het domein van de religie verlaten heb, hou ik mij bezig met de geschiedenis. Ik ben ooit kunstgeschiedenis gaan studeren, omdat ik het verleden wilde begrijpen. Diep in mijn hart wilde ik iets meer weten van de […]
