‘Voor de onrustbarende berichten in de kranten sloot Bertus zijn ogen niet en evenmin voor de ‘verderfelijkheden’ in Amsterdam tijdens vakanties. Op zondagochtend bekeek hij in het Rijksmuseum de naakten nadat hij door de Nes, de Warmoesstraat én de Wallen had gedwaald. Huiverend en de andere kant op kijkend was hij voorheen tijdens de Stille […]
Achter de ruit O zorgeloos en prachtig Amsterdam — De ruit is in een aquarel herboren — En duiven vallen rond de Westertoren Als dwarrelende bloesem rond de stam. Een beiaardier, die aan het klokzeel kwam — “Lief Vaderland, vaarwel” klinkt me in de oren. Dan jubelen de negen engelenkoren, En storten schrijlings over Waag […]
Het is al weer lang geleden dat ik Freark van der Wal ontmoette bij een opening in het Fries Museum. Hij vertelde mij toen dat ik een boek van de Belgische filosoof Antoon van den Braembussche moest lezen, dat als titel had: ‘Denken over kunst, een kennismaking met de kunstfilosofie’. Daarbij het hem een passage […]
Op dinsdag 8 april 1988 werd besloten om de Fryske Kultuerried op te heffen. Het zou nog drie jaar duren voor het echt zo ver was, maar dit was een onheilsdag. Black Tuesday, zo noemden we die dag destijds. Ik krabde eens achter mijn oren en dacht: ‘Weg wezen hier!’ Het solliciteren werd nu zowat een […]
Weet je wat Jihad betekent? zo hoorde ik laatst. Het is een afkorting voor: Jij dood. Ik dood. Hij dood. Allemaal Dood. Zo kun je het ook bekijken. Het terrorisme van de fundamentalistische islam heeft iets doms. Maar geldt dat ook voor de islam zelf? ‘De domste religie, dat is de islam,’ zo verklaarde de […]
Donderdag 14 januari 2021 Elke roman heeft een verhaalstructuur. Soms komt daar een verteller in voor, maar lang niet altijd. Die verteller kan iemand buiten het verhaal zijn, iemand die zich het verhaal herinnert omdat hij het zelf heeft meegemaakt, maar het kan ook één van de personages zijn in de roman. Soms verspringt de […]
Hans Visser en Anne Wadman, Nieuwsblad van het Noorden, 5 november 1984 Alweer iets meer dan een jaar geleden, op zondag 30 december 2018, overleed op 80-jarige leeftijd Mieke Vestdijk-van der Hoeven, de weduwe van Simon Vestdijk. Mieke Vestdijk trouwde in 1965 met de veertig jaar oudere schrijver, die toen 67 jaar was. Vestdijk overleed […]
Van de week kocht in bij de Kringloopwinkel in Leeuwarden het boekje De Koningin van Plan- Zuid. Het gaat over de geschiedenis van de Beethovenstraat in Amsterdam. Deze mooie straat in het Amsterdamse stadsdeel Zuid was een onderdeel van het door Berlage in 1917 ontworpen Plan Zuid en heeft een tragische geschiedenis. Voor de oorlog kwamen […]
Simon Vestdijk en Fokke Sierksma ‘Hwat ik tige nijsgjirrich foun, in pear jier lyn kaem ik op ús téologysk ynstitút yn Leiden. Dêr sieten hwat professoren en studinten to thédrinken en op de iene of oare manier keam it petear mei de studinten yn dy rjochting. Ik sei: “Ik denk niet dat de naam Reitsum […]
Teksten uit het verleden krijgen tegenwoordig voor mij vaak een andere betekenis. Soms geldt dat ook voor teksten die ik zelf heb geschreven. Dan lijkt het of het nu pas tot me doordringt wat ik destijds had willen zeggen. Dat geldt in hoge mate voor de onderstaande tekst, die begint met een filosofische dialoog uit […]
Fokke Sierksma en Simon Vestdijk ‘As secularization in our Western society carries on, it appears that most people can live very well without religion. They do not suffer from it, let alone develop psychological disorders. Yet it is possible that the rapid surpassing of the religious worldview can cause a mental illness, whether or not accompanied […]
In de tijd van de Renaissance was de schilderkunst niet alleen superieur aan de beeldhouwkunst, maar zelfs aan de literatuur en de poëzie. In tegenstelling tot de beeldhouwer werd de schilder niet belemmerd door de wet van de zwaartekracht. De schilder kon het wonder van de natuur evenaren, terwijl de schrijver zich bijna moest verontschuldigen, […]
‘Het zijn van God is Zijn-zelf. Het Zijn van God kan niet begrepen worden als de existentie, het bestaan van een zijnde naast of boven andere zijnden. Als God een zijnde is, dan is Hij onderworpen aan de categorieën van de eindigheid, in het bijzonder van ruimte en substantie. Ook als God het ‘hoogste Zijn’ wordt genoemd, en […]
Is de depressie soms een ziekte van deze goddeloze tijd? Anders gezegd, wat heeft een ziekelijke vorm van melancholie van doen met het verdwijnen van God? God werd een ‘zijnde tussen de zijnden’ en verdween. Melancholie werd ‘een gevoel tussen de gevoelens’ en de depressie verscheen. De woorden ‘God’ en ‘depressie’ zijn beide gedevalueerde termen […]
Vestdijk in Berchtesgaden (foto: Vestdijk kring) ‘Simon had in zijn jonge jaren een verhouding met zijn hospita die later zijn huishoudster werd, blijkbaar toen absoluut platonisch. Maar zij heeft zich verzet tegen de verhouding van Jetty en Simon – en zij hielden werkelijk van elkaar -, met: zwarte magie! En Simon kon daar niet tegenop. […]
Als je onthoofd wordt kun je niet lang bij bewustzijn blijven, want de bloeddruk is vrijwel onmiddellijk verdwenen. Daardoor krijgen de hersenen onvoldoende zuurstof waardoor elk besef van tijd en ruimte vrijwel onmiddellijk verdwijnt. Zolang de hersenen nog geen algemeen zuurstofgebrek hebben gebeurt er ook niet zo veel meer met de binnenkomende signalen. De hormonen […]
‘En nog lang luisterde hij zo, eenzaam in het stenen Toledo, temidden van een zee van geluiden. Misschien was dit het moment, en hij de man voor zulke waarheden, die nooit te vinden zijn op het vasteland der menselijke betrekkingen, doch enkel op de verst vooruitgeschoven posten daarbuiten, op de laatste eilanden. En eilandbewoner zou […]
In de jaren tachtig las ik ingewikkelde boeken, zoals Gödel, Escher, Bach (1979) van Douglas Hofstadter, maar ook over kwantummechanica en daarnaast het differentie-denken van Derrida. Ik probeerde mij te verdiepen in zulke ongrijpbare zaken als ‘zelf-referentie in taal en teken’ en ‘de onvolledigheidstelling van Gödel’. Ik dacht dat die twee iets met elkaar van […]
Ik wilde eigenlijk dat het nog niet naar buiten zou komen, maar ik kan het niet langer voor me houden. Sinds enige tijd ben ik bezig met het schrijven van een roman. Het is eigenlijk ongemerkt gegaan. Ik ben in een ander ‘format’ gaan schrijven. Dit weblog kreeg gaandeweg de gedaante van een roman. Misschien […]
De zoon van Wilhelm Reich schreef in 1973 een boek getiteld The book of dreams. Dat boek ging over zijn vader die een merkwaardige geleerde was die op het eind van zijn leven een quasi-occulte theorie over ‘orgonen’ ontwikkelde, een soort kosmische energie die niet alleen in het universum maar ook in de mens zelf […]
Een arbeider, die al een tijd lang verdacht werd van diefstal, werd elke avond als hij zijn kruiwagen de fabriek verliet nauwkeurig geïnspecteerd. De bewakers konden niets vinden. De kruiwagen was altijd leeg, totdat uiteindelijk toch het kwartje viel: de arbeider stal de kruiwagens zelf. Dat is een mooi voorbeeld van een misverstand. Er wordt […]
In de jaren zestig, toen het proces van secularisering plotseling in een versnelling kwam, werd de schuldervaring een fenomeen dat niet alleen door priesters en dominees, maar ook – en zelfs in toenemende mate – door psychiaters en therapeuten als een probleem werd ervaren. Er ontstond een breuk tussen twee domeinen: de theologie en de […]
Wetenschap moet het bij feiten houden en probeert de fictie doorgaans zo veel mogelijk buiten de deur te houden. De psychoanalyse daarentegen onderzoekt geen feiten maar ficties en probeert de verbeelding daarbij juist zo veel mogelijk vrij spel te geven. De fictie is hier waar het in feite om gaat. Maar geldt dit ook niet […]
Mijn bureau, 8 december, 12.05 uur In 1967 verscheen de Nederlandse vertaling van boek van de Franse theoloog Gabriel Vahanian: The Death of God, the Culture of our Post-Christian Era. Het origineel was al in 1961 verschenen en wordt achteraf alom beschouwd als het begin van de ‘God-is-dood-theologie.’ ook wel de “theothanatologie’ genoemd. Vahanian was […]
‘Daarom zeg ik jullie: maak je geen zorgen over jezelf en over wat je zult eten of drinken, noch over je lichaam en over wat je zult aantrekken. Is het leven niet meer dan voedsel en het lichaam niet meer dan kleding? Kijk naar de vogels in de lucht: ze zaaien niet en oogsten niet […]
‘Nacht, zwaar heet en sterrenloos over land en zee. De lucht, volgezogen met een hitte die zij nergens aan af kan staan, aan het geblakerde land niet, aan de zee niet, met de gloed van een lange dag verzadigd, worgt het leven. Niets beweegt. Tegenover elkaar, zelf onzichtbaar, liggen de schepen met hun drie hoeken van […]
‘Simon had deze fascinatie, behalve voor astrologie, ook gekend voor de filosofie van Kant, wiens onwaarschijnlijk pure terminologie hij lange tijd had aangezien voor een werkelijk bestaand raster dat je over de wereld kon leggen. Het diep beleefde ‘an sich’ van zijn godjeswanen en het ‘für sich’ van de zichtbare wereld. ‘ Aldus schrijft Kees […]
Schoolavond van de Rijks-HBS te Leeuwarden op 2 februari 1916. (Foto: Vestdijkkring) ‘Nu moet ik hier bij vertellen, dat ik tijdens dit gesprek op mijn manier partij was. Naar aanleiding van moeilijkheden rondom een dienstmeisje in de Amsterdamse praktijk waar ik zojuist was uitgegooid, ried Feriz mij aan te gaan varen. Niet meer en […]
Toen ik een jaar of achttien was, werd ik nogal eens geplaagd door een lucide droom. Dat is een droom waarin je letterlijk van jezelf bewust bent dat je droomt. Je bewustzijn is vrijwel even helder als het waakbewustzijn. Je kunt zelfs autonoom handelen en ingrijpen in je eigen droom. Je zit aan het stuur […]
Begin jaren zeventig zocht de kunst de grens op van de terreur. De traumatisch afloop van de revolte van ’68 leidde bij menigeen tot een legitimering van het geweld in dienst van een radicale maatschappelijke verandering. Die radicale mentaliteit komt onder meer naar voren in de film Zabriskie Point van Michelangelo Antonioni. Dat was een […]
‘Voor de libertijn is stront de meest goddelijke, kostbare substantie. Uiteraard moet men, om deze delicatesse te kunnen smaken, al zijn spontane natuurlijke neigingen aan de kant schuiven. Alleen zo kan men deel hebben aan het boosaardige genot van God zelf., een genot dat voorbij elke normale lust ligt – Jenseits des Lunstprinzips. Een libertijn […]
