‘Verdomd de dood is werkelijk een einde. Maar wat weten wie dood zijn van einde? Zij zijn immers dood. Ze weten niets meer. Nooit komt er een einde, nooit, er komt alleen een einde in de ogen van wie leven blijven, die zelf nog niet geëindigd zijn. Maar voor mij komt er nooit een einde.’ […]
‘De herinnering aan de pijn van de pubertijd, het niet-begrijpen en niet-kunnen-ordenen van de eigen impulsen, onthouden wij echter meestal beter dan de eerste trauma’s die zich vaak verbergen achter het beeld van een idyllische kindertijd achter een vrijwel volledige amnesie aangaande de kinderjaren.’ Aldus schrijft Alice Miller in haar boek Het drama van het […]
Stel dat je de ontdekking in de moderne natuurkunde over tijd en ruimte letterlijk neemt en toe gaat passen op de ervaring van je eigen leven, hoe ziet dit leven er dan uit? De tijd is eeuwig en alomtegenwoordig, maar wij zijn gedoemd om de tijd te beleven als iets dat voorbijgaat. Dat is niet […]
Mijn zus Trees en ik, op 10 maart j.l. Er is iets met de betekenis van het woord ‘grens’, iets dat zo vanzelfsprekend is dat het waarschijnlijk niet klopt. Ga maar na, hoe dichter je een grens nadert – welke dan ook – hoe verder zij zich lijkt te verwijderen. Een grens valt nooit in […]
Voor De Harpoen, het schoolblad van het Ignatiuscollege, schreef ik midden jaren zestig een aantal korte verhalen en mijn debuutverhaal was De val, een parodie op La chute van Albert Camus. Tegelijk was het een interview met mijzelf, waarin ik veel van mezelf prijsgaf, zij het op een vertekende manier. Ik had het verhaal van […]
In zijn dagboek schrijft Camus over zijn bezoek aan een kerkhof in Algiers, waar hij tot de volgende gedachte komt: ‘Alles gaat voorbij, zeggen de opschriften van de graven, alles, behalve de herinnering. En al deze grafschriften leggen de nadruk op dat belachelijk soort eeuwigheid, dat wij tamelijk goedkoop verkrijgen in het hart van de […]
‘Op weg naar huis zag ik alles wat ik gelezen had nog één keer aan mij voorbijgaan, de vreemde muziekjes in al die prachtige zinnen van Camus voegden zich aaneen tot een weemoedige melodie in een treurige, maar diep menselijke nouvelle vaque film. Aarzelend tussen heimwee naar Frankrijk en heimwee naar huis had ik medelijden […]
‘Already in 1927 he had maintained that ‘Wotan and not the God of the Christians is the God of, the Germans’. If there be any doubt as to the nature of this side of Jung’s racial theory, consider his comment ‘on Hitler’s ’religion’. “Like Mohammedanism, it teaches the virtue of the sword … Hitler’s first […]
Rümke en Vestdijk in de jaren veertig ‘De gedachte dat het opkomen van de psychologie als een genezings proces kan worden beschouwd, is voor zover ik weet het eerst geuit door de Nederlandse filosoof en psycholoog Heymans. In een hoogst merkwaardige redevoering in 1909, De toekomstige eeuw der psychologie, wees Heymans op de achteruitgang van de […]
Foto van Vestdijk als kind ( links) en van mijzelf Ik heb besloten om mij in de komende tijd weer helemaal in Vestdijk te storten. Het is al weer drie jaar geleden dat ik door hem gefascineerd raakte. Dat leidde tot een reeks blogs die elders op deze site te lezen zijn. In de zomer […]
Yves Klein: Le saut dans le vide, 1960 (foto: Wikipedia) Een schilderij is net zo veel waard als geen schilderij. Een plastiek is net zo goed als geen plastiek. Een machine is net zo mooi als geen machine. Muziek is net zo aangenaam als geen muziek. Geen kunsthandel is nog wel zo doelmatig als kunsthandel. […]
Bovenstaand schilderij van Hieronymus Bosch heb ik vorige maand met eigen ogen gezien in de Gallerie dell’Accademia in Venezia. Het laat een indringend beeld van wat ons mogelijk na de dood te wachten staat. Een visioen dat een opvallende gelijkenis vertoont met de beelden van ‘bijna dood-ervaringen’ zoals die beschreven werden in het boek Eindeloos bewustzijn […]
Potloodstrepen van Simon Vestdijk in de marge van de inleiding van L’homme révolté van Albert Camus Opeens besefte ik dat ik met het verdriet om de dood van mijn geliefde iets ervoer wat hij in een vergelijkbare vorm vijftig jaar al eens eerder beleefd leek te hebben. In januari 1966 werd ik getroffen door een […]
Auguste Rodin, Orpheus en Eurydice Ik had besloten om een boek te gaan schrijven over het rouwen en het liefhebben. Maar hoe kun je schrijven over de liefde als je geliefde er niet meer is? Primum vivere, deinde scribere, zo luidt het klassieke gezegde. Eerst leven, en dan pas schrijven. Je kunt niet leven en tegelijk […]
George Frederic Watts (1817-1904), Orpheus and Eurydice Het vonnis: dat hij deze vrouw moest missen,Werd zeer verzacht, doordat hij uit de helHaar zonder om te kijken halen mocht. Hij ging haar voor, al spelend op zijn tocht,En keek tòch om, om zich te vergewissenVan haar bewond’ring voor zijn snarenspel. Aldus Simon Vestdijk in zijn gedicht […]
Casablanca, Zeedijk 26, in 1960 ( foto Beeldbank Stadsarchief Amsterdam) ‘Aan de roman De dokter en het lichte meisje, die begin maart 1951 gereedkwam, zijn verschillende anekdotes verbonden. Om stof te verzamelen en indrukken op te doen, bezocht Vestdijk o.a. samen met Henriëtte’van Eyk de Walletjes en de Zeedijk. Zij schrijft in haar herinneringen over […]
Het exemplaar van het boek L’homme révolté van Albert Camus, dat ooit in bezit was van Simon Vestdijk en door hem van aantekeningen werd voorzien. Universiteitsbibliotheek Utrecht, afdeling bijzondere collecties, zesde etage. In de jaren vijftig en zestig werd Camus veel gelezen door theologen. Niet omdat Camus iets over God te melden had. Integendeel. Het […]
Deze pentekening van de Notre-Dame in Parijs tekende ik in april 1965 voor het schoolblad De Harpoen van het St. Ignatiuscollege. Dat nummer was geheel gewijd aan een reis naar Parijs, waarvan verslag werd gedaan door leerlingen van klas IV A en IVB. Ik zat toen een klas hoger, in VB, en was net toegetreden […]
Piero della Francesca , Verrijzenis, Florence 1465 Hoe zit het na de dood van God met de dood zelf? Hoe natuurlijk kan de dood worden in een goddeloze wereld? In de tijden van de religie werd het concept van ‘de ziel’ gecreëerd om de dood te overbruggen en zo te bezweren. Men liet de ziel […]
In zijn boek De toekomst der religie schetste Vestdijk meerdere scenario’s, waarbij hij uitging van een langetermijnperspectief voor de westerse cultuur als een ‘proces van toenemende desintegratie van gevoel en verstand’. Een proces waaraan het christendom zelf – samen met de latere ontwikkeling van de wetenschap – veel heeft bijgedragen. ‘Integratie’ en ‘desintegratie’ vormen de […]
“De dood zelf, daar ben je snel over uitgeluld. De dood is niks. Ik heb er geen idee van, jij ook niet. Maar wie nadenkt over de dod, denkt na over het leven. Het is een universeel gegeven, het raakt idereen, het is het beste waar ik ooit over geschreven heb. De dood is een […]
In 1999 hield de psychiater A. van Dantzig een lezing voor een Vestdijk-symposium dat werd georganiseerd in Den Haag. De tekst van die lezing verscheen onder de titel Vestdijk en de psychiatrie korte tijd later in het tijdschrift Tirade. Het is een opmerkelijk betoog, vooral omdat Van Dantzig niet schuwt om verbanden te leggen tussen […]
‘… nu dat ze mijn lezingen over de poëzie hebben afgewerkt (een tiental belangstellenden; Brugmans las voor), heb ik ze nu aangeboden acht lezingen over een heel ander onderwerp te schrijven, n.l. de toekomst der religie. Zou je mij het boek van Ter Braak willen terugsturen, aangeteekend! Ik wou er n.l. iets in naslaan, […]
Ik heb nog eens nagedacht over mijn gestrande roman Dood in Harlingen. Ik ben er nog steeds niet over uit of ik al dan niet de draad weer op zal pakken en met deze roman moet verdergaan. De autobiografische laag in de tekst is inmiddels behoorlijk weggezakt, maar daarmee is er ook meer ruimte gekomen voor reflectie. […]
‘De foto van Baudelaire, die ik vooral daarom heb opgenomen, omdat deze foto voor zover ik kan nagaan het oudste meervoudige gezicht te zien geeft dat in de verzamelwerken van de negentiende-eeuwse fotoportretten is te vinden. De expressie van het gezicht duidt zeker niet alleen op meervoudigheid. Baudelaire is op deze plaat wantrouwend. Naar de […]
Goede morgen meneer Mous. Even voorstellen. Mijn naam is Lieuwe Stins en vertegenwoordig de fotoclub Kimswerd. Wij zijn bezig met een foto opdracht “maak een foto voor een kaft van een boek “. Omdat bijna alle leden, 17 in totaal, uit Harlingen komen vonden wij het als bestuur wel leuk om iets met onze plaatsnaam […]
‘Niet alleen in Nederland is het keldergezin uit Ruinerwold groot nieuws. Ook in het buitenland schrijven kranten en hebben tv-stations het over het gezin dat negen jaar lang leefde in een kelder. (..) Het nationaal Oostenrijks dagblad pakt groots uit. Op de voorpagina van hun site koppen ze: ‘Shock in Nederland’. Ze maken in het […]
De esthetische roes is een verdovend middel om niet aan de waarheid te hoeven sterven. En alles gaat dood, zelfs de schoonheid sterft vroeg of laat, al was het maar in Venetië. Laatst hoorde ik in een restaurant bij de toelichting op de wijn die werd geschonken dat er sprake was van ‘edele rotting’ bij […]
Venster in het Guggenheim-museum met uitzicht op het Canal Grande in Venetië, vorige week maandag. Ik had weer eens een rare droom vannacht. We gingen met de bus naar Venetië. Ik was de reisleider en zat voorin naast de chauffeur. De bus vertrok uit Amsterdam, maar nog voordat we in Amersfoort waren stond hij opeens […]
Scuola di S. Giorgio degli Schavioni, Venetië, vorige week dinsdag Venetië is een stad waar water en stedenbouw ooit een perfecte harmonie hebben gevonden – kortom, het Amsterdam van het zuiden. Wie Venetië alleen maar kent uit de film Death in Venice of zoals ik de stille wens koester er gauw weer eens terug te […]
Afgelopen week was ik in Venetië. Om die reden kon ik niet bij de uitvaart van Hans zijn. Die vond dinsdag j.l. plaats op de begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam Watergraafsmeer. De dood van Hans bleef door mijn hoofd spoken, ook in Venetië, waar het leven – zoals altijd – gewoon doorgaat, alsof de […]
Hans (rechts) en ik in 1960 ( zie ook mijn blog Klassenfoto) Vanochtend hoorde ik dat Hans Kraan is overleden. Hij is een oude kameraad van mij die ik al ken sinds mijn jeugd in Amsterdam. Hans was al enige tijd ziek. Toen hij een paar weken geleden van de dokter hoorde dat er geen […]
Gisteren las ik op de site van Omrop Fryslan dat het boek over het leven van de roemruchte Leeuwarder muzikant Jan Giro nu toch eindelijk klaar is: ‘Het idee was er al een tijdje. Het plan om het boek te schrijven is ook al een paar keer opgepakt, maar daar bleef het bij. Nu is […]
Al jaren erger ik mij aan scholen waar alle ramen zijn volgeplakt met de creatieve uitingen van kinderen en kleuters. Alles wat het kind al prutsend en kliederend met verf en klei tevoorschijn tovert wordt al decennialang als een godswonder aan de goegemeente getoond. Alsof we trots moeten zijn op die ongecontroleerde braaksels van het […]
