Kennedylaan Heerenveen, eind jaren zestig (foto: Louis Le Roy) ‘Debord kritiseert de huidige maatschappij, maar levert geen enkele bijdrage tot een oplossing. In korte kernmachtige uitspraken geeft hij een duidelijke analyse van de huidige stand van zaken van het materialisme en toont aan dat het proportioneel is toegenomen in vergelijking met de toestand ten tijde […]
Voor deze bundel hebben wij met zorg acht artikelen geselecteerd van auteurs die meededen aan de Van Helsdingenprijsvraag van 2020-2021. Hiermee willen we u laten zien met wat voor soort inzendingen men aan de prijsvraag meedoet. Deze artikelen tonen de grote verscheidenheid aan benaderingen op het grensgebied van psychiatrie en filosofie. Met bijdragen van: Rick Bellaar, […]
De Amerikaanse fotojournalist en kunstenaar Walter C. Glück (zie foto rechtsboven) bracht de hippietijd door in Amsterdam, waar hij woonde op een schip dat in de Amstel lag, vlak bij de Blauwbrug. Hij was gefascineerd door het fenomeen ’tijd’. Onder zijn kunstenaarsnaam Bulgar Finn (Victor IV) maakte hij klokken met snel – al dan niet […]
‘Een ieder, zelfs de meest onzelfstandige denker, acht zich in zijn eigen bewustzijn soeverein. Sinds van de ziel alleen nog sprake is als men hulp zoekt bij biechtvader of psychiater ziet men het bewustzijn als de laatste toevlucht, die het subject, op de vlucht voor de catastrofale wereld, in zich zelf zoekt en denkt te […]
Foto’s: Peter Wouda Op 15 juli a.s. is het 10 jaar geleden dat Louis Le Roy overleed. De laatste jaren van zijn leven heb ik hem goed gekend. In feite sinds het jaar 2000, toen ik hem had gevraagd een kunstproject uit te voeren samen met zijn vroegere leerling John Körmeling. Dat project liep […]
Over twee maanden is het Pasen. Dat is nog een hele tijd, maar de tijd vliegt en is onherroepelijk. Vandaar bij wijze van toegift voor al mijn lezers die mij de afgelopen maanden in mijn dromen hebben gevolgd volgt vandaag nog het verslag van een ontmoeting die ik onlangs had met een schrijver die ik […]
De grootste misvatting over het menselijk geheugen is dat het zou werken als een computer. Herinneringen zijn geen pakketjes informatie die je in de hersenen kunt opslaan en daarna op elk gewenst moment op het scherm van het bewustzijn tevoorschijn kunt toveren. Zo’n tijdscapsule bestaat niet. Telkens weer neemt de herinnering een andere gedaante aan, […]
Soms heb je van die dagen. Je wordt wakker en je begrijpt alles. Hoe is het mogelijk dat ik het niet eerder zo heb gezien tussen het stof van de al die boeken om me heen? Ik kan weer helemaal opnieuw beginnen. Alles uithalen. Alle breiwerken die ik in de afgelopen jaren in elkaar heb […]
(foto: Anske Smit) Hoe kun je ooit een ordening aanbrengen in die wanordelijke stroom van herinneringen die een mensenleven blijkt te zijn als men terugkijkt naar het verleden? Op bovenstaande foto is Bram Peper te zien bij de Reve-herdenking in de Sint Vituskerk in Blauwhuis op 8 zondag december 2013. Als je goed kijkt zie je […]
Telekinese is het in beweging brengen van materie door het aanwenden van (nog) onbekende krachten van de geest. Het fenomeen is nog nooit bewezen binnen een herhaalbare proefsituatie. In de jaren zestig werd op tv een parapsychologisch experiment uitgevoerd, waar iedereen mee kon doen. Ik kan me dat nog goed herinneren. Men had een […]
Het is 27 juni 1969. Plaats van handeling: de kapel van het Sint Ignatiuscollege te Amsterdam. Jos Vrijburg, pater jezuïet en leraar godsdienst aan het Ignatiuscollege, trouwt met Anemiek Reymer. Het was voor het eerst dat een katholieke priester in het huwelijk trad zonder de intentie om uit het ambt te treden. De kwestie liep […]
De laatste tijd word ik bezocht door een droom die steeds weer terugkeert. Vannacht was hij er weer. Ik zit gevangen in een computerspel. Vluchten kan niet meer. Ik bevind me op een begraafplaats die is omgetoverd tot het speelterrein van een spelletje. Midden tussen de graven bevindt zich een basketbalveld. Overal staan felle lampen […]
Veertig jaar lang woonde ik in een buurt van Leeuwarden die in het begin van de vorige eeuw is gebouwd, de Oranjewijk. ‘Tussen spoor en kanaal, wat gebeurt daar allemaal?’ zo heette ooit het periodiek van de wijkvereniging aldaar. Maar het moet gezegd, zoveel gebeurt er nu ook weer niet in deze monumentale wijk. Ik […]
A vingt ans cœur joyeuxMoi qui ne savais rienJ’allais aux quatre coinsDes horizons du mondeJe croyais comme vousQue la terre était rondeEt les hommes parfaitsJe m’en portais si bien Juliette Gréco
Midden jaren zestig ging er iets stuk in de wereld. Jonge mensen sloegen los van de rol of werden soms letterlijk gek. In no time strak er een storm op die weldra zou uitgroeien tot een orkaan. ‘Het was alsof er een vliegende schotel was geland’, zo zou Bob Dylan het later verwoorden. In die […]
Tekst persbericht Stichting Erfgoed Fundaasje Frysk en Frij hellet eigen argyf wei by Tresoar Frysk en Frij hellet har argyf by Tresoar wei. De reden is dat Tresoar it argyf net ûntsluten hat en it net tagonklik is foar de ûndersiker. Sels net foar Frysk en Frij sels, dat te set is mei in kronyk […]
V.l.n.r.: oom Frans, tante Boukje, oom Hessel, Beppe, mijn moeder en mijn vader Een ziel krijgt bij de geboorte een woonplaats en een naam. Mijn geboorte in 1947 leidde tot enig rumoer in de Friese familie, toen bleek dat mijn moeder de nieuwe stamhouder niet Manus Durk wilde noemen, zoals de familietraditie dat eiste. Mijn […]
Pake en Beppe en het huis in Bakhuizen, begin jaren veertig In augustus 1958 verscheen in het blad De katholike Fries (jaargang 10, nummer 4) een artikel dat geschreven is door mijn pake, Manus Durk Mous. Het verhaal gaat over drie broers die in 1794 meevochten met de Poolse generaal Kosciuszko in een oorlog om […]
‘Al die miezerige, scheefgegroeide, gemankeerde types die in het leven geen vervulling hebben kunnen vinden: naaktlopers, vegetariërs, lusthoftuiniers, vaccinatieweigeraars, goddelozen, biosofen en levenshervormers, die hun invallen verabsoluteren en van hun eigen gril een religie willen maken, laten nu hun geheime wensen in de vele gasbellen van de reuzenluchtballon der partij instromen, om met dit grote […]
Een van de belangrijkste intenties die Wouter Kusters had bij het schrijven van zijn boek Filosofie van de waanzin was om de intentie om de psychotische ervaring te verlossen uit zijn medisch jargon en als uitzonderlijke ervaring een herwaardering te geven. Met die intentie voor ogen zou ook Hitlers waanwereld uit het jargon van de […]
06 Amsterdam, januari 1972 Iets waarover we evenzeer moeten nadenken is de behoefte aan religie die in deze situatie opduikt. Een aanwijzing daarvoor zijn de eschatologische leenwoorden in het dreunende mediadiscours. Om de fenomenen te omschrijven grijpt men vooral in ed Amerikaanse media obsessief terug naar het woord Apocalyps. En spreekt men vaak expliciet over […]
Het eerste kenmerk is dat de geneeskunde, net als het kapitalisme, geen nood heeft aan een specifieke dogmatiek, maar zich beperkt tot het overnemen van begrippen uit de biologie. Anders dan de biologie zelf articuleert zij deze concepten echter op een gnostisch-manicheïstische manier. Ze ordent concepten volgens een overdreven dualistische oppositie. Aan de ene kant […]
Wat mij zorgen baart is niet alleen het heden, maar vooral ook de toekomst. Net zoals oorlogen ons een reeks onheilspellende technologieën hebben nagelaten, is het ook nu meer dan waarschijnlijk dat sommigen na deze gezondheidscrisis zullen proberen de experimenten voort te zetten die overheden nog niet hebben kunnen uitvoeren, universiteiten zullen gesloten worden voor […]
Wel speelde ik, zij het maar kort, met de gedachte het slachtoffer van een complot te zijn geworden, van een ontvoering, waarbij de vijandelijke geheime dienst mij een dure streek zou willen leveren door me ondanks mijn ijzeren wilskracht waardevolle geheimen te ontfutselen. Maar alleen al de technische vereisten voor het scheppen van een volkomen […]
‘Er is in de hele Nederlandse literatuur geen duisterder boek te vinden dan ‘De god Denkbaar Denkbaar de god’, of het moesten de werken van Bert Schierbeek zijn. Maar, terwijl men bij de eerste kennismaking met het boek van Hermans al het gevoel heeft dat de duisterheid gedeeltelijk de schuld is van de lezer, die […]
Een gevoel van vertwijfeling is de ervaring een verstoorde harmonie, een verbroken evenwicht en een gebroken eenheid. Het is een ingrijpende ervaring die teweeg werd gebracht door de snelle veranderingen van de moderniteit. Wat in de vorige eeuw gaandeweg duidelijk werd was de ontdekking welke gevolgen al deze veranderingen teweeg hadden gebracht in het bewustzijn […]
De generatie die de moed had getroond zich van God te ontdoen, staat en kerk omver te werpen, bleef onderdanig aan de Wetenschap. Maar binnen de wetenschap waar vrijheid zou moeten heersen was het geloof in het gezag of anders: ‘een kopje kleiner’. Deze woorden uit het boek Antibarbarus van August Strindberg citeert Paul Feyerabend […]
Gisteren was ik een dagje in Amsterdam en fietste ik samen met mijn dochter, schoonzoon en kleinzoon door de buurt waar ik ben opgegroeid. Zo kwamen we over de Middenweg. Ter hoogte van het punt waar vroeger de buurtbioscoop De BIO stond gaapte nu een groot gat in de gevel. In 1956 zag ik hier de […]
De Italiaanse filosoof Giorgio Agamben heeft in zijn boek Homo sacer, de soevereine macht van het naakte leven (1995) het concentratiekamp het paradigma van de moderne tijd genoemd. In het oude Romeinse recht was de ‘homo sacer’ (de ‘heilige mens’) iemand die – zoals in het Romeinse recht – structureel van al zijn rechten was […]
‘Dus: er is een punt waar de complottheorieën de werkelijkheid raken. Dat is dat hyperkapitalisten een gevaar kunnen vormen voor de nationale staat. Toch zijn zij geen almachtige wereldheersers. Zij vormen evenmin als de Joodse Wijzen van Sion – die volgens de berichte ‘Protocollen’ de wereld bij de strot zouden grijpen – een kliek die […]
Leeuwarder Bos, gisterochtend ‘De schepping is een spectaculaire nachtmerrie die zich afspeelt op een planeet die honderden miljoenen jaren lang met het bloed van al zijn schepsels doordrenkt is. De nuchterste conclusie die we over wat er op deze planeet ongeveer drie miljard jaar lang eigenlijk is voorgevallen zouden kunnen trekken is dat die in […]
Ik moest nodig naar de kapper, bedacht ik me vorige week. Dit periodieke gebeuren is een noodzakelijk kwaad, waar ik me altijd met enige gelatenheid aan overgeef. Bij de stationskappen ben ik al jaren een vaste klant. ‘Hoe wilt u geknipt worden,’ luidde de obligate openingszet van de verplichte conversatie. Ik heb dan altijd de […]
Robert Musil in Wenen gefotografeerd door August Sander ‘Robert Musil is but one of the many twentieth-century writers who have described the peculiar look of objects suddenly deprived of their usual functional meanings.’ Aldus Louis Sass in zijn boek Madness and Modernism. Ik las Musil’s De man zonder eigenschappen zo’n twintig jaar geleden in de […]
‘Het is niet de waarheid die iemand bezit, of verondersteld wordt te zijn, maar de oprechte moeite die hij zich getroost heeft om de waarheid te achterhalen wat iemands waarde bepaalt. Omdat niet het bezit, maar eerder het zoeken naar waarheid bepalend is voor de groeiende kracht van een mens, waaruit het naderen van de […]
In zijn beroemde Inleiding tot het Nieuwe Testament, die schatkamer van gegevens omtrent de structuur en met name het taaleigen van de heilige boeken, zet hij, een eerlijk man, op een van de eerste bladzijden als een axioom voorop: punt één, ‘Es gibt keine Wunder’. – De tweede keer, dat ik het boek, waar ik […]
De Romantiek bracht een nieuw soort kunstenaars voort, ziekelijke geesten, soms levend op de rand van de waanzin waar ook het genie werd gesitueerd. Een absolute vereenzelviging met de natuur bracht een drang aan het licht naar vernietiging en ontbinding, een duistere drift die in de tijd van de Verlichting aan de ketting was gelegd. […]
Ofschoon de hemel vol van wolken hing,Ik greep niet naar de vlucht van ’t vreemde dingDat met zijn schaduw langs mijn leven streek. Martinus Nijhoff, De Wolken De schrijver Luis Borges had zijn leven lang last van een terugkerende droom. Die droom ging over een dromer die zelf niet droomt, maar door een ander gedroomd […]
‘Volgens Adorno leven de metafysische categorieën geseculariseerd voort in wat men gewoonlijk de vraag naar de in van het leven ziet. Odo Marquard komt met een sceptische verdediging van de metafysica: de metafysica mag dan geen problemen oplossen, maar we hebben haar nodig om vragen naar de zin te kunnen stellen. Maar als de zin […]
Ingezonden tekst van Jan Gulmans (van hem is ook de titel van dit blog) Wie, zoals schrijver dezes, regelmatig de artikelen van Huub Mous leest, weet, dat hij een erudiet schrijver is, die sinds jaar en dag cultureel geïnteresseerden onledig houdt met doorgaans zeer lezenswaardige artikelen. ‘De meest spraakmakende intellectueel van Friesland’, in dergelijke termen […]
