Huub Mous, La Montagne, acryl op doek, 60 x 40 cm, 1972 La Montagne (Het gebergte) is een van de bekendste liedjes van Jean Ferrat (1930-2010). Hij schreef het in 1964. Hij liet zich inspireren door het landschap rond Antraigues-sur-Volane in de Ardèche, waar hij sinds datzelfde jaar woonde. In het lied beschrijft Jean Ferrat het vertrek van jonge mensen naar […]
Bartle Laverman, Het ongelijk van MOUS MERCUUR, 2001 Leeuwarder Courant, 22 maart, 2001 DICHTERSONTBIJT De dag van poëzie waszwaar beladen met gedichten.Ikzelf was in de Harmonie.Om me heen gezichtenvan bekenden: Wilco Berga,Laverman, Feddema, Mercuur.Net als de mis op zondag vroeger,maar nu op een wat vroeger uur. Nooit eerder immers zag ik zovroeg zoveel dichters om […]
Mijn blog Good Vibrations van 23 september j.l. ging over de vraag ‘wat is taal?’ Maar ook: wat is het eigene van een taal, van de Fries taal bijvoorbeeld? Het ging over van alles, maar vooral ook over de – al dan niet foutieve – gedachte dat elke taal een eigen werkelijkheid creëert, een bestemming […]
In deze dagen van corona gebeurt er van alles met mij. Mijn hart slingert heen en weer en ik heb de grootste moeite om mijn innerlijke balans te bewaren. Slapen doe ik gelukkig nog goed, al zijn mijn dromen vreemd en soms bizar. Vannacht was ik in Amsterdam maar ik kon de weg niet vinden. […]
Geen dromen vannacht. Ik krijg ze in ieder geval meer naar boven. Het fixeren van een droom vergt een speciale techniek die ik nog niet geheel onder de knie heb. Zo heb ik gemerkt dat ik mezelf niet moet omdraaien als ik wakker word. Juist op dat moment schiet de droom weg. Ik zie dan […]
Veertien jaar lang ben ik nu bezig met het schrijven op internet. Writing on a road to nowhere … je zou er moedeloos van worden. Drijvend op een stuurloos schip op de Stille Oceaan. Toch is dat niet het gevoel dat bij mij beklijft. Schrijven op internet geeft mij een zekere rust in de kop. […]
Ik weet nu zeker dat ik slechts eens in mijn leven het zuivere geluk heb gekend: die zomerdagen toen ik als kind door de varens liep, rilde in mijn prille naaktheid en toen ik tegen het geruis der bomen en het geklater der beek verkondigde dat ‘Calypso ne pouvait se consoler du départ d ‘Ulysse’. […]
(Foto: Beeldbank HCL) ‘Tenzij je gelooft in een leven na de dood hebben de doden niets aan onze rouw. Rouwen is een noodzake lijke maar egocentrische bezigheid. In de joodse tradi tie wordt de duur ervan dan ook beperkt tot een jaar. Een pervers neveneffect van het christendom is dat wij pijn als een deugd zien. […]
Bij het verdriet om een verloren geliefde kan sprake zijn van een vorm van ‘trouw’ aan de overledene, ook nog lang na de volledige verwerking van het verlies. De liefde waarin we nu wonen staat niet absoluut los van de liefde die opgegeven moest worden, maar er is sprake van een logisch verband. Het zijn […]
‘De laatste resten van een primitieve, voorwetenschappelijke visie, waarbij de natuurlijke werkelijkheid ontvankelijk werd geacht voor een beïnvloeding door allerlei krachten én machten vanuit een bovennatuurlijke werkelijkheid, zijn bezig te verdwijnen. Dit feit zal in de naaste toekomst grote gevolgen hebben voor, de wijze waarop het kerkelijke sacramentele handelen wordt geïnterpreteerd en beleefd. De zestiende-eeuwse […]
‘En wie keer op keer een geliefde verliest, verwacht misschien niets meer van de moeizame weg naar een nieuwe zijnsvorm. Ach laat maar. Meestal zet het leven dan nog wel een halftransparant masker op dat het tonen van een mimiek van betrokkenheid toelaat, maar waarachter het verdriet altijd zichtbaar blijft. Dat schrijft Ben Schomakers in […]
Voltaire schreef zijn Candide na de aardbeving in Lissabon in 1755. Deze ramp was een grote schok voor het optimisme van het Verlichtingsdenken. Leibniz had beweerd dat deze wereld de beste van alle mogelijke werelden zou zijn. God had het gewoon niet beter kunnen doen gezien de beperkingen die de natuurwetten hem nu eenmaal hadden […]
Deze brief van mijn moeder is aan mij verstuurd toen ik in juni 1968 in Parijs verbleef. Daar was de studentenopstand net voorbij en het toerisme lag bijna helemaal plat. Er werd ook nog volop gestaakt, en in het Odeon-theater vonden dagelijks discussies plaats over hoe het verder moest moest met Frankrijk. Verder was het […]
(Foto boven: Dolph Kessler) Niets onder de hemel is zachter en toegeeflijker dan water, maar als water harde en onbuigzame dingen aanvalt kan geen daarvan het water weerstaan. Water prevaleert niet om wat het is, maar om wat het niet is. Niets is daarmee vergelijkbaar. Deze woorden van Laozi kwam ik onlangs tegen tijdens een […]
19 april 1965 moet een wat grijze dag zijn geweest. De temperatuur, zo vond ik ergens op internet, was 4,5 °C en een gevoelstemperatuur van 1,5 °C. De minimum temperatuur was 1,9 °C en de maximum temperatuur 8,4 °C. De zon scheen 7,6 uur. Er viel 3,2 mm neerslag verspreid over 1,9 uur. De gemiddelde windsnelheid was 3 […]
Schapen bij Goutum, 3 maart 2020 ‘Elk deel van het geheel, al wat van nature door de kosmos wordt omvat, moet eens sterven, dat wil zeggen, het zal in een andere vorm overgaan. Als dit proces van nature slecht zou zijn, dan zou het geheel, waarvan de delen telkens in iets anders overgaan en op […]
‘Op zoek naar een oude syllabus uit mijn studententijd kwam ik onverwacht in een map mijn exemplaar van de Menæchmi tegen, met rolverdeling en al. Misschien heb jij zelf ook een exemplaar; dat weet ik niet. Ik stuur je hem hier in PDF-formaat toe. Het exemplaar is wel niet echt okselfris meer, maar noem het dan maar […]
Een foto van mijn vader die ik vorige week meekreeg van mijn zus Mariet. Het is een kopie van een pasfoto die eind jaren twintig is genomen is. Mijn vader was een stuk knapper dan ik toen ik die leeftijd had. Ik kan ook niet zeggen dat ik op hem lijk. Naarmate ik ouder word, […]
Er ligt een wonderlijke overeenkomst tussen het rouwproces om het verlies van een geliefde en het ontstaan van het christendom. Na het overlijden van Christus was het voor de nabestaanden zaak een illusie van eeuwig leven te creëren. In wezen is dat de kern van het christendom. Hij is niet dood. Hij leeft onder ons, […]
‘Het is een groot verschil of ik mijn best doe om uit het licht naar het donker te gaan of vanuit het donker naar het licht. Of ik, als het heldere mij niet meer bevalt mij met een zekere schemering tracht te omgeven, dan wel of ik in de overtuiging dat het heldere op een […]
In de jaren tachtig zag ik de film Bad Timing van de regisseur Nicholas Roeg. Eros en Thanatos, seks en dood, dat zijn de thema’s van deze broeierige film die gaat over de kortstondige relatie van een psychiater – gespeeld door Art Garfunkel – en een patiënte, een mooie jonge vrouw die erop los leeft […]
Freud was zich bewust dat hij niemand de schuld kon geven van de plotselinge dood van zijn geliefde dochter Sophie. De Spaanse griep had hem in een afgrond van verdriet gestort zonder uitzicht op verlossing, zelfs zonder metafysische gevoelens van toorn, verzet of beschuldigingen aan het. adres van een hogere macht die dit alles had […]
Freud was als geen ander een kind van zijn tijd. Het ontstaan van de middenklasse in de tweede helft van de negentiende eeuw loopt niet alleen parallel met de opkomst van de psychoanalyse, maar ook met een groeiende aandacht voor ‘de onbewuste expressie’. Freuds denkbeelden blijken achteraf bezien een codificatie te zijn geweest van het […]
In het eerste jaar van de Eerste Wereldoorlog werkte Lehmbruck in een ziekenhuis. Daar zag hij zoveel oorlogsellende, dat hij na die tijd geen vrouwfiguren meer beeldhouwde maar vooral mannen, die symbool stonden voor het lijden. De werken die hij in de oorlogsjaren maakte, gelden als een hoogtepunt in zijn oeuvre. In 1916 vluchtte hij […]
(foto: Dolph Kessler) De corona-crisis doet mij beseffen dat het betekenisveld van het woord ‘eenzaamheid’ in de loop van de tijd is veranderd. (zie mijn blog: Het virus van de eenzaamheid). Dat roept de vraag op hoe de context van de tijdgeest van invloed is op de beleving van sombere gemoedsstemmingen. Het gevoel van somberheid […]
Ik had een nachtmerrie vannacht. Ik bevond me in een grote ronde ruimte die veel weg had van een voormalige kapel. De muren waren van een zacht soort grijze zandsteen. Het was niet helemaal duidelijk wat de huidige functie van de ruimte nu eigenlijk was. Het leek er op dat er kunsttentoonstellingen werden georganiseerd. Maar […]
Opeens was het onder ons: het woord ‘eenzaamheidsvirus’. ‘Het coronavirus kunnen we niet stoppen, het eenzaamheidsvirus wel,’ zo klonk de inmiddels vaak geciteerde oneliner van Koning Willem Alexander bij zijn toespraak tot het volk op 20 maart. Het woord ‘eenzaamheidsvirus’ ging viraal in tijden van corona. Alsof de eenzaamheid nooit eerder had bestaan. De gedachte […]
I have my books and my poetry to protect meI am shielded in my armorHiding in my room, safe within my wombI touch no one and no one touches me Paul Simon Deze dagen van zelfopgelegde quarantaine lenen zich uitstekend voor het ordenen van mijn boekenkast. Nog altijd heb ik teveel boeken. Door de jaren […]
Mijn hemelblauw met gouden hallen mijn wolkentorens, ijskristallen. Kometen, manen en planeten, aah alles draait om mij. En door de witte wolkenpoort tot diep onder de golven boort mijn vuur, mijn liefde zich in de aarde. Lennaert Nijgh Vannacht droomde ik dat ik in een bus zat. Dat is niet zo vreemd, want ik […]
‘De strijd tegen corona is religie geworden: dag na dag worden de dogma’s, geloofsartikelen en banvloeken in alle media herhaald. Wie daar vraagtekens bij zet, wordt geëxcommuniceerd of uitgemaakt voor moordenaar.’ Aldus Bert Wagendorp is zijn column in de Volkskrant van gisteren. Ik ben het daar volmondig mee eens. Ik zal de laatste zijn om […]
De Britse kunstenaar David Hockney (82) steunt de wereld met een nieuw schilderij onder de titel ‘Do remember they can’t cancel the spring‘, ofwel ‘Onthoud dat ze de lente niet kunnen annuleren.’ Dat las ik gisteren in de krant. Mooi idee. Maar zal het inderdaad ook niet gaan gebeuren, dat cancelen van de lente? Het […]
Gisteren, bij de persconferentie van de regering, kon ik mijn gedachten er niet goed bij houden. Ik zette het geluid uit en probeerde te volgen wat de doventolk te melden had. Het volk werd bestraffend toegesproken over het massale bezoek aan strand en bos bij de eerste lentezon. Ik moest denken aan een gedicht van […]
(foto: Wim Bors) Vandaag is het de eerste dag Dat de wind niet bijt Vandaag is het de eerste dag Van een nieuwe tijd Er stijgen geuren uit de grond Het eerste licht is warm en blond Waarom durf ik het huis niet uit Tel ik de druppels op de ruit Dit is voor mij […]
‘We zijn veel meer dan vroeger gehecht aan controle, zekerheid en comfort. Onze kinderen mogen tot de hoek van de straat lopen, onze overgrootouders wandelden toen ze klein waren rustig naar een dorp verderop. We zijn bang geworden voor minuscule dingen, mensen zijn al bijna bang voor de regen. Alles is gericht op het vermijden […]
Natur am Abend, stille Stadt Verknackste Seele, Tränen rennen Das alles macht einen mächtig matt Und ich tu’ einfach weiterflennen Aldus zong Nina Hagen in 1979 in haar lied Naturträne. Het was een parodie op de poëtische taal van de Romantiek, het tijdvak in de cultuurgeschiedenis waarin het tragische beeld van de natuur met al haar ondergangsstemmingen werd gemunt. De […]
